SEKTÖREL FORUM boruların daha düşük enerji tüketimi ve C01 emisyonuna sahip olmalarıd ır.% 80 geri dönüşümlü girdiden boru üretilirse, enerji tüketimi ve emisyon oranı, ham malzemeli sistemin % 50-% 70'i mertebesinde olur. Enerji ve C0 1 çıktısı bakımından HDPE malzeme en yüksek değere sah iptir. Diğer yandan, HDPE geri dönüşüme çok uygundur ve PVC'den daha çevre dostudur. Boruları üstüne yürütülen mukayese çalışma sonuçları, verilerde görülen az örtüşme ve yüksek sapmalar nedeniyle geniş aralık vermiştir [ 4-7). Bu vaka çalışmasının en önemli sonucu; "Boru cinsi ne olursa olsun, 1metre atıksu borusu edinmek demek atmosfere l0'larca kilo C02 salma ve l00'lerce kWh enerji tüketmek demektir" olmuştu r. İstatistikler, şehir yaşamında her bireye en az 1 metre atıksu ve 1 metre de içme su borusu düştüğünü vermektedir. Yera ltına gömülen atıksu borularının seçimi, kullanımı ve çevresel etkilerine dönük vizyoner bakış bütün malzeme uygulamalarına döndürülmelidir. Diğer malzeme gruplarında C0 1 emisyon çıktıları ve enerji tüketimlerini görmek adına içme su iletim hatlarındaki durum ele alınmıştır. İçme su boruları yüksek basınç ve mukavemet sınıfı malzemelerden seçilirler. Burada, düktil demir (DiP) ve çelik önemli bir alternatiftir. lOO'lük boru malzemelerinin verdiği sonuçlar Tablo 2'de gösterilmiştir. Bu tablodan görüldüğü gibi, enerji tüketimi ve karbondioksit çıktısı yönüyle PVC-HDPE borular, klasik DIP'ye göre iyi ç ıkmaktadır. Ancak DiP yeni teknoloji ile (ince kesitli) ve % 80 geri dönüşümlü ham maddeden elde edildiğinde PVC-HDPE ile yarışa bilmektedi r . Polimer esaslı boruların (PVC, PVCo, HDPE) enerji girdileri ve C01 emisyonları aynı çaplar ve aynı basınç sınıfı için birbirine yakın çıkmaktadı r. Ancak çaptaki bir artış ile (örneğin 200 mm'lik) enerji girdileri ve C01 emisyonu 3-5 kat artmaktadır. Kil ve beton boru hammaddeleri doğada bolca mevcuttur ve bu doğal malzemelerin kullanımı önemsenmelidir. Kil ve beton borular fonksiyonlarını tamamladıktan sonra ya bulund ukları yerde (toprak altında) bırakılırlar veya çıkartı lıp dolgu malzemesi olarak kullanılırlar. Her iki şeki lde de yeraltı su kirl i liği yapmazlar. Polimerik borular ise kirleticidir. Boruları ömür dolduktan sonra bertaraf etmek için üç seçenek vardır: al Sahaya atma veya olduğu gibi bırakma (Genellikle yüzey ve yeraltı suyunu kirletir), b) Yakarak giderme (Havayı kirletir, ayrıca yanma atığı ve kül, suların potansiyel kirleticisidir. Yanma s ırasında enerji ortaya çıkar, çıkan enerji elektrik üretiminde kullanılabi l ir) , el Geri kazanma (Geri dönüşüm çok önemlidir. Malzemeye hurda değeri yüklenir, enerji tasarrufu sağlanır ve çevre korunmuş olur). Sonuç Son yıllarda gittikçe daralan emisyon oranları ve kirlilik limit değerleri endüstrileri enerji tasarrufu yapmaya, temiz ürün üretmeye, en iyi tekniği kullanmaya, çevre etki değerlerini dikkate almaya ve sosyal sorumluluğa itmiştir. Endüstriyel faaliyetlerde, enerji, çevre kirl iliği ve C0 2 emisyonu değerlerini minimum, geri dönüştürülebilirlik oranını maksimum yapabilmek için çalışmalar hız kazanmalıdır. Mevcut malzemeleri doğru kullanma Tablo 2. 100 mm Grubu İçme Su Borularının Mukayesesi Enerji Tüketimi C02 Emisyonu 100mm grubu E PVC-HDPE DiP DiP (%80 Geri dönüşümlü) Uzunluk 10-85 kWh/m 80-235 kWh/m 18-40 kWh/m 28 Tesisat Dergisi Sayı 150 - Haziran 2008 Ağırlık Uzunluk 7-21 kWh/kg 2,5-7,0 kgCO/m 1,0-2,4 kgCO/kg 4-12 kWh/kg 50-80 kgCOıfm 2-4 kgCO/ kg 1-2 kWh/kg 8-18 kgCO/ m 0,8-0,9 kgC02/kg ve ömürlerini maksimize etme ana unsurdur. Yeni çözümlerde, alternatiflerin enerji obur ve çevre obur olmamaları önemsenmelid ir. Endüstriyel ve her türlü insan faaliyetlerinin enerji boyutu ve çıktıları sorgulanmalıdır. Konunun önemi küresel ürü n olan çelik ekseninde incelenebilir. Bugün yıllık bazda üretilen 1 milyar tonu aşkın çeliğin yarısı eski çeliğin yerini almaktadır. Bir ton çeliği cevherden üretmek için harcanan toplam enerji 10 bin kWh mertebesinde olup bu orta halli bir ailenin 4 aylık enerji gideridir. Bir ton çelik üretimi sonucu doğaya verilen ka rbondioksit emisyonu da toplamda 4 tona yakındır. Bu rakamlar malzemelerin doğru kullanımı, az kullanımı, doğru tasarlanması (emniyet katsayısının doğru seçilmesi), tekrarl ı kullanımı, geri dönüşümü ve doğru alternatiflere yönelmenin önemini vermektedir. Ana tema budur ve bilinç oluşturulmalıdır. Bu bilincin oluşturulması amacıyla her türlü teknik ve sosyal enstrümanlar ku l lan ılmalı dır. Dinimizin "İsraf haramdır" buyruğu bi le! Kaynaklar [1J http://carma.org/ [21 http://www.cgdev.org/content/article/detail/14846 [31 8.8.Argent, R.G.J. Edyvean, D.A.Spears and D. Thompson, "Perspective of Environmental Po//ution ", Materials Science and Technology, p: 411 -430, April 2004. [41 M.B.R.Jose, J.G.Pedro, G.A.Maria, PN.Rene, "Estimate of Energy Consumption and C02 Emission Associated with the Production, use and Final Disposa/ of PVC, HDPE, PP, Ductile lron and Concrete Pipes", R:PVCTub-200512-2, Barce/ona, December 2005. [51 H.Kaufer, "lnput of Energy and Substances far Materia/s and Prefabricated Compound Units", Conference on Plastics, October 11 and 12, 1993, Technical university of Bertin. [61 S.R. Edward, "lntroduction ta Engineering and The Environment", 294-310, Mc Graw Hi/1, 2001. [11 M.D.Ambrose, G.D.Salomonsson, S.Burn, "PipingSystems Embodied Energy Ana!ysis", CM!T Doc. 02/302, CSIRO 2002. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=