Tesisat Dergisi 142. Sayı (Ekim 2007)

TEKNiK BiLGi Tipik bir su dağıtım şebekesi; dağıtım, ana hat denen suyun tutulduğu ve işlendiği merkezlerden şehir içinde dağıtımı ka11ılayan ağ sistemine ula§tıran büyük ana dağıtım borulanndan ve ana hattın dı§ardan buna bağlantıl ı ikincil §ebeke ve dağıtım ha~anndan oluşmaktadır. Dağılımda görülen sorunlar genel olarak "boru potlama veya patlağı" olarak sınıfl andınlır. Basmç Kontrolü Hidrolik sistem kontrolü senelerdir çe~itli ülkelerde su kaçcık (sızma) ve kayıpianna kar~ı mücadelede yoğun olarak kullanılmaktadır. Genel olarak hidrolik modele göre her türlü pompalama ve yer çekimi ile yönlandirilen coz.ibeli akı§ta su kcı­ ~oklarıncı (sızmcılcınncı) kar~ı bu yöntem yaygın olarcık kullanılabilmektedir. Sistemde basınç dengdomcsi ve basınç düzenlemesinin yapılması müşteri memnuniyatini büyük oranda artırd ı ğı gözl<mmektedir. borulanndaki sızıntılar ve bağlantı noktalarındeıki sızıntılar (kcıçoklcır) ve diğer kaçaklann oranı ve alanı basıncın durumuncı bağlı deği§­ kenlik göstermektedir. Bu yüzden tipik basınç ve sızıntı ile ilgili kurallar uygulanmaktadır. Basınç azaltma uygulamalarının sızıntı (kaçak) hacim ve alanını da azalfabilme olasılığı olduğu için sahada çok etkilidir. Basıncın kontrolü, basınç kontrol vanaları ile yapı l maktadır ve bize ~u yorarları sağlamaktadır. Basıncın kontrolünün yararları; • Kaçcık oranı nda (sızıntı l ardcı) azalma, • Su tason-ufu sağlama, • Randımanlı su dağıtımıncı imkan verme (dağıtım etkinliğinin artması) , • Hidrolik otkidc azalma (dcng0li dağıtım) , • Müşteri §ikoyGtlGrindo azalma. Bazı su işletme kurumlan iso şu Basıncın kontrolü birçok su dağı- nedenler ile su kaçağına karşı öntım sisteminde çok başarıl ı sonuç- lem olarak basıncın kontrolü uygular vermektedir. Geniş dağıtım ağı- lamasında rahat değildirler. na sahip şebekelerde, genelde PVC • Yangında akış sorunları endişeborulan fazla olan, nüfusun yoğun leri, olduğu, servis ve talep yoğunluğu • Gelir kaybı endişeleri. fazla olan ~ebekelerde ba~anlı sonuçlar vermektedir. Ycıngınlo ilgili endişeleri n olduğu ncılar bağlı bulunduğu hattın basıncı ile çcılı~on otomatik olarak basıncı kontrol edip suyun emniyet açısından gerekli seviyede olmcısını sağlar. Basınç kontrolü yapıl ırken mutlaka bölgelere ayrılmalı ve bölgeler tck basınç kontrol istasyonu ile beslenmeli ve bölgelerin basınçlan sigorta gereksinimlerine uygun olmal ıdır. Gelir kaybı endişelerine gelince, kaçok (sızma) sorunları fazla olan tesisot sistemlerinin hepsinde basınon kontrolü soyesinde maddi kazanç sağlanır. Özellikle yüksek su üretim ve satınalma masrafları olan kurumlarda su kaybının önlenmesi ve azaltılması bir kazanç sağlamaktadır. Gelir kaybına karşı başka bir uygulamada gece basınç kontrolüdür. Su kullanımının en az olduğu ama sistom üzerindeki basıncın on yüksek olduğu saa~erde bu yöntemden yararlanılabilir. Su tasarrufu programlarının uygulandığı bölgelerde basınç azaitmeının rolü büyüktür. Şebekelerde basınç kontrol yöntemi d~ünülürken kişi başına su kullanımı göz önüne alınmalıdır. Eğer bu oran yüksek ise basıncın kontrolü doğal olarak tasarruf programının en önemli ayağı dır. Eğer bu oran yüksek değil ise o bölgedeki yerlerde ekstra besleme için ilave tüketici sektörlerinde (özel, ev, iş, Günümüzdeyapılan çalışmalar basınc; ve su kaçağının (sızıntı) areısındaki bağlantının basıncının karekökü ile ilgili olmayıp, geni§leyen bir güç kanunu ile ilgili olduğunu göstermektedir. Bunun nedeni PVC 17 4 Testsat Oerg si Sayı 142- Ekim 2007 basınç azaltıcı vcıncı ile kontrol edilen bölümler ilave edilebilir. Böylelikle yangın durumlannda NFPA kanunlannda belirlendiği gibi, mücadele için gerekli basınç ve akış sağlanabilir. Basınç düşürücü vasanayi) tüketim hacmi ve direkt bo.sınccı dayalı tüketim konusunda karar verilmelidir. Ancak böyle su kaybı/gelir kaybı kor~ılaştırmcılan yapılıp potansiyel kazanç olup olmayacağı sonucuna varı labilir.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=