MAKALE Aşağıda en sık yapılan hataları göstererek, eski ve yeni teknolojilerin en iyi şekildeki kullanımlarını tartışarak, "su arıtma işleminde oluşabilecek bazı felaketler"den kaçınmanıza ve tasarruf etmenize yardımcı olabilecek genel tavsiyelerde bulunacağım . 1. Malvarlığını Korumak Günümüzün kombine çevrim santralinde korunması gereken en önemli ekipman gaz ve buhar türbini üniteleridir. Su, santralin birçok bölgesine ulaşsa da, yukarıda bahsedilen malzemelerhem sermaye maliyeti hem de santralin işletilmesine etkileri açısından şüphesiz en önemli parçalardır. Aşağıda tipik bir enerji santralinde bulunan su ve buhar sistemlerinin ana uygu lamalarını n bir listesini görebilirsiniz: • Buhar üretimi için besleme suyu, • Düşük, ortave yüksek basınçlı buhar üretimi, • Yüksek ısıdaki gaz türbininin soğutulması (buhar), • Nü, kontrolü ve/veya enerj i arttırımı (su/ buhar), • Gaztürbinl i hava girişi soğutması (su), • Buhar türbini kondansatörü içinsu soğutma, • Gaz türbini kullanılan açık/kapalı soğutma (örneğin madeni yağ), • Gaz türbini kullanılan kompresörlü yıkama (su). Buhar türbini satı cıları nın , kendi makineleri açısından buharın temiz olması konusunda sıkı kısıtlamaları vardır (Tablo 1). Bu kısıtlamalar aslında buhar kazanları (ısı geri kazanım sistemli) açısında n su kalitesi kriterini belirler, bu da su arıtma santra li içinminimum seviyedeki temizleme teknolojisini belirler. Doğal olarak bu santralde yapılacak ön temizlemenin kapsamı ham su kalitesinden oldukça güçlü şekilde etkilenir. Resim 1 sistemin kısaca özetlenmesi konusunda yardımcı olabi lir. Enerji santralindeki diğer bir önemli unsur da buhar kondenseridir ve soğutma sistemiyle ili şki l idir. Projenin tasarım aşamasında daha iyi kazanım sağlayan buhar üretim tesisine ilişkin konular bu makalenin ilerleyen bölümlerinde tartı şılacaktır. 2. Her Şeyin Başlangıcı: Ha~ Suyu Değerlendirmek Görev aldığım, suyun altı farklı kuyudan elde edi ldiği ve çeşitl i döngüsel kombinasyonlarla pompalandığı büyük bağımsız bir enerji santra li 134 Tesisat Dergisi Sayı 150 - Haziran 2008 Tablo 1. Buhar Türbini Satıcılarının Saflaştırma Koşulları Katyon İ letkenliği , mmhos/cm (mS/cm) Çözünmüş Oksijen, ppb (myl) Sodyum, ppb (mg/L) Klorür, ppb (mg/L) Silikat, ppb (mg/L) Bakır, ppb (mg/L) Demir, ppb (mg/L) Na : P04 Mol Oranı Toplam Çözünmüş Katı Maddeler, ppb (mg/L) maks. projesindeki durumu örneklemek istiyorum. Zemin çamurluydu, yani alüminyum silikatla doluydu. Ayrıca ciddi ölçüde demir yoğunluğu vardı. MSAİ su kaynağı değişkenliğini değerlendirmede çok yetersiz kald ı ve santral tasarımını iki kuyunun tek bir üçüncü-parti karma örneğine dayanarak yürüttü. Alüminyum tamamen göz ardı edildi ve sonradanbu durumunters osmoz membra nlarının ciddi şekilde kirlenmesinin başlıca sebebi olduğu tespit edildi. Sorun, santralinhizmetegirme döneminde ortaya çıktı. Ayrıca önemli ölçüdeki baryum konsantrasyonları , test yapılmadığı için tespit edilemedi.Teste tabi tutulmayanüç kuyuda sonradan yapılan araştırma , su karakteristiğinin başlangıçta araştırılan iki kuyudaki suyun karakteristiklerinden farklı olduğunu ortaya koydu. Bununla birlikte en dikkat çekici durum MSAİ'nin bu konudaki ve standart santral tasarımı açısından katyonik pıhtılaşma olan alüminyum sülfatı (şap) tespit etmedeki kararı sağlıksızdı. Çünkü: a. Kuyu suları genellikle askıdayken düşük yoğunlu ktadır ve koloidal maddedirler, ayrıca bu aşamada bir işe yaramazlar. ABB GE Westinghouse < 0.5 < 0.2 < 0.3 < 10 10 20 < 5 < 5 50 20 < 10 < 2 < 20 2.3 - 2.7 50 b. Şap kullanımı konvansiyonel arıtma sistemleri olmadan önemli ölçüde kirlenme tehlikesi içerir. Bu olay kimyasal su arıtma tedarikçisininyerel su kimyasalları hakkındaki uzmanlığı ve bilgisinin sürecin başlangıç aşamasında ne kadar değerl i olduğunu kanıtlayan klasik bir örnek. Bu kimyasa llar enerji santralinin 5 kilometrelik yarıçapı içindeyer alan diğer iki müşteri yerleşiminde yer alan benzer kuyu suyunun içeriğinde de vardı. Bu konunun ihmal edilmemesi gerekirdi. Aşağıdaki listede bir su arıtma santrali tasarımının yararlı olması için şart bir işlem olan su arıtma değerlendirmesiyle ilgili tavsiyeler yer almaktadır: • Önceden elinizde veri yoksa, kullanmak istediğiniz su kaynağından (veya kaynaklarından) uygun şekilde örnek alın ve bu işlemi bir kere yerine birkaç kere tekrar edin. Elde edilen örnekler, bazı uygulamalar kesinliklekompozit örneklerin kullanımını gerektirse de -örneğin atık su veya su türbinleri söz konusu olduğunda-genellikle yeterlidir. ı t Resim 1. Modern kombinebir çevrim santralinde su arıtma prosesi.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=