GÖRÜNÜM ► Tesisat Sektörünün 50 Yıllık Geçmişine Bir Bakış Ülkemizde 1950 yılına kadar yapıda tesisat sektörü; yabancı ve yerli mimarlar, inşaat mühendisleri, müteahhitler ve onlara bağlı yapı kalfa ve teknisyenleri tarafından yürütülen bir hizmet alanı sayılır. Bu anlamda; Ankara'da Çankaya Atatürk Köşkü, devrin bulvar binaları, bakanlık binaları, Ankara sergi evi, radyo evi, Etnografya Müzesi gibi yapılar ile İstanbul'da Osmanlı Sarayları dışında kalan Bankalar Caddesi binaları, Pera Palas, Kadıköy iskelesi gibi yapıların tesisatı örnek gösterilibilir. Daha çok sıhhi tesisat ağırlıklı olan bu yapıların İş Bankası, Ziraat Bankası, Ankara Palas, Meclis Binası gibi birkaç bina dışında, İstanbul'da Vilayet Konağı, müze binaları, bazı büyük otellerle, İzmir'de birkaç önemli yapı kaloriferle ısıtılmış, ısıtıcı olarak Chappe tipi kolonlu ithal malı radyatörler kullanılmıştır. Makine mühendislerinin tesisatla ilgisi 1950 yıllarında başlamıştır. 1954 yılında Makine Mühendisleri Odası' nın kuruluşuyla projelerde imza sorumluluğu aranmaya başlanmıştır. Ankara'da ilk bölgesel ısıtma, Saraçoğlu Mahallesi ısıtma sistemiyle uygulanmıştır. O dönem tesisatla uğraşan mühendislere Nafia vekaleti tarafından 'Fenni Sıhhi Tesisatçı' ünvanı verilmiştir. Vehbi Koç'un ithal ettiği, Pera Palas' da kullanılan wc, lavabolarında Koçzade-Vehbi Efendi damgası bulunur. İthal edilen Chappe tipi radyatörlerin ilk benzerini Demirdöküm Fabrikası imal etmiş, ayrıca dökmedilimli kazanlar üretmiştir. Türkiye'de ilk tesisat hizmetleri daha çok kamu yapılarında uygulanmıştır. 18 Tesisat Dergisi Sayı 133 - Ocak 2007 Celal OKUTAN Bu anlamda Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Tesisat Dairesi öncü sayılır. Hastaneler nedeniyle Sosyal ·Sigortalar Kurumu da bir hayli başarılı olmuştur. Bunlar dışında Kamu İktisadi Devlet Teşekkülleri, Devlet Su İşleri, Milli Eğitim, Tekel, Toprak Mahsülleri Ofisi gibi kurumlar üniversiteler, kamu yapıları, banka şubeleri ile bu sektöre hizmet imkanı sağlamıştır. İlk tesisat mühendisleri olarak; Todori Karakaş, Prof. Fikret Narter, Prof. Francois Ducio, Prof. Dr. Nejat Aybars, Vehbi Ekesen, Faik Hızıroğlu, Serbülent Bingöl, Sabahattin Sunguroğlu, Fahrettin Arel, Salomon Albükrek, Üzeyir Garih, Şadi Tamer, Fahrettin Sönmez, Necdet Uran, Orhan Karadoğan, Mesut Eren, Mehmet Turgut, Nikita Güber, Hayri Yorgancıoğlu, Bedii Korun, Yılmaz Aksu, İskender Hunbaracı, Şehsuvar Me-nemencioğlu , Muammer Özdemir, Haçik Eram, Anuştekin Tokgöz, Yavuz Sey, Kazım Kızılca'nın yanı sıra, ismi hemen akla gelmeyen çok başarılı 19501955 dönemi mühendisleri sayı labilir. 1955-1960 dönemi içinde Prof. Dr. Sadık Kakaç, Kevork Çilingiroğlu, Ce- "Makina mühendislerinin tesisatla ilgisi 1950 yıllarında başlamıştır. 1954 yılında Makina Mühendisleri Odası'nın kuruluşuyla projelerde imza sorumluluğu aranmaya başlanmıştır. Türkiye'de ilk tesisat hizmetleri daha çok kamu yapılarında uygulanmıştır." lal Okutan, İhsan Önen, Orhan Ciner, Metin Arkut, Ekrem Bulgun, Vedat Tolga, Şakir Aykaç, Prof. Dr. Nuri Saryal, Teoman Baygan, Hikmet Vardar, Mehmet Selçuk gibi değerli meslektaşlarımız onları takip etmiştir. l 950-1960 dönemi B.B. Yapı İşleri Reisliği tarafından Makine Genel Şartnamesi, keşif, metraj ve seridöpri dediğimiz şartnamelerin yazıldığı dönemdir. Bu gelişimde B.B. Tesisat Dairesi Başkanı Serbülent Bingöl ve Yardımcısı Şadi Tamer ekibinin büyük emeği ve katkıları görülür. Benzer tarzda Sosyal Sigortalar Kurumu, Hastane Şartnamelerini geliştirmiş. SSK, Dünya Sağlık Kuruluşu'nun yardımı ile hastanelerde konfor şartlarını, hava akım ve balanslarını, ameliyathane, röntgen, laboratuvar ve poliklinik iç hava koşullarını tanımlamıştır. Devlet Su İşleri, Devlet Malzeme Ofisi, Çimento Sanayi, Tekel İdaresi, Karayolları Genel Müdürlüğü, İller Bankası, Toprak Mahsülleri Ofisi gibi İktisadi Devlet Teşekkülleri Bayındırlık Bakanlığı Şartnameleri'ne paralel kendilerine özgü ihale şartnamesi , sözleşme ve teknik şartnameleri uygulamaya koymuştur. Bu dönemin en önemli özelliği, kazanlarda yanma teknolojisine verilen önemdir. Yakıt olarak kömür, linyit, odun gibi yerli kaynakları kullanma zorunluluğu, stokerli kazanlar ile ön yanma ocaklı kazanları geliştirmiş; büyük yapılarda Sulzer, Babcok-Willcok gibi kazanlar kullanılmıştır. Selnikel, Sungurlar, Dese, Erensan, Yıldız ve Arı Kazan gibi firmalar, yerli kazan ilk üreticilerdir. Bunun yanı sıra TSE standartlarının ve DiN normlarının geçerli olmasına rağmen, duman borulu kazanlar küçük atölyelerde, tarlalarda kaynak
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=