potansiyeli coğrafi bölgelere göre de~işim göstermektedir. Bu durum Tablo l'de gösterilmi~tir. Tablo 1. Türkiye'nin Yıllık Topl m GUneş En rj Potansiyel nin Bölgelere Göre Dağılımı [4) Toplam GOneş6enme Güneıt Bölge Enerjisi s esi (kVvhtm2·yıl) (Saa /yı l) G. Doğu 1.460 2.993 Anadolu - Akdenız 1.390 2.956 Doğu Anadolu 1.365 2.664 Iç Anadolu 1.314 2.628 Ege 1.304 2.738 Marmara 1.168 2.409 Karadeniz 1. t20 1.971 Son yıllarda gelişen teknoloji ile birlikte çevresel bilinçte küresel olarak büyük artı~ göstermiş, bu bağlamda ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeler hayata geçirilmiş tir. Bunlara örnek alarak Kyoto Protokolü ve Avrupa Birliği'nin yenilenebilir enerji üretim hedeflerini ortaya koyan beyaz belge ömek olarak gösterilebilir. Gelişmiş ülkeler ve Avrupa Birliği, şebekeden bağımsız yerel enerji üretimi (PVIerve diğer yenilenebilir enerji kaynaklanndan üretim sistemleri) yapan sistem ve teknolojifare teşvik ve özendirme tedbirleri (vergi muafiyeti, kurulum ücretinin belli oranlarda kaııılanması, vb.) getirmi~lerdir. Bu sistemler, 20 yılın üzerinde olan ömürleri ile oldukça cazip çözümleri ortaya koymaktadır (5] . 1. Güneş Pilleri Fotovolfaik (photovoltaic) terimi, ışıktan gerilim üretilmesi anlamına geJir ve genellikle "PV" ile gösterilir. Güne pilleri, enerjinin korunumu yasasına uygun olarak, ışık enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren cihazlar olup enerjiyi depolaya146 Tesisa Dergisi Sayı t44 - Aralık 2007 mazlar. Enerji dönüşümü için, yan iletken bir diyot olan PV eleman, gün~ ışığının taşıdığı enerjiyi iç fotoelektrik olaydan faydalanarak doğrudan elektrik enerjisine dönü~türür (6]. Bu etki Şeki l1'de gösterilmektedir. l~ık kaynağı ortadan kalktığı nda, pilin ürettiği elektrik de kesilecektir. E~er gece boyunca da elektrik kullanılacaksa, sisteme bir elektrik depolayıcı eklenmesi gerekir. Gün~ pilleri doğru akım ürettikleri için, do~ru alomla çalışmayan alet ve cihazlar için doğru akımı alternatif cıkıma dönü~türmek, güne~ olmadığı zamanki elektrik ihtiyacını ve güneş oldu~unda ihtiyaç fazlası elektrik enerjisini karşılamak gibi her uygulamada ayrı olarak yük eğrisi ve güneş enerjisi şiddeti eğrisi arasındaki uzlaşmayı sağlayacak mühendislik problemleri ve bunların çözümü, güne~ pilleri ile elektrik üretiminin en ilginç yanlanndan biridir [8]. Güneş pili modülterin ortalama ömürleri 20 yıldır. Güne~ pillerinin imal edildiği pek çok materyal vardır. Fakat en çok kullanılan silisyumdur (silisyum, zehirsiz ve güvenilir olup do~ada bol miktarda bulunmaktadır) . Şekil 2'de silisyum kristalinin kafes yapısı görülmektedir. Piller, enerji dönüştürme i~lemi sırasında gün ı~ığından başka bir yakıt kullanımına ihtiyaç duymazfor Pillerin üzerine düşen ı~ık ne kadar fazla olursa ürotilen enerji de o denli fazla olur. Güneş pillerinin verebileceği maksimum güç (1 000 W/m2 ışınım şiddeti, 25 °C pil sıcaklığında), pilin üretici firma kataloğunda verilmektedir. PV elektrik karakteristiklerinin ölçümü genellikle refercıns değerleri alcırak 1000 W/m2 ışı nı m ~ddetinde ve 25 °C pil sıcaklığında yapılmaktcıdır [9]. 2. Güneş Pili Uygulamaları Bu konuda, konut aydınlatması, dış mekan aydınlatılması, sinyalizasyon sistemleri ve konutlardaki diğer uygulcımcılardcı (soğutmsa, ısıtmcı, enerji depolanması) ve diğer pratik konfor cihazlannın enerjisinin güneş pili vasıtasıyla karşılanması gibi uygulomalar mevcuttur. Diğer uygularncı alanlcın; çiftlik, dağ evferi, yazlıklcır, küçük ve orta ölçekli işletmeler, elektriği olmayan şehire uzak köyler, cıcil iletişim sistemleri, otoyol ışıklcındınlmcısı, sulcımcı ve pompa sistemleri, bahçe, sokak vo reklcım panolan aydınlahlması, telekomünikasyon sistemleri, TV ve radyo sistemlerinin elektrik ihtiyacının kar~ılanması vb. (ll]. o o cı Korrrp olıı<Tior ncl8 P > ~n • <tıc.ctron r Şekil 1. Bir güne§ pilinde fotovoltcı~ etki (7). Ş kil 2. Sil~m kri:;tolinin ko-fe:; yopı;;ı ( 1 OJ.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=