MAKALE tutulur. YTKIP'Iarının amacı. dünyanın kütlesinde bulunan bu hazır enerji kayna~ından faydalanmakhr. Toprak ısıtma sezonunda dt§ havadan daha yüksek sıcaklıkta. soğutma sezoııunda ise ha ada ndaha düşük sıcaklıkta kalarak. tüm yıl boyunca ya 13§ık olarak sabit sıcaklıkta kalır ve dolayısıyla daha kararlı bir enerji kaynağıdır. Yatay tip ısı pompalan. düz-tek borulu (Şeldl 2), düz-çok borultı (YOTKIP) ve helezon tip IYHTKIP) IŞekil 3) olma üzere üç alt gruba ayrılır. ilk uygulamalarda, her dar kanala tek bir borunun yerle§tirildiği tek borulu yatay tip ısı pompaları kullan lmak aydı. Ancak bu tip uygulamada çok geniş bir uygulama alanına gerellsinim duyulması nedeniyle, farklı uygulamalar geli§lirilmi§tir. Her kanala ardançok bomnun yerte§tinldigi çok borulu sistemde, toplam kanal uzu uğu azalırken: aynı kanalda birden çok boru olması ve bu boruların birbirlerine ısıl engelleme yapmalan nedeniyle toplam boru uzun uğu artmaktadır. Çok borulu sistemde, borular arası kod arla geneırıue 30-50 cm arası olmaktadır. Tek borulu sistemeaHernatif olarakgeli§en bir d ğer sistem ise, helezon tipi yatay ısı pompalarıdır. Yatay tip toprak kaynaklı ı~ pompalan arasında en az alana gereksinim duyan sistemdir. Borulann yerini topra altına gömülmüş helezon şeklinde seşpantinler almışhr. Toplam kanal uzunluğu , tek borulu sis emin yüzde 20-30'u arasındadır. Aocak bu sistemde de görülen ısıl engelleme nedeniyle toplam boru boyu artmaktadır [4). Yatay tip toprak kayna lı ısı pompalannda, yüzeyin deği§ken §arUanndan etkilenmeyi en aza indirmek amacıy la, kanal derinliği genel olara 0,5·2,5 m arasında d~i§en değerlerde seçilir. Aocak ~rinliğin arb§t, hafriyat maliyetinin arb§ını da beraberinde getirdiğinden. derinliğin bir maliyet optimizasyonu sonunda seçilmesi gerekir. Kanal genişlikleri ise 0,6·0.9 m arasında r. Kanal aralıklannın ise 0,6-2,5m arasında se~lmesi idealdir. Ara ık arttıkça ısı poınpasının da etkinliği artmakta, ancak alan biıyümekledlr. 4. istanbul'da Bir Uygulama Uygulama istanbul Kumköy'de 350 mr-lik bir vii la için yapılmışt ı r. Sözü geçen villa i · kat ve bir bodrum kabndan ofu§rnaktadır. TS 825'e göre ısı yalıtım k~ntrolü ile ısı kaybı hesaplan 100 Tesisat Dergisi Sayı 149- ~ayıs 2008 Şekill. TKlP sis eminin şemııtik göriiııiirııü 131. yaptlmıştır. Bulunanyakl~ık 26 kWyüke ve yıl· lık ısı eneıjis1 ihtiyacı oları 28928 kWh'e [5) göre ayni mahalde , ısıtma ve kullanım suyu ihtiyacını llaf§ılamak amacı ile düz ve helezon yatay tip ısı pompalı ısrbna sistemlerini kullanmak üzere gere ya ınmve i§letme mal ~1et hesaplamalan yapılmı§tır ve sistemlerin ekonomik yonden kar~ıla§tırması · delemi§tir Viilada günde 50 lfJ1tiŞj olmak üzere allı kişinin toplam 300 lt sıcak su tükettikleri saptanmı§tır. Kullanım suyu sıca Jığı 450C ve boyler sıcakhğl 500C' dir. 300 lt'lik kullanım suyu tankı ile ı 500 lt'lik mahalısıtma tankı kullanılmışbr. Binanın, ısıtma ve soğutma gereksiniminı sağlayabilecek bir oprak kaynaklı ısı pompası sistemi tasarınıını yapabilmek için. binanın bulunduğu istanbul iline alt yıllık ortalama toprak sıcaklığı verileri tespit e ·ımi~tir. Yıllık ortalama toprak sıcaklığından hareketle ısı pompasının kaynak ve !Xna dağıbın devrelerine ait parametreler hesaplanmıştır. Isı pompası karakteristikleri, seçilenfirmanın kataog değerlerifiden alınrnı§br.lsı pompalannın seçiminde binanın ısıtma ihtiyacının karşılanınası yakla· §ımı kullanılmıştır. ~algazlı ve lPG'Iı ısıtma sisteminde ise Demirdöküm He matik-30 ko m · kullanılrnf§ . Ev i~i tesısatta dö§emeden ısıtma sistemi uygulanmış . 4.1. Isıtma ve Kullanım Su~u ihtiyacının YDTKIP ile Kar ılanması Toprak kaynaklı ısı pompası toprak alb devresinin uzunl uğunu bt!lirteyebilmek için (1) rıo'lu denklemden yara !anılır. COPH, (2) no'lu ifade kullanılarak bulunur. Bu ifadelerde geçen ısıbna yükü ısı pompası katalogundan ahnmı§ ısıl kapasite değeridir. WK koınpresör işi, WP ihtiyaç duyulması halinde pompanın sarf ettiği enerji miktandır. Sıcaklıkla 4 m'lik kazı deL Şeki13. YHTKIP (31. rinliğine göre belirlenmi§tir. TOT (dܧÜk toprak srca lığı) 7. °Colarak belirlenmi§tir.4 metrede ısı pornpasırıın kay na tarafına girebilecek min sıcaklık değe i (TGSl ) 0°C olara alınmı§tır. Boru direna RP. PESCH 40 tip 1 1/2" çaplı yatay boru se~miy1e 0.068 mi</W olarak bulunurken 161: toprak direnci RS ise 1.0 17 mKJW olarak alınınıştır [7). işletme faktörü FH = 0,60 olarak hesaplanmı§tır Borulafın toprak içersinde olU§ duldan ısı deği§tiricisinin kesiti ise Şekil 4'te gösterilmiştir. Seçilen cihazın ısıtma için COP değeri, (2) nolu ifadeden. 3,5 olarak hesaplanmıştır. ( ı no'lu ifade ile de gerekli toprak alb polietilen Şekil 4. B oru ların toprak içersinde olu§tıı rduldan ısı değ;§tiricisinin kesiti.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=