GÜNCEL tamamının yapılması ve heryıl ihtiyaç duyulacak şebekenin alt yapıya dahil edilmesi durumunda i~letme, bakım onarım ve yenileme giderleri 2002-2025 yılları için toplam 6,2 milyar dolar olacağı tahmin edilmektedir. 2025 yılında oluşacakatıksu miktannın yakla~ık 9,8 milyar metreküp civarında olacağı tahmin edilmiştir. Söz konusu atıksu debisinin antılabilmesi için yapılması gerekl i arıtma tesisi inşaat maliyetinin ise 22,2 milyar dolar mertebesinde oluşacağı hesaplanmıştır. 2025 yılına kadar yapılacak olan toplam yatırım miktarının ise projeksiyonlario neticesinde yaklaşık 41,2 milyar dolar olması beklenmektedir. Altyapi ve Atıksu Arıtma Tesislerinin Proielendirilmesi ve i~letilmesi Oldukça geniş ve kapsamlı bir konu olmakla birlikte, genel olarak, söz konusu tesislerin projelendirilmesinde c;evre ve insan faktörünün yanı sıra enerji ihtiyacı düşük sistemler tercih edilmelidir. Kanalizasyon şebekelerinin planlama aşamasında, yağmur ve atıksu toplama sistemlerinin ayrık olarak projelendirilmesi, atıksuyun arıtma tesisine kadar iletimi için gerekli enerji maliyetini, tüm şebeke ve arıtma tesisi ilk yatırım maliyetini önemli ölçüde azaltacaktır. Arıtma tesislerinin projelendirilmesinde ise en önemli kriter, atıksu özelliklerinin nitelik ve nicelik olarak çok iyi tanımlanabilmesidir. Kullanılacak tüm tesisat, mekanik ekipman cinsleri ve inşaa edilecek ünite büyüklükleri projelendirme aşamasında ön görülen atıksu karakteristiğine göre yapı lmaktadır. Örnek olarak, 158 Tesısat Dergisi Sayı 137 - ~ayıs 2007 atıksu iletkenliğinin yüksek olması durumunda (korozif atıksu), sec;ilmesi gereken boru malzemesi cinsi ve pompo tipleri vs. tamamıyla normal bir atıksuya göre (iletkenlik< 1.200 ms/ cm) farkl ı olmak zorundadır. Atıksu antma tesisi dizayn debisi ve kirlilik yüklerinin yanlış belirlenmesi, tesis ilk yatırım ma· liyetini etkilayeceği gibi, işletme sürecinde, günümüzde son derece sıkılaştırı lmı ş olan arıtılmış su yasal kriterlerinin yakalamasında engeller teşkil edecektir. Arıtma tesislerinin işletim süreçlerinde ise deneyimli işletme personellerinin yanı sıra, arıtma ekipmanlannın sürekli çalışı r durumda tutulması on derece önemlidir. Ekipmanların sürekli çalışı r durumda olması için ise, koruyucu bakım programlarının oluşturulması ve mümkün olduğunca, borulama sistemi dahil olmak üzere tüm mekanik ekipman ın yedekli planlanması gerekmektedir. Bi l indiği üzere pompa, mikser, difüzör vs. ekipmanlar arıtma tesislerinde oldukça yoğun olarak kullanı l maktadı r ve genellikle bu gibi ekipmanlar atıksu içerisinde bulunmaktadır. Söz konusu ekipmanların arıziarının giderilmesi ve periyodik bokımlarının yapılabilmesi için, özellikle büyükantma tesislerinde, havuzlann boşaltılması gerekabileceği için birbirinden bağımsız arıtma hatları oluşturulmasında fayda vardır. Arıtma tesisi işletme verileri, en büyük işletme giderinin enerji maliyeti olduğunu göstermektedir. Antma tesislerinin dizaynında dikkat edilmesi gereken bir başka önemli unsur da, enerji kullanımının optimize edilmesidir. Sonuç ve Öneriler Yapılan yasal düzenlemeler neticesinde ve sürdürülebilir bir kalkınma modelinin oluşturulması için ülkemizde kısa vadede pek çok alt yapı ve otıksu arıtmo te isinin projelendirilmesine ve inşasına gerek duyu lacaktı r. Söz konusu çalışma· lar çevrenin korunması için son derece önem taşımakla birl ikte önemli bir sektörel oluşumu da gerektirmektedir. Gerek kamu sektörü gerekse de özel sektör atıksu iletimi ve arıtımı konularında giderek tecrübe ka'Zonmakla birlikte, tüm sektör genelinde bazı alt yapı eksiklikleri görülmektedir. Bu eksiklikler arasında , projelendirme, inşa ve işletme süreçlerinde istihdam edilecek tecrübeli personel, pek çoğu ülkemizde üreti l mediği için yurt dışından getirilen mekanik ekipmaniann satış sonrası yedek parçalarının temini, arıziarının giderilmesi ve bakımlarının yapılması gibi konular yer almaktadır. Bu problemierin giderilmesi için, yerli arıtma tesisi ekipmanı imalatı yelpazesinin genişletilmesi ve ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle ithal edilen ürünlerin yetkili servisve distribütörlük faaliyetlerinin yaygınlaştırılması gerekmektedir. Referanslar "Tfirkiyf! i tatisli k Yı/lı it (200./)". IS . 00 2-69/X. • De Jet Pkmfama Tc, kilall (DPT) (2002). NTfll#vc'nin Kent cl evre Altyap ı (Atıksu Bertarafı) i'atmm ilıti)acı . Fayda-.\ la/i •et Analizieli \'e, tml if i One1isi (200--20.3)". Ya m 'o: DPT: 26-6. • Organization for •co11omic o-operotion and Developmem (OH D) (1999) "OE D l!.'nvı'ronmental Data 1999". rtl
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=