çıktılan ile göılenmiş akımlar arasındaki fa~ ka elerinin toplam değerinin minimum (Oenı~ lem 5) old~u parametre de~eıleri aranmı~br. Bu amaçla yajlflan çok sayıda deneme n~ticesinde optimum c ve SC parametre değe~ eri sırasıyla 0.83 ve 1635 olarak btılunm u§tur. Bu parametreter için elde edilen gözlem ve model istatistikieti ile birtikte model ve gözlenmiş akımlar arasındaki determinasyon katsayısı (R2) değerteri Tablo 3'te özetlenmelltedir. ekil rte ise kalibraS)'On dönemindeki (19ô2-1979) gözlenmi~ ve modellenmiş akımların gidiş grafikleri yeralmalltadı r. Tablo 3. Kalibrasyon A~masında Belirlenen c=0.83 ve SC=1635 Parametreleri için Gözlenmi ve Modellenmi Akımların istatistikleri Gnzlem 11\odel Oı1alarııa (ıılıı\fay) 10.8 10.0 S..Snpına (n•n/ay) 16.8 17.4 if'=0.94 Kalibfasyon sırasında bulunan c (0.83) e SC (1365) parametre değerteri ve diğer 210 erilik set (1979-1996) ile modelinverifikasyonu yapılmışbr. Gözlenmiş alarnlar ·ı emodel sonuçlan arasındaki istatisti efVe R2 değe leri hesaplanmışbr. Tablo 4'de verilikasyon dönemine ilişkin istatistikler veıilme !edir. Şekil 4'te ise veritikasyon dönemindeki gözlenm i~ e modellenmiş akımlar verilmektedir. - Tablo 4. Verifıkasyon Aşamasında Gözlenmiş ve Modellenmi Akımların istatistikleri Gözlem lıtodel Ortalama hnııVa-J) 6.0 7.6 S.Snpına (ırın/ay) 10.4 13.0 R'=0.87 - l!62.tm ır ll ('( : ı ( ~ 11 3.3. 2030, 2050 ve 2100 Yılı Akımlannın Türetitmesi 1962-1996 dönemine ait yağış, buhart~ma ve akı~ değer1eti ile kalibrasyonu ve veıillkasyorıu yapılan iki parametreli model, Bölüm 3.l'de verilen 2030. 2050 ve 2100 yılına ait yağı~ larda i azalmalar ve sıca ılilardaki arbşlar dikkate alınarak yeniden çalıştırılmış aylık ortalama akımlarda beklenen azalmalar elde edilmi~tir. Akınılardaki bu değişimler Tablo 5'te erilmektedir. Tablo 5. 2030, 2050 ve 2100 Yıllarında Medar Çayı Akımlannda Beldenen Azalmalar -ı---- - 1962 2030 2050 2100 1996 OrtAklll 8.40 7.07 5.67 4.05 (ırını ay) D~§im - -'~~16 -%33 -%52 4. Sonu lar Sunulan çalışma sonuçlarına göre, iklim değişikliği ned~niyle Medar Havzası alumlarında önemli oranda azalma beklenmektedir. Çalışmanın Gediz Havzası gen~line uyarlanması halinde, ha za su potansiyelinde benzer azaimalann göıiilmesi olasıdır. iklim deği~ mi, havzadaki su kaynaklarını giderek kısıtlı hale getirirken, d ğer yandan su taleplerinin artmasına ve sonuçta sektö~er arasında halen ya§Clnmaktaolan rekabetin dahada şiddetlenmesine yol açacakbr. Me cut durumda havzada su lıııllaııımında en büy(i pay sa 'bi , yakla§ık %70 ile eski sulama yöntemlerinin kullanıldığı tarım sektörüdür. öte yandan, artan sanayi ve ıçmesuyu ihtiyact tanm sektörü üzerinde baslll oluştunnaktadır. iklim değişikiği nedeniyle bozulan arl)talep dengesinin yeniden sağlanabilmesi amacıyla. - 1( ı l ııı l fı ı ~ ı ıı 11 l n rı ı lU \ -~ j" l U'\ ı \ 1\J t.JL~ ~h .J\f\>._AA_ 1 U \ ı 12 zı. :;.c ll .o ll lll S9 lDl ın m ı:ıı ıu ır~ ıı.; m 'iıii' "l9m ~ - havzada modern swma yöntemlerinin (basınçlı sulama) kullanılması halinde, tarım sektörünün payını %40'1ara dli§ürmek ve bi>ylece diğer sektörler için de kullanıla bi lir su fazlalığı yaratmak mümkün olacaktır. iklim deği§ikliğine uyum kapsamında düşünülen bu önlem, aynı zamanda sürdürülebilir entegre havza yönetimi anlayı§ırıın da bir gereğidir. Genel olarak, iklim degı§ikliğinin sıı kaynaklan üzerinde yaratacağı önemli etkiler, ha zala ın bul u n uğu bölgelere bağlı olarak; • yüzeysel su potansiyellerinde azalma yada artış, • yeralbakiferlerinin beslenmelerinde dolayısıyla boşalımlan nda değişim, • e strem a ıniann (taşkınlar ve kura ık) sıklıklannda, görülme mevsimlerinde ve büy.. üklerinde değişim. • değişen yağış rejimi. bitki örtüsü ve arazi kullanımlarının neden oldugu erozyon sorunları. • karörtüsünündeği~mi. dolayısıyla karsulan lle beslenen akarsuların akış rejimlerinde farklılaşma. • tan msal su ihtiyaçlarında artı~. şeklinde özetlenebilir. rum bunlann yanısıra , yukarıda özetlenen değişimierin neden olacağı göç, turizm •b. sosyo-e~.onomikyapı ; su kalitesi ve miktarındaki deği~mlerderı ötüni olumsuz etı<ilenebilecek sucu! ekosistemler de ikincil ekiler olarak gözönüne alınmalıdır. Yukanda özetlenenler irdelenecek olursa. iklim değişikliği su kaynaklarına bil inmedik problemler getirıneyeoe yalnızca şu anda ya~rıan sorunların kapsam •e boyutunu daha da genişletecektir. Bu nedenle. iklim deği~kliğiııin su kaynaklanna etkilerini aza ma yada minimuma indinne onusunda ortaya koııançözümooeıileŞekil 3. Kalibrasyon döııeıniııd i gözleıırri§ ve nıodellenıni~ akıırılar Şekil 4. VerifikaS)'<Iıı döneınindeki giizlenıniş e ınodell ı mi~ akınıla ı 154 Tesisat Dergisi Sayı 149- Mayıs 2008
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=