LGi iklimlendirme ve Soğutma Sistemlerinin Elektrik-Elektronik-Telekomünikasyon, IT ve Kontrol Sistemleri Sektörlerindeki Gelişiminin i~indeki Yeri • Pano ve Işler (Proses) ·klimlendirme ve Soğutma Sistemleri l E§ref Erdinç USLU 1 Erdinç Klima "Tek scı< değlşlmdlr" Tüm dünyoda elektrik, elektronik, telekominikosyon, IT (veri merkezleri, veri otelleri), ferdi serverlar (ferdi sunucular) ve kontrol sistemleri, sektörlerinde çok hızlı ve fark edilir değişim ve gelişim yaşanmoktodır. Geçen senelerde; gelişmiş ülkelerin bu sektörlerinde oldukça fazlo şekilde ortoya çıkan ısı yoğunluğu ile ilgili sorunlar artık ülkemizde de karşıleşılır oldu. Bu değişimi biraz geçte olsa yakın arayla takip etmekteyiz. Ortaloma olarak üç ile on yılda bir yapılan teknoloji yenileme periyodu, Türkiye için biraz uzoso da günümüzde bu geciken yenileme yatırımları ortan soyıda yapı l maktadır. Peki bu yeni teknolojiler, uyguloma olonlarında yüksek performansı getirirken, ponolorında da baZJ problemleri birlikte getirmiyorlar mı? 1. Giriş Elektronik ürünlerinin hızla küçülmesi ve gelişmesi panolarda veya kutularda yoğun bir şekilde yerl eştirilmesini beraberinde getirdi. Dar alanlarda yoğun bir şekilde 90 Teslsaı Dergisi Sayı 137 - Mayıs 2007 yerleştirilen kompenentlerin toz, yağ, kir, nem, sıcaklık gibi istenmeyen dış faktörlere aşırı halde duyarlı hale geldiklerini biliyoruz. Özellikle ısı, hassas mikroelektronik cihaziann öldürücü düşmanıdır. Örneğin; elektronik malzemelerinin yapıtaşı olan yorıiletkenler için en önemli kural, uygun çalış· mo sıcaklığındon sistemin çalışma sıcaklığının 1 O °C yükselmesi, sistemin çalışma ömürünü yarıya indirecek olmasıdır. AC/DC sürücülerin, trafolorın, kesicilerin, filtrelerin, lambaların, sigorloların, rölelerin, PLC'Ierin ve güç ünitelerinin vs. pano içine yoğun yerleştirilme i, pano başı güç istemi ve ısı yoğunluğunu artırmaktadır. Artan ısı yoğunluğu karşısında uygun soğutma sistem- lerinin seçilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde hem işletme maliyet-leri hemde servis maliyetleri olduk-ça yukarılara çıkocaktır ve telofisi olmayon sonuçlar doğuracaktır. Bu yazı, pano ve işlem (proses) iklimlendirme ve soğutma sistemlerinin sesim kriterlerini, hesaplama l arını, çözüm önerilerini ve uyguloma olanları anlatocoktır. 2. Yeni Teknoloiilerde Önlenemez Isı Yoğunluğu Yükseli şi 2.1 . Moore Kuralı Bilgi teknolojileri cihaz ve sistemlerinin her geçen gün hızlanma ı, tümleşik devre teknolojilerinin gelişmesi ile doğrudan ilişkilidir. Morgan Moore daha 196S'te yazdığı bir makalede, "tümleşik devredeki tranzistör yoğunluğunun her 18 ayda bir iki katına çıktığını" öne sürmüştür. Bu kural günümüzde de hala belirli bir toleransla geçerliliğini sürdürmektedir. Birim hacim içinde artan tranzistör sayısı, o hacim içinde gerçekl eşen güç tüketiminin de aynı oranda artmasına neden ol maktadır. 2.2. Temel Kurallar Pano ortamının yada içindeki ekipmonların sıcaklığının çevre sıcaklığının altında istenen seviyede tutulması soğutma olarak tanımlanmaktad ır. Pano iklimlendirme ve soğutma sistemleri ortam sıcaklığını kontrol ettiği gibi, nemini, hava dağılımını ve temiz:liğini dekontrol ederler. iklimlendirme ve soğutma çok farkl ı tekniklerle gerçek-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=