o, N .... ~ uı 'iii ·e .. o .. .. .. 'iii ~ - Çevresel etiketleme, - Eğitim, bilinç artırma, - kamunun bilgilendirilmesi, - Çevresel etiketleme, - Tüketicilerin bilgilendirilmesi, - Avrupa kirletici emisyon kayıt sistemi. t Analitik araçlar. - İ nd ikatörler, - Raporlama mekanizmaları , - Sürdürülebilir evsel tüketim raporu. t Araştırma ve geliştirme. t 6. AB araştırma ve teknolojik gelişim çerçeve programı (4). Türkiye'den Çevresel Göstergeler Çevresel göstergelerde zaman içerisinde bir iyileşme görülmekle birlikte, bu iyileşme çok yavaştır. Örneğin son 1 O yılda kat edilen ilerlemelerin hızı değişmediği koşulda, atık su arıtımı ve katı atık bertarafının tüm ülke nüfusuna yeter hale gelmesi için yaklaşık 25-30 yıla gereksinim vardır. Oysa atıkların doğaya atılmadan 25-30 yıl daha verilmesi geri dönülemez bir çevresel yıkıma yol açabilecektir. Endüstriyel atık yönetim ve bertarafına ilişkin de çok büyük eksiklikler söz konusudur. İstatistiklerde verilen rakamlara konu olan tesislerin bir bölümü enerji maliyetleri nedeniyle işletilememektedir. Seçilen yöntem ve teknolojiler geri kazanım, yeniden kullanımdan öte salt arıtma ya da depolamaya yönelik olması nedeniyle, sadece ekonomik değil ekolojik olarak da büyük bir baskı oluşturmaktadır. Çevresel Sürdürülebilirlik İndeksi (Environmental Sustainability lndex, ESi) Çalışmayı hazırlayan kuruluşlar: t Yale Centerfor Environmental Law and Policy (YCELP), t The Center for lnternational Earth Science lnformation Network (CIESIN) of Columbia University, t The World Economic Forum, t The Joint Research Centre of the European Commission. Bu çalışma kapsamında; 146 ülke doğal kaynakların korunması, günümüz ve geçmişteki kirlilik düzeyleri, çevre yönetimi çabaları, küresel ortak doğal değerlere katkıları ve ülkenin zaman içerisinde çevresel performansını artırabilme kapasitesi bazında değerlendirilmiş ve sıralanmıştır. Türkiye 146 ülke arasında 91. sırayı almıştır (5) . 36 lıl TÜRKIYE'DEN ÇEVRESEL GÖSTERGELER \ Çevresel konulara göre kamu kuruluşlarının cari ve yatırım harcamaları, 1997-2004 Toplam çevresel harcamalar (YTL) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 ~-= nı=- ==- ~-~ === - == === m== T.C. Başbakanlık TOrkiye istatistik Kurumu, http://www.tuikgov.tr/Pre1statistikTablo,do?istab_id=301 Belediye Atıksu Temel Göstergeleri, 1994-2004 Atıksu arıtma tesisi ile hizmet edilen nüfusun toplam nüfusa oranı (%) 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2002 2003 2004 10 9 10 14 17 27 28 30 35 TC Başbakanlık TOrkıye lstatıstık Kurumu. http'.//www tuik gov.tr/PrelslatistıkTablo.do?istab_ld=300 Katı atık bertaraf tesisleri ile hizmet edilen nüfusun toplam nüfusa oranı (%) 1994 4,1 1995 1996 1997 1998 2001 2002 4,8 9,0 13,3 14,6 23,6 23,5 2003 23,5 2004 23,5 T C. Başbakanlık Tüıkıye lstalıstık Kunımu, http://wwwtuıkgov.tr/PrelstatıstıkTeblo do?ıstab_ıd=300 r,of. Dt. Gokı•I N. Demirer Cevra Mühondlıllğl 861umU Orta Doğu T~knlk Ün!venltesl imalat sanayi sektörü temel çevre göstergeleri, 1994-2004 Endüstriyel atıksu arıtma tesisine sahip olan işyerlerinin oranı (%) 1994 17,4 1995 1996 19,5 20,1 1997 2000 2004 22,3 27,6 N/A Anket uygulanan l şyerlerinin endüstriyel katı atık miktarı (milyon ton/yı l) Toplam Geri kazanılan Satılan ya da hibe edilen Bertaraf edilen 1994 11,8 1,4 4,1 6,3 1995 1996 12,4 13,9 1,1 1,5 4,5 7,3 7,9 1997 2000 2004 14,6 17,1 17,4 1,8 1,5 1,3 4,6 5,9 7,9 8,2 9,7 8,2 T.C. Başbakanlık TOrxiye lstatıstık Kurumu, httpJlwww.tuik.gov. lrlPrelstoııstıkTabk>.do?istob_kt:302 ,,o, OJ. G6kı~ N D•mlıeı Cevre Mtıhendlıl'OI BötiJmO. Oıto Do(ıu r,klilk ÜntvmHıuf STÜ ve Türkiye sine ulaşabildiğimiz çalışmalar yer almaktadır. Eksikler olabilir. Hızlı sanayileşme, nüfus artı şı, kentleşme ve çevresel bozulma, pek çok endüstriyel girdide dışa bağımlılık vb. pek çok nedenle STÜ kavramı, ülkemiz için çok büyük bir önem arzetmesine karşın, STÜ çatısı altında yer alan çalışmalar ülkemizde çok sınırlı düzeyde bilinmekte ve uygulanmaktadır. Bu bölümde önce TÜBİTAK ve TTGV 'nin konu üzerinde çalışmalarına göz atılacak, sonra da "ODTÜ-ÇMB ve TMMOBÇMO Çatısı Altındaki Çalışmalar" ve "Diğer Çalışmalar" başlıkları altında s ı rasıyla içinde yer aldığım ve bilgisine ulaşabildiğimiz diğer çalışmalar özetlenecektir. Özetlenecek çalışmalara ilişkin detaylı bilgi ilgisine sağlanabilir. Bu başlık altında sadece bilgiTÜBİTAK, ulusal bilim ve teknoloji politikalarını belirleyen en üst kuruluş olan, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun (BTYK) sekreterya görevini de yapmaktadır. Öncelikli alanlar aşağıda belirtilmiştir: 1. Bilgi yoğunluğu ve katma değeri yüksek ürünler geliştirebilme ve tüketim küresel bir tasarım ve üretim merkezi olma, 2. Tarıma dayalı üretimde rekabetçi olabilme, 3. Uzay ve savunma teknolojileri geliştirmede yetkinleşme, 4. Esnek üretim-esnek otomasyon süreç ve teknolojilerini geliştirmede,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=