·.; ·e Q) C 1ü vı ·.; ~ ,__,____ _.......___,seKtoreı ·yo rı:ı m -~-,,,,,_........__...,. L Her tür yapıda; yapının tasarımı, uygulaması , yeterli uzman tasarımcı lar ve yükleniciler tarafından, en azından güncel standartlara ve yönetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır. İşveren tarafından tasarımcıların seçimlerinde, genel olarak sadece teklif bedeline bakılarak seçim yapıldığında; tasarım sürecinde ve daha sonra uygulamada önemli iş gücü, ekonomik kayıplar oluşabil mektedir. Elektrik tesisatı tasarımı için 03.12.2003 tarih inde yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan "Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliği" bulunmaktadır. Benzer bir yönetmelik mekanik tesisat tasarımcıları için bu lunmamaktad ır. Mekanik tesisat tasarımı ile ilgili şartname hazırlık çalışmalarına, TTMD içinde oluşturulan bir komisyon tarafından devam edilmektedir. Tüm tasarımcılar için seçim kriterlerini içeren bir şartname, standart ülkemizde bulunmamaktadır. Örneğin tasarım için en basit kriterler aşağıdaki gibi sıra l anabilir. t Tasarımcı yeterli düzeyde mali yapıya sahip midir? t Tasarımcı yaptırılacak tasarıma eşdeğer tasarımları son beş yılda ne kadar yapm ıştır? t Tasarımcının çalışan teknik personelinin sayısı ve söz konusu tasarımı gerçekleştirmedeki tecrübe ve birikimleri ne kadardır? t Tasarımcının yaptığı tasarımların uygulamada gerçekleşme oranları nedir? Tasarımcıları n seçimi ile ilgili CLC/TS 50439'a benzer mekanik ve elektrik tesisat şartnameleri de acilen hazırlanarak uygulamaya konmalıdır. Tasarımda uyulacak standartlar teklif aşamasında işveren tarafından açıkça belirtilmelidir. Tasarım ile ilgili şartnamelerde konu ile ilgili CEN, CENELEC standartları açıkça belirtilmelidir. İşveren tasarım ve uygulama sırasında tasarımcılar ve yüklenicilerden özellikle mimar, MTT, ETT arasındaki önemli koordinasyonları, bir tasarım ve uygulamanın yapılabilmesi için gerçekçi yeterli sürelerin dışında, tümüyle gerçekleştirilmesi imkansız tasarım ve uygulama sürelerinde isteyebilmektedir. Bu süreler bazen bir tasarım için gereken süreden çok daha az (6 ayda bitirilebilecek bir tasarım için 1 ay gibi bir süre istenebiliyor) olabilmektedir. Bu nedenle hatalı tasarım28 lar yapılabilmekte, uygulama da kalitesiz bir yapının ortaya çıkmasına neden olunmakta, işveren kendisine ve ülke ekonomisine farkında olmadan zarar verebilmektedir. İşveren tarafından belirlenecek tasarım ve uygulama süreleri gerçekçi olmalıdır. İşveren mimar, MTT, ETT tarafından hazırlanacak etüt-öneri raporlarını , ön projeleri; yapının nitelikleri ve kendi özel isteklerini iyi bir şekilde değerlendirmediği için, daha sonra yapılan ön proje ve kesin proje aşamalarında mimar, MTT ve ETT'nin çal ışmalarında iş gücü kaybına neden olmaktadır. İ şveren gerek etüt-öneri raporlarını, gerekse ön projeleri yapının nitelikleri ve kendi özel isteklerini göz önüne alarak onaylamalı, eğer onay sonrası ön proje ve kesin proje aşamalarında bir değişikl ik talebinde bulunur ise, gereken ek süreyi tasarımcılara tanıyarak, iş gücü kayıplarının karşılığı olan ek bedeli de tasarı mcılara vermelidir. Henüz tasarıma dahi başlanmadan veya "etüt-öneri raporu", "ön proje" aşamalarında işveren keşif, hatta ihale dosyası isteyebilmekte ve bazen "ön proje" ve verilen keşiflerle ihaleye çıkılarak uygulama yapılmaktadır. Doğal olarak bu