<O o o N E � w o M ... .. ti) t Pompa devrini frekansı değiştirmeden mekanikveya elektrikli yollarla değiştirmek geçmişte kalan uygulamalardır. Hem pahalı hem de bakımı zor olduğundan artık kullanılmamaktadır. t Enerji verimliliği bakımından pek çok uygulamada frekans değiştiricisi kullanmak en uygun çözüm olarak sunulmaktadır. Debi değişken değil ise en iyi çözüm, daima en iyi verim noktasında çalışan sabit devirli bir pompadır. t Bir pompaj sisteminde debi değişken olduğunda elde edilecek kazanç, düşük debilerde sürtünme kayıplarının azalmasıyla pompayı daha yavaş döndürerek elde edilir. Frekans konvertörü (F/C) veriminin % 95 civarında olduğu göz önüne alınırsa, sürtünme kayıplarının azalması ile elde edilecek kazancın F/ C kullanımından dolayı kaybedilenden daha fazla olması gerekir. Sürtünme kaybının toplam basma yüksekliğine göre az olduğu sistemlerde F/C yerine paralel pompalar kullanılmalıdır. Bir hidrolik sistemde pompaj sonunda elde edilen hidrolik enerjinin, bu pompajı yapmak için harcanan enerjiye oranına sistem verimi diyoruz. Geometrik basma yüksekliğinin toplam basma yüksekliğine oranına da Sk sistem katsayısı diyelim: 1 00 r------,------,------,.-----,------, Statik basma yüksekliği Debi m'/h Toplam basma yüksekliği Şekil 3. Sistem karakteristiği iki öğeden oluşur; statik basına yüksekliği ve sürtünme kayıpları. 1],isıem = [ ( )] pxQxg x Hsıaıik + kxQı 1]pompa X1]motor X1]FI C pxQxg xHsıatik Hs,arik H,tatik +kxQ2 1] sisıem = S k X1]pompo X1]motor X 1]FIC Sistem veriminin iyi olması için yüksek verimli pompalar, yüksek verimli elektrik motorları ve frekans değiştiriciler kullanılmalı ve sistem katsayısının yüksek olması için ise geometrik basma yüksekliğine göre sürtünme kayıpları az olmalıdır. maliyetini bulmakta özgül enerji kolaylık sağlar. Burada şebekeden çekilen güç, (kWh) hat kayıplarını, sürücü kayıplarını, motor kayıplarını ve pompa kayıplarını ihtiva etmelidir. Pompanın devir sayısı, debisi, basma yüksekliği değiştikçe özgül enerjisi de değişecektir. Değişken devirli pompalarda, sistem karakteristiği ile değişik devirlerdeki Pompalanan akışkanın pompajı için pompa karakteristiklerinin kesim nokharcadığımız enerjiye özgül enerji (ÖE) diyelim: ÖE = kWh ,n3 Çeşitli pompalar arasında seçim yapmak ve gereken pompaj enerjisi taları için özgül enerji hesaplanarak o sistem için debiye bağlı olarak özgül enerji değişim grafiği çizilmelidir. Frekans kontrollü bir sistemde debi azaldıkça sistem verimi artar (Şekil 5). Fakat bu artış belli bir noktadan Debi ile Özgül Enerji değişimi 100 0.45 �----------------� 0.40 0.35 fo.30 i 0.25 ,:_0.20 . � 0.15 0.10 0.05 0.00 <--------------------< 50 75 100 125 150 Debi (m'/h) 175 200 225 Şekil 4. Bir dalgıç pompada debi ile özgül eneıji değişimi. Bu kuyuda en ekonomik debi 125 1113/lı olıııaktadıı'. 192 80 l E 60 ·� E 40 20 o H,=O 20 40 60 80 100 Pompa devri (%) Şekil 5. Değişken devirli pompalarda sistem katsayısı ve devir sayısma bağlı olarak sistem verimlerinin değişimi.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=