CD o o N a ~ • iklimlendirme ve Soğutma Sistemlerinde Asit Oluşumu İklimlendirme sistemleri, ısı pompaları ve soğutma sistemlerinde kullanılan soğutma gazları içerisinde oluşan asitleşme, soğutma kompresörünün ve soğutma gazının ömrünü kısaltan ve yüksek maliyetli kompresör arızalarına sebep olan çok önemli bir problemdir. Soğutma gazının yüksek sıcaklıklara maruz kalınası (örneğin; kondenser /anının arızalanması veya hava akışının tıkanması), gazın yapısının bozulmasına ve soğutma gazının metal yüzeyler, soğutma yağları ve sistem içerisinde bulunan diğer kimyasal atık maddelerle tepkimeye girerek asit oluşturmasına neden olur. Soğutma sistemlerinde belirli aralıklarla asit testlerinin yapılması, kompresör yanmadan sistemdeki asitin belirlenerek temizlenebilmesi ve yüksek maliyetli kompresör onarım maliyetlerinden kaçınılması için büyük önem taşımaktadır. s oğutma sistemlerinde asit oluşumunu, soğutma yağından piyasada mevcut bulunan herhangi bir yağ test kiti ile veya soğutma gazından CarrierTotal Test veya Mainstream QwikCheck Asit Test Kiti ile tespit edebilirsiniz. Soğutma gazından yapılan asit testlerinde: hassas sonuç vermesi, ekonomik olması ve sistem içerisindeki asit konsantrasyonunun zararlı seviyelere ulaşmadan çok daha önce belirleyebilmesi gibi özelliklerden dolayı Mainstream QwikCheck Asit Test Kiti kullanılması tavsiye edilmektedir. Soğutma sistemlerinde asit oluşumunun engellenmesi, en iyi koruyucu bakım uygulamasıdır. QwikCheck Asit Test Kiti, tüm soğutma gazları ve yağlarına uygundur ve POE (ester tabanlı) yağ içeren sistemlerde kullanıldığında, diğer asit test kitleri gibi yanıltıcı sonuçlar vermez. QwikCheck Asit Test Kiti'nin hangi soğutma yağı kullanılırsa kullanılsın hassas ve tam sonuç vermesi, sistemin içerisinde kullanılan yağ türünün bilinmediği durumlarda çok önemlidir. Yağdan test yapan bir çok asit test kiti, ester tabanlı POE yağlarda yanıltıcı sonuçlar vermektedir. POE yağları, amfoterik özellikler taşıdığından ve asit gibi davrandığından dola110 Yazan: Robert P. Scaringe, Ph.D., P.E. , Lawrence R. Grzyll, M S. Ch.E. I Mainstreaın Engineering Corporation yı, yağdan test yapan asit test kitleri yağı asit olarak algılamakta ve yanıltıcı sonuçlar vermektedir. Bu yüzden bazı üreticiler mineral yağlar ve POE yağlar için ayrı ayrı test kitleri üretmektedir. Soğutma sistemlerinde bulunan kompresör motorları yandığı zaman, kompresör yağı içerisinde son derece yüksek seviyede asitleşme meydana gelir. Bu tür sistemlerde, yeni kompresör sisteme monte edilmeden önce, yüksek seviyedeki bu asit sistemden uzaklaştırılmaz ise, asit seviyesi zaman içerisinde sürekli yükselerek bir süre sonra yeni kompresörün de yanmasına sebep olur. Asit temizleme işlemleri, genel olarak, sistemdeki asit seviyesinin düşürülmesi için, kompresör yağının ve soğutma gazının değiştirilmesini gerektirir. Ancak, kompresör yağının ve soğutma gazının değiştirilmesi, asilin sistemden tamamıyla uzaklaştırıldığı anlamına gelmemektedir. Asit oluştuktan sonra, soğutma gazı vasıtası ile tüm sistem içerisinde dolaşmış ve sistem içerisinde artık madde olarak kalmıştır. Bu kalıntı asilin, zaman içerisinde, etkisini artırarak soğutma sisteminin ve ekipmanlarının ömrünü kısalttığı yapılan araştırmalar sonucunda görülmüştür. Yapılan testler sonucunda, kompresör yanmasından sonra oluşan sonraki yanmaların frekansının da (sıkl ığının) arttığı belirlenmiştir. Asit temizleme işlemini tam olarak anlayabilmek için, sistemlerde oluşan asit türleri hakkında bilgi sahibi olmakta fayda vardır. Kullanılan soğutma gazı ve yağına bağlı olarak, bir soğutma sisteminde oluşabilecek iki tip asit vardır; organik asitler ve inorganik asitler. Organik asitler (oleik asit gibi), yağda çözünebilen asillerdir ve gaz haline geçmezler. Bu sebeple, kompresör yağ karterinde, yağ içerisinde çözünmüş halde sıvı olarak kalırlar. İnorganik (mineral) asitler (HCI-Hidroklorik asit v.b.), yağ içerisinde az çözünürler. Organik asitlerin korosif özelliği çok azdır ve sadece ester tabanlı yağların içerisinde veya çok güçlü oxide edici madde içeren ve yüksek sıcaklıkların söz konusu olduğu sistemlerde bulunabilirler. Bu sebeple organik asitler, günümüzde kullanılan soğutma sistemlerinde, sistem içerisinde yayılmış halde ve zararlı seviyelerde bulunması çok zor olan asit türleridir. inorganik ve organik asitlerin tamamı korozif etkiye sahiptir. Bununla birlikte, inorganik asitler, özellikle HCI (Hidroklorik asit), daha yüksek ayrışma kat-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=