tür bir uygulamanın başarılı ve doğru olabileceğini söylemek mümkün değildir. İşveren kesin proje ile birlikte verilen keşif ve şartnameler ile ihaleye çıkmalıdır, aksi hiçbir şekilde uygu lanmamalıdır. Uygulamada Karşılaşılan Problemler, Çözüm Önerileri Uygulama safhasında eğer tasarım konusunda bir sorun yok ise, gereken koordinasyonlar yapılmış ve tavan içi ve üstü koordinasyon planları , ilgil i detaylar ve kesin projeler işverene verilmiş ise, işveren uzman yüklenicilerden birini seçerek ilgili yüklenicinin kullanılacak cihazların seçimi ile birlikte "uygulama projelerini" yapmasın ı sağlamamakta ve MTT, ETT tarafından hazırlanmış "kesin projeler" ile uygulama yaptırılmaktad ır. Bu nedenle yapı lan uygulamalar hatalı olmakta ve iş gücü kaybı, işverenin ekonomik kayıplarına neden ol maktadır. Uygulama aşamasında kalitesiz ve/veya standartlara uygun olmayan ürünlerin kullanılmas ı için işveren tarafından baskı yapılabilmektedir. Mekanik ve elektrik tesisat yüklenicilerinin seçimi konusunda gereken özenin işveren tarafından gösterilmesi gerekmektedir. Sadece teklif bedellerine bakarak ve/veya teknik olarak karşılaştırma yapılmaksızın uygulamanın yüklenicilere ihale edilmesi ve kalitesiz ve/veya standartlara uygun olmayan ürünlerle işi yaptırmaya çalışmanın gelecekte doğurabileceği sık ı ntıla rı hiçbir zaman göz ardı etmemek gerekir. Önemli problemlerden biri, işveren in yüklenicilerini seçerken ve satın alma yaparken yaptığı değerlendirmelerdir. İşveren genellikle sadece teklif bedellerine bakarak, en ucuza yaptırma, satın alma düşü ncesi ile hareket etmekte, ilgili güncel standartları göz önüne almamakta, kendine ve ülke ekonomisine zarar vermektedir. Kalitesiz yapıların yapılmasına neden olunabilmektedir. İşverenin yaptıracağı işin niteliğine uygun yükleniciyi seçerken, belirli bazı temel kriterleri, varsa CEN, CENELEC şartnamelerin i göz önüne almalıdır. İşveren tarafından uygulama da elektrik yüklenicilerinin seçimi ile ilgili CENELEC tarafı ndan 2004 yılında yayınlanmış olan CLC/TS 50439 "Quali-fication of Electrical lnstallation Contractors" (Elektrik Yapım İşleri Müteahhit Yeterliği) konulu teknik şartname göz önüne alınarak yüklenici seçilmelidir. Bu şartname TSE tarafı ndan taslak olarak görüşe gönderilmiş, ancak henüz yayınlanmamıştır, acilen yayınlanmalıdır. Mekanik tesisat yüklenicileri ile ilgili benzer bir şartnamen in CEN'de araştırılmasını, eğer yok ise de TTMD tarafından hazırlanarak, CEN'de varsa CEN'e paralel yok ise TTMD çalışmasının TSE tarafından yayınlanmasının sağlanmas ı n ı öneriyoruz. işveren yüklenicilerini seçerken, ilgili şartnameler yayınlanarak, yürürlüğe girene ve uygulamaya geçene kadar örnek olarak en azından aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundurmalıdır. t Tesisin yapımını yüklenecek firma veya firmaların mali durumu, t Tesis yapımını yüklenecek firma veya firmaların teknik eleman sayısını, teknik elemanların söz konusu tesis açısından yeterliliğini ve teknik donanımın yeterliliğinin değerlendirilmesi, t Son 5 yılda yapılacak tesis veya benzer tesisle ilgili işlerin gerek işin verilen sürede bitirilip bitirilmed iği ve gerekse bu işlerle ilgili gecikme olup ol madığını ihtiva eden incelemenin yap ı lması, t Yapım sırasında bulunduracağı teknik personelin nitelik, sayısı ve yönetim planı.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=