•• Sürdürülebilir Tüketim ve Uretim: Türkiye Yolun Neresinde? Prof. Dr. Göksel N. Demirer/ Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü S ürdürül~_bilir Tüketim ve Üretim {STU), temel gereksinimlere karşılık gelen ve yaşam kalitesini artıran mal ve hizmetlerin üretimi sürecinde; doğal kaynak kullanımı, toksik ve diğer kirleticiler, atık deşarjları ve diğer tüm emisyonların yaşam döngüsü perspektifi çerçevesinde azaltılarak, gelecek kuşakl arın gereksinimlerinin kesintisiz olarak sağlanabilmesine yönelik tüm çabaları kapsayan genel bir kavramdır (1 ). Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim kavram 1, endüstri başta olmak üzere tüm insani etkinliklerde verimlilik artışı ile atık azaltımını birlikte gözeten temiz üretim, kirlilik önleme, ekoverimlilik vb. alanlarda 20 yılı aşkın süredir yapılmakta olan çalışmaların doğal bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu kavram çevresel olduğu kadar ekonomik, toplumsal, kültürel, vb. pek çok iyileşmenin sağlanması için bir araç olma potansiyeline sahiptir. Çünkü STÜ: Prosesler için; t Hammadde ve enerji kullanımının, t Toksik madde kullan ı mının, t Üretim ve hizmet süreçlerinden kaynaklanan tüm emisyon ve atıkların miktar ve toksisitelerinin, Ürünler için; t Olumsuz çevresel etkilerinin yaşam döngüsü boyunca {hammadde eldesinden nihai bertarafına kadar), önlenmesi/azaltılması demektir. Marakeş Süreci Marakeş Süreci, Johannesburg Zirvesi'nin çıktıları doğrultusunda Haziran 2003'de Fas'ın Marakeş kentinde yapılan Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim Uluslararası Uzmanlar Toplantısı ile başlatılan "Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim için 1O Yıllık Çerçeve Programı"nın oluşturulması ile sonuçlanan sürece verilen isimdir. Bu toplantıda STÜ konusunda öncelikler belirlenmiş, ulusal ve bölgesel girişimlerin başlatılmasına karar verilmiş ve toplumsal ve ekonomik gelişmenin ekosistemin taşıma kapasitesi içeri1 - - --·· ÜR;TIM VE TÜKETiM SÜRECiNi NA~;L ALGILIYORUZ ? NOKTASAL MI ? YOKSA BiR SÜREÇ OLARAK MI ? - • .,;::;, <;:> • ,. • . ... Oı 34 ''°' o,. Goksel N. o.nw .. Çevre MUhetıdblOI lohıtıW. Ort~~~ Te,"k-'nc,l:k,..U"',-.'".,•":':"::':•:!•:~ - ~ - - -- "-------- sinde gerçekleştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Marakeş Süreci günümüzde uluslararası ve bölgesel uzman toplantıları ile sürmektedir. Bu toplantıların amacı; STÜ konusunda bölgesel stratejilerin belirlenmesi ile konu üzerinde ulusal plan hazırlamak isteyen ülkelere gerekli danışmanlığın sağlanmasıdır (2). Tüketim ve üretimin salt azaltılması anlamına gelmeyen STÜ kavramı yüksek verime sahip üretim teknoloji ve yöntemlerinin kullanımıyla, aynı miktarda üretim için daha az doğal kaynak ve enerji kullanımı ve daha az atık üretimi prensibine dayanmaktadır. Bu niteliği ile STÜ kavramı sadece çevresel kaygılara değil; t Doğal kaynakların korunması, t Yoksullukla mücadele, t Endüstriyel verimlilik, t Ekonomik kalkınma, t Sağlık, t Eğitim ve t Yaşam kalitesi, gibi pek çok farklı alana hitap eden bir yaklaşı md ır (3). STÜ Konusunda Avrupa Birliği'nin Politika Strateji ve Enstrümanları t Entegre ürün politikası. t Çevre teknolojileri eylem planı. t Tüketici politikaları. t Şirketlerin toplumsal sorumluluğu. t Kamusal satın alma politikaları. t Ekonomik enstrümanlar. - Çevre ile ilgili vergiler, - Çevresel yatırımlar için Devlet yardımı, Emisyon takası, - Ticari politikalar. t Enformasyon araçları.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=