PERSPEKTiF artı~ sağlanmı~tır. Okul öncesi eğitimde brut okulla~ma oranı 1975 yılında yüzde 33,2 iken 1985'te yüzde 71,6'ya ve 2000'de yüzde 102,3'e ula~mı~tır. Erken çocukluk eğitimine erişim hem çocukların zihinsel ve duygusol gelişimlerine katkıda bulunmakta hem de kadıniann işgücüne katılımını kolayloştırmaktadır. KadınIann işgücüne katılımındaki artışla bir diğer etmen eğitim düzeylerindeki artış t ır. 1970 yılında kadınların yükseköğretimde brüt okulla~ma oranları yüzde 4,7 iken, bu oran 2005'te erkekterin oranını da a~arak yüzde 72'ye ula~mı~tır . Genel olarak bakı ldığı nda, ispanya'da okuilaşma oranı ve eğitimin ortalama sOresinde gerçekleşen artış, ekonomik kalkınmanın en önemli girdilerinden biri olan insan serma· yesi kalitesinin giderek art· masını sağlamıştır. AB-25 ortalaması 1 0 0 olarak alınarak i~gücü verimliliği kar~ıla~tırı ldığında, 2005 yılında ispanya'nın ortalamaya çok yakın olan 98,9 puan aldığı görülmektedir. ispanya'da AB'ye üyelik müzakereleri sırası nda ve sonrasında, eğitim sisteminde gerçekleştirilen başlıca kurumsal ve yasal değişiklikler, merkezlyet~l yapının yerine yerel yapının güç· lendirilmesi, öğretim program· larının iyileştlr11mesi, yükseköğretim ve meslek eğitiminin yeniden yapılandırılmasıdır. Eğitimde kalitenin artırılması amacıyla öğretim programlarında yapılan başlıca değişiklik, bakanlık tarafından ilk ve ortaöğretim l~ln bir çekirdek program hazırlanması ve her özerk topluluğun bu ~eklrdek programı temel alarak öğre22 Tesisa Dergisi Sayı 143 - Kasım 2007 tim programlarını kendi bölgelerin sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerinden hareketle genişletmesini düzenleyen yasa olmu~tur. Ayrıca zorunlu eğitim uzatılarak. t Altı yıl öğretim ve dört yıl ortaöğretim olarak yeniden düzenlenmiş; t Öğretim programına yabancı dil ve meslek dersleri eklenmiş; t Meslek eğitimi ve genel eğitim orasındaki seçim daha geç bir ya~a ertelenmi~, t 1 O. yılın sonunda meslek eğitimi almak isteyen öğrencilerin iki yıllık meslek okullarına, üniversiteye devam etmek isteyen öğrencilerin de iki yıllık genel liselere gitmelerine olanak sağ l anmış; t Sanat ve dil dersleri için özel programlar ol uşturul muş; t Matematik, yabancı diller ve okuma konul a rına öncelik veri lmiş ve yabancı dil öğretimi 8 yerine 6 ya~ında başlatılmı~tır. AB'nin öncelik verdiği alanlar· dan olan meslek eğitimi konusunda ispanya'nın attığı başlıca adımlar ise; eği tim sisteminin yeniden düzenlenmesine dair 1990'da kabul edilen yasa kapsamında meslek eğiti m inin de yenidon düzenlenmesi ve başlıca iş~i sendikaları, işveren konfederasyonları ve hükümet arasında Iş· birliği anla~maları Imzalanarak ilk ulusal meslek eğitimi programının oluşturulması olmuştur. Yükseköğretim alanında yapılan deği~ikliklere bakıldığında ön plana iki düzenleme çıkmaktadır. Birincisi 1983 yı l ında, üniversitelere öğretim programlan ve büt~e konularında özerkJik verilmesinin yanı sıra özel yükseköğretim kurumlan açılması nı n sağlanması ve ünlversltetere Mil· li Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından tanınan dlploma programlannın dı~tnda kendi diplama programlarını olu§turma hakkı verilmesidir. ikincisi ise, Bologna Bildirisi'nde belirtilen öncelikierin uygulanması amacıyla 2007 yılında yükseköğretimin yeniden düzenlenmesi ve her üniversitooin ulusal öğrenci seçme sınavı yerine kendi öğrenci seçme sistemint oluşturmasına izin verilmosidir. AB'ye üyelik sürecinde ispanya'nın eğitim kamu bütçesindeki değişimlere bakıldığında ortaya ilginç bir tablo çıkmaktadır. Eğitime ayrılan toplam ve ki§i ba§ına kamu bütçesi sürekli olarak artmakla birlikte eğitime yapılan kamu harcamalarının GSMH içindeki payı, ekonomik büyümenin yüksek hızından dolayı azalmı§fır. Burada unutulmaması gereken bir nokta yaşanan demografik değişim ve doğum oranlarındaki düşü~ sonucu eğitim sistemi üzerindeki nüfus baskısının azalmı§ olduğudur. ispanya'daki tüm bu yapısal ve kurumsal deği~im sürecinde AB desteği önemli bir rol oynamıştır. Nitekim tüm üye ülk0ler arasında, insan kaynakla nnı n gel i ştiri l mesini amaçlayan Avrupa Sosyal Fonu'ndan en çok yararlanan ispanya olmuştur. Özelli kle AB desteğille yapılan meslek eğl· tlmi alanında yatınmlar, işgücünün iyil~tirilmesinde önemli bir rol oynamı~tır. Avrupa Bi rl iği yolundaki süreçte, fırsatları görüp, değerlendirme ve süreci mümkün olduğu kadar kı soltma amacıyla çalışmalar yapılması ümidiyle... ltJ o.. ')'\,. ~c.Q........ egrican@yedite pe.edu.tr
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=