ı 3 X Not: Bu şekilde yopılon bron~monlor; goz. likit gaz ve fuel ol/ doijırımındo kullonılmomolıdır. Şekil 16. Büküm yarı çapı. Bükme işleminden önce, gerekli boru uzunluğunu bulmak için uygun bir fiber mastar kullanılabilir. Boruların so~uk bükümü için uygun maksimum boru çaplan TabŞekil 15. Sınırlama kertiği bronşman lo 8'de verilmektedir. borusu geçme derinliğinin doğru olmasını sağlar. Kertik, ayarlı pense ile yapılabilir. Uyarı: Yarı-sert ve sert bakır bo- ~ Kıvrım aporatı ile kenar kıvrımı yapılır. ~ Bronşman yapılacak boru porçosıno sınırlama için bir keı1ik yapılır (Şekil 15). ~ Bronşman boru parçasının ucu tamizlenir ve pasta sürülür. ~ Boru hazırlanmış olon deliğe (kıvnma) sokulur. ~ Lehim yapılır-sadece sert lehiml 6. Bakar Borularan Bükülmesi Yumuşak bakır borular (R 220) manuel olarak veya bir boru bükme oparatı kullanılarak bükülebilir. Yorı-sert ve sert borular (R 250 and R 290) soğuk durumda sadece boru bükme aparatı kullanılarak bükülebilir (Şekil16) . Manuel bükümlerde minimum büküm yarı çapı r ~ 6 • d0'dır. Boru bükme oparatı kullanılarak yapılan bükümlerde ise minimum büküm yarı çapı r ~ 3 da'dır (Şekil 16). ruların soğuk olarak bükülmesinde kullanılacak aparatın doğru seçilmesi gerekmektedir. 7. Borularda ls• Genleşmesi ve Önlemler 7.1.1sı Genleşmesi Sıcaklık değişmeleri karşısında bakır boruların boylan do değişmektedir (ŞekJI 1 7). Sıcaklık karşısında boru boyunda meydana gelen uzomo ( 1) borunun çapına değil sadece boyuna (1) bağlıdır, sıcak ve soğuk borunun sıcaklık fo ri< ı ( ~ T) olup 1 = 10 • cı. • T olarak ifade edilir. Burada; ısı genleşme katsayısı cı. = 0,017 mm 1 (m • K) ve borunun ısıtılmodon önceki boyu !Odır. Sıcak ve soğuk boru boylan orasındaki foıi<, genleşme, Grafik 2'den de görülebilir. 7.2. Ankraj Önlemi Boruların anktajlar kullanılarak tutturulması (sabitlenmesi) ile ilgili TEKNiK BiLGi Tablo 8. Soğuk Büküm için Maksimum Boru Çapı Soguk Manuel Aparat lle bükme bükme bükme Yumuşak 22 mm'ye borular (R220) kadaı Yan sert 22 mm'ye 28 mm'ya borular (R250) kadar kadar Sert 28 mm'ye borutar (R290) kadar Sıcok boru boyu Soğuk boru boyu -, Şekil 17. Genleşme 1 borunun çapına bağlı değildir. 40 rr-ı:ı!9!1'11l!PI!I'I''IIIII!'I'!/III!III!!'!"t'J!!.,_ _90 35 E E3() '=i cı 25 E ~20 ~ 15 10 5~~~~--~~~~ o o 5 10 15 20 25 • öınd< borv uzunluğu, m Grafik 2. ~T sıcaklık farkı nedeniyle meydana gelen .11 genleşmesi boru boyuno bağlıdır. sobitieme noktaları ve kızaklor (borunun eksenel olarak hareket edebildiği onkrojlar) olmak üzere iki oyn uyguloma söz konusudur. Bir sabitlema noktasında borunun hareket etmesi engellenmekte, bir kızakto ise boru aksenel olarak hareket edebilmektedir. Kız:ok sabitlernede söz konusu olon borvyo dik kuwetler sabitlema noktaları olarak düşünülebilir. Bu nedenTesisaı Dergisi Sayı 141 - Eytiil 2007 237
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=