·-0::: U,J ....J ~ U,J 1- (/) ·- (/) ~ ·- ıU,J z :Q >- <( z TEKNiK TANITIM Kontrol ve Enstrümantasyon (l&C) Enerji santrali yatırımcı ve işletmec ilerinin, enerji santrali yönetimi ilesantral ve türbinkontrol sistemleri için ortak platform talepleri giderek artıyor. Uzmanlar, orijinal sistem üreticisi (DEM) firmaların bu talepleri karşılamak üzere ürünlerini nasıl geliştirdiğini gözden geçiriyor. Dördüncü Nesil Elektrik üreticilerine enerji santra l larının donanım ve kontrol sistemleri ve işletme yönetimi için en çok neye ihtiyaç duyduklarını sorarsanız , neredeyse her zaman aynı cevabı alırsınız: Asgari yatırım ve bakım maliyetleri ile doğru zamanda ve doğru yerde doğru bilgi ... Çeşitli işlevler arasında uyum sağlanması için mevcut yazılım sistemlerine ek bir dış katman ekleniyor. Bu bağlamda "paketleme" hususundan söz ediyoruz. Enstrumantasyon ve Kontrol 0&C) sistemleri konusunda bugüne dek internetin temel mimarisini (üç katmanl ı mimari) tasarım aşamasından itibaren yansıtan hiç yeni gelişme kaydedilmemişti. Bu tür bir mimarinin faydaları gündelik yaşamımızda kendini ispat ettiği gibi açıkça ortadadır. Bir taraftan bilgi işlem dünyasında hakim olan eğilimlere uygun düşmekte ve diğer taraftan aynı temelde geliştirilmiş olan yazılım ve donanım ile tüm işletme ve yönetim mekanizmaları çapında kesintisiz ve eş zamanlı iletişimin bütünleşmesini mümkün kılmaktadır. Serbest enerji pazarl arında bilgi temini için bu mutlak bir zorunlu luktur. Diğer taraftan sistem bakım ve yönetiminde, toplam mülkiyet maliyetinin düşüklüğü bakımından ek faydalar sağlar. Siemens Enerji Üretimi (Power Generation), dünyanın ilk web tabanlı enerji santrali Enstrumantasyon ve Kontrol (l&C) sistemi olan ve bu ismi gerçek anlamda hak eden (PG) SPPA-T3000 sistemini gel i şti rdi . Yıllardan Beri ... 1960'1arın sonlarında bilgisayarlar, elektrik santrallerinde ilk kez kullanılmaya başlandı. İlk uygulama, bir nükleer enerji santralinde bir dizi olay kaydedicisini n ana bilgisayara bağlı olarak çal ışmasıydı. Enerji santrallerinde ikinci nesil bilgisayarlar 1980'1erin sonlarında kullanılmaya başlandı; bunlar istemci/sunucu mimarisine olanak sağlayan yerel ağları kullanıyordu. Bu, kontrol sistemlerinin çoğunda bugün halen ku l lanılmakta olan yapıdır. Sadece günlük hayatta değil, iş ortamlarında da internetin kullanılmaya başlamasının ardından yukarıda söz edilen istemci/sunucu mimarisinin gelişti ri lmesiyl e üçüncü nesil kontrol sistemleri ortaya çıktı. Sonuçta ortaya çıkan sistem yapısı, "web etkin" olara k bil iniyor. Fakat şu da bir gerçek ki, kontrol sistemlerinin bu üçüncü nesli hala çeşitli farklı alt sistemlerden oluşuyor. Bu da orta ve uzun vadede bakım ma liyetlerinin artmasına yol açmaktadır. Enerji santrali kontrolünde olduğu gibi genel otomasyondaki son trend "web tabanlı" olarak tanım lanan ve aynı zamanda dördüncü nesil kontrol sistemleri olarak bilinen bir sistem yapısıd ı r. Buradaki esas nokta ise, üç katmanlı temel internet mimarisidir: Sunum, işlem ve veri katmanı. Bu konfigürasyon, web etkin sistemlerde olduğu gibi mevcut yazılımı "paketleme" yöntemiyle değil, sistem tasarımı aşamasında uygulanır. BtKk Box aı,ııems __ ., .s.ı..-..-.... -a:c _ ..... --- ::.-=:--Uıır - - -lolo tıo8PM-l3000 plınl .....,. Upto1Q-- .,... ... - - -tor: - TIC sı.-- Burada anlatılan Enstrumantasyon ve Kontrol (l&C) yapılarının , artan merkezi leşme/ odaklama eğilimini güçlendirdiğini belirtmek gerekir. Bu durum sadece teknik konularda değil kurumsal yapılarda da geçerli olmaktadır. Bundan on beş yıl önce konfigürasyonların dağıtılmas ı fikri rağbet görmesine rağmen bugün tekrar işletmecilerin talebi ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda geçmişteki merkezi yapılanma ve dolayısıyla tesis i ş letmes i ve yönetimi ile ilgili tüm bilgiyetek bir platformda hakimolma yönünde bir eğilim oluşmuştur. Bu durumun önemli nedenlerinden biri elbette ki arta n bilgi toplama imkanları ve analiz kabiliyetleri nin artı rılması yönündeki beklentidir. Kurumsal ve genel ağlar gibi modern iletişim ağları maliyetleri düşürmekte ve güvenli bir platform sağlamaktadır. Herhangi bir zamanda herhangi bir yerde herhangi bir bilgiye ulaşmak artık bir hayal değil, gerçeğin ta kendisidir. Serbest enerji pazarlarında yüksek emre amadelik, güvenilirlik ve kullanım ömrünün uzun olması gibi standart özelliklere ek olarak önemi giderek artmakta olan ek bir faktör de azami miktarda veri girişi değil, doğru ve 164 Tesisat Dergisi Sayı 150 - Haziran 2008
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=