- u ~ > :ı: GÜ CEL H1zl1 iklim Değişikliği ve Etkileri Son yüzyılın en büyük doğal felaketi 2004 yılının sonlarında Güney Asya'yı vuran t unami dalgasıydıydı . Tsunami dalgası sonucunda Sumatro'nın batı kıyılarında yaklaşık 170.000 kişi hayatını kaybetti. Ger· çekleşon bu t unami felaketi izole bir felaket değildi; bu felaketi tüm dünya üzerinde zincirleme bir şekilde şiddetli kasırgalar, tayfunlar ve fırtınalar izledi. Meydana gelen bu felaket direkt olarak dünyamızda gerçekleşen ve gerçekleşmeye devam eden hızlı iklim değişikliği ve küreselısınma sorunuyla ilişkilidir. Cenk SEViM 1 Kimya Mühendisi MBA L Aero Rüzgar Endüstrisi A~. __j 12.4 12.0 11.6 11.2 1880 1900 1920 1940 Yıl 1980 200 Şekil 1. Or1alama sıcaklık artı~ (1880-2000). Küresel ısınma veya sera etkisinin çalışma mekanizması basit olarak şu şekilde çalışır. Yerküre, Güneş'ten gelen kısa dalgalı ışınımın bir bölümünü yeryüzünde, bir bölümünü alt atmosferde (troposferde) emer. Güneş ışınımın bir bölümü ise, emiime gerçekleşmeden, yüz yden ve atmosferden yansıyarak uzaya kaçar. Yüzeyde ve troposferde tutulan enerji, atmosfer ve okyanus dolaşımıyla yeryüzüne dağılır ve uzun dalgal ı yer ışınımı olarak atmosfere geri verilir. Yeryüzünden alınan uzun dalgalı ışınımın önemli bir bölümü, yine atmosfer tarafından emilirve daha az güneş enc~isi alan yüksek enlemlerde ve düşük sıcakgeçirgen, buna karşılık geri solınan uzun dalgalı yer ışınımına karşı çok daha az. geçirgen olması nedeniyle yerkürenin beklenenden daha fazla ısınmasını sağlayan ve ısı dengesini düzenleyen bu doğal süreç sera etkisi olarak adlandırıl maktadır. IPCC'nin ve Enerji ve Çevre Politikaları Merkezi'nin verilerine göre, 1860 yıl ından beri sıcaklık değerlerinde 0,6 °C ile 0,8 °C arasında bir artış görülmüştür. Bu artış ilk bakışta çok küçük ve önemsiz bir artış gibi görülmesine karşın, bu sıcaklık artışı son ı 000 yıl içinde kuzey lıklarda salınır. Atmosferdeki gaz- yarım kürede tespit edilen en büların, gelen güneş ışınımına karşı yük artıştır. 76 Testsat Dergisi Sayı 137 - Mayıs 2007 Ayrıca sıcaklık, 20.000 yı l önce son buzul çağından beri yaklaşık olarak 5 °C'Iik bir artış göstermiştir. Fakat günümüzdeki zararlı emisyonlardaki (C0 2 ,CO, S02 , kloroflorokarbon, NO. ) artış trendi incelendiğinde önümüzdeki ı 00 yıl içinde 5 °Ciik bir artış beklenmektedir. IPPC'nin verilerine göre 17 60 ile ı980 döneminde sıcaklık artışları stabil olarak seyrederken, 1980 yılından itibaren artan ivmeye sıcaklık değerleri yüksaimeye başlam ıştır ve kötü senaryoya göre 21 00 yılında 4,5-5 °C'Iik bir artış beklenmektedir. Bu oranda bir sıcaklık ortışı iklim kuşaklan üzerinde sarıcı etki yaratabilecek ölçektedir. Ayrıca Şekli 2 incelendiğinde söz
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=