p o M p A D o s V A s 1 <O o o N ::i ~ 'iii ·e, ., C 1u .. 'iii ı! Pompa Tesisatlarının • Tasarım, işletme ve Bakımı 1 Proj Dr. Mete Şen/ İTÜ Maldna Fakültesi Ana Biüm Dab Başkam 1. Tesisat 1.1. Pompa Temeli ve Kaplin Ayarı t Pompa, sıvı kaynağına (emme deposu) mümkün olduğu kadar yakın bir yere, emme haznesi ile pompa ekseni arasındaki kot farkı minimum olacak şekilde yerleştirilmelidir. t Pompanın üzerine yerleştirileceği zemin, titreşim i ve deformasyonları azaltmak amacıyla yeterince sağlam ve rijit olmal ıd ır. Sert bir zemin üzerine atılmış beton temel en uygun çözümdür. Pompa şasisini temele bağlayan ankraj civataları veya saplama la rının temel içinde dönmeleri engellenmelidir. Beton temel tam kuruduktan ve sertleştikten sonra şasi temel üzerine yerleştirilmelidir. Pompa şasisinin yataylığı su terazisi ile kontrol edilmeli, gerekiyorsa şasi ile temel arasına ince metal plaka veya kamalar koyarak yataylık sağlandıktan sonra temel civatalarının somunları iyice s ı kı lmalıdır. Tesisat boru bağlantıları pompa temele yerleştirilip bağlandıktan sonra yapı lmalıdır. t Şasi üzerinde elektrik motoruna akuple olarak temin edilen pompaların kaplin ayarları yapılarak sevk edilir. Ancak, yükleme, ulaşım, boşalma, montaj sırasında olabilen sarsıntı ve darbelerden dolayı kaplin ayarı bozulabilir. Önlem olarak, pompa şasisi temele tesbit edildikten sonra pompa ve motor millerinin açısal ve eksene! kaçıklıklar kontrol edilmeli, gerekiyorsa kaplin ayarı tekrar yapılmalıdır (Şekil 1 ). t Kaplin ayarı için, pompanın ve/veya elektrik motorunun ayakları ile şasi arasına ince metal plakalar veya kamalar yerleştiri lir. Böylece kaplin yüzeylerinin paralelliği , motor ve pompa millerinin eksenlerinin üst üste çakışması sağlanır. Tesisatta boru bağlantı l arı bittikten sonra sistem işletmeye alınmadan önce kaplin ayarı tekrar kontrol edilmelidir. Kaplin ayarı yapılmamış bir pompanın çalışmasında; yataklarda aşırı ısınma, yatak, salmastra ve aşınma bileziklerinde aşınma, pompada titreşim, motorda aşırı yüklenme mil kırılması gibi arızalar gözlenir. Standard uygulamalarda kullanılan lastikli kaplinlerin mil kaçıklıklarını düzeltmediği unutulmamalıdır. 1.2. Boru Tesisatı 1.2.1. Emme hattı t Boru hatlarının pompa gövdesine yük bindirmesi sonucu kaplin ayarı bozulabilir. Önlem olarak emme ve basma borularının her biri ayrı ayrı, pompaya yakın yerlerden desteklenmeli veya askıya alınmalıdır. Böy- ~~ · ·--- -- r cı o , LB Açısal kaçıklık Eksenel kaçıklık Şekil }. Pompalarda kapliıı ayan. 216 lece tesisattaki titreşim ler de biraz azaltıl mış olur. t Emme borusu mümkün olduğu kadar kısa ve düz olmalıdır. Tesisatın elverdiği minimum sayıda ve eğrilik yarı çapı büyük dirsekler kullanılarak yük kayıpları azaltılmalı, böylece ENPYM yükseltilmelidir. t Kavitasyon performansını iyileştirmek için, emme borusu çapı pompa emme flanşı çapından bir veya iki çap büyük seçilerek emme borusundaki hız küçültülmelidir. Örneğin pompa emme flanş çapı DN 100 ise, emme borusu çapının ON 125 veya DN 150 seçilmesi uygundur. Emme borusundaki akış hızı, 2 m/s'den küçük olmak şartıyla Tablo 1'de basma boruları için verilen hızları 0,8 ile çarparak bulunabilir. Emme hattında akış hızının ve yersel yük kayıplarının yüksek olması sonucu pompanın kavitasyon performansının kötüleştiği unutulmamalıdır. Ancak, kısa emme hatlarında emme borusu çapı pompa giriş flanş çapına eşit alınabilir. t Emme tankı bir d ış kaynaktan besleniyor ise pompanın hava emmesini önlemek için besleme borusu tanka daldırı lmal ı ve besleme borusu ile pompa emiş borusu arasında ızgara kullanılmalıdır (Şekil 2). t Emme borusu çapı kesinlikle basma borusu çapından küçük seçilmemelidir. Emme hattı boru çapın ın en az basma hattı boru çapına eşit veya bir üst çap olması tercih edilmelidir. Tablo 1. Boru Çapına Göre Su Hızı Nominal Boru Çapı (ON) Su hızı (m/s (mm) Minimum f Maksimum 25 0,8 1,2 ~ - 50 t 1, 1 1,8 '- 80 - 1,2 - 2,1 - ı- 100 1,3 ,.. 2,4 150 n ·5 2.8 200 1,8 3,0 250 2,0 3,3 300 2,7 3,5 400- ' 3 3,7
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=