~ <J) 0 0 N ::i >, w "' N ,... ;;. .. en ·;;; ·e, ., o -.. ,,, ·;;; ~ Uzun süre kullanılmayan adsorbantların yeniden kullanımdan önce reaktiverejenere edilmeleri gerekebilir. Bilhassa yağlamalı hava kompresörlerinden gelen bh içinde kalan ağır hidrokarbonlar ve kazara kompresör emişinden havaya karışan her tür aerosol türü hidrokarbonlar adsorbantların düşmanıdır. Bunlar adsorpsiyon yüzeylerini işgal ederek fonksiyon dışı kalmalarına neden olabilirler. Bazıları rejenerasyon veya reaktivasyon yöntemi ile tersinir olarak yapıştıkları yüzeylerden atılabilirler. Ancak yağ buharları gibi büyük moleküllerin, porları tıkamaları kolay olur. Bunun giderilmesi çok zordur. Bu nedenle adsorpsiyonlu kurutucuların girişine çok iyi yağ flitreleri (>0,01 ppm) koyulması gerekir. 35 30 $ilica b/ V al 25 V -~ ~elek 20 15 10 5 / ,, f V V / V / vv I V f Şekil 4.2'de muhtelif adsorbantların nem alma özellikleri karşılaştırmalı olarak bir grafikte verilmiştir. Gelen basınçlı havanın sıcaklığına ve istenen çıkış çiğlenme sıcaklığına göre bazı durumlarda aynı adsorpsiyon kabı (kolon) içinde iki farklı adsorbant beraberce kullanılabilir. 4.2. Adsorpsiyon Kolonu İçinde Basınçlı Havanın Kuruması Adsorpsiyon kolonlarından, bir kurutucuda, genellikle iki adet bulunur. Bunlardan birisi, kurutma görevi yaparken; diğerinin içindeki neme doymuş adsorbant rejenere edilir. Şekil 4.3'te en soldaki kolonda temsili olarak adsorpsiyon olayı canlandırılmıştır. Yalnız burada, nemli hava üstten giriş yapmış olarak gösterilmişti r. ABHK' larda nemli hava, kurutucunun adsorp- ~k~-i1f r ümı a V ~ siyon kolonuna, alt147 tan girer ve kuruyarak üst taraftan çıkar. Rejenerasyon kurutucu çıkışından alınan, bir kısım basınçlı hava kullanılarak yapılır ve rejenerasyon havası sağdaki temsili kolon resimlerinde de gösterildiği gibi üstten verilir. 10,6 4A 3 A Rejenerasyon olayında adsorbent yüzeylerine yapışmış 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Şekil 4.2. 25 °C sıcaklıkta silica-gel,aktif aliiıniina ve muhtelif por büyüklüğündeki moleküler-elek adsorbantların adsorpsiyon kapasiteleri. Apsis; havanın izafi nemi[%], ordinat;"adsorbant"ııı kendi ağırlığ111111 yüzdesi olarak nem adsorpsiyon kapasitesi. [§] Doymuş M-elek (adsorpsiyon )d<) 1 ~ ! ID1A olan su molekülleri, yüzeyden kısmi basınç farkı ile ayrılarak; taşıyıcı gaz olan kuru havanın içine geçerler. Bu dinamik bir olaydır ve kolon içinde bir madde transfer bölgesi oluşur. Olayın zamana göre akışı (safhaları) Şekil 4.3' te gösteril miştir. Resmin alt tarafındaki zaman-konsantrasyon grafiğinde c. taze veya rejenere olmuş adsorbantın su konsantrasyonunu; C 0 neme doymuş adsorbantın su konsantrasyonunu göstermektedir. Şekilde hava akışının ideal olduğu kabul edilmiştir. Kolon kesiti içindeki bh akış dağılımı üniform ise; arada kolay akış kanalları oluşmuyorsa bu kabul yerindedir. Onu sağlamak icin çap-boy oranı düşük kolonlar tercih edilmeli ve adsorbantın dolumu sırasında hava boşlukları kalmamasına dikkat edilmelidir. 4.3. Adsorpsiyonlu Basınçlı Hava Kurutucuların Çalışma Şekli ABHK' lar; içleri adsorbant ile doldurulmuş, genellikle silindirik iki adet dikey durumda kolon ile bh'yı yönlendiren otomatik kumandalı vanalar, boru bağlantıları ve otomatik kumanda düzeninden meydana gelmektedirler. Kolonlardan birisi, gelen nemli havayı kurutmakta iken; diğeri, içinden ters yönde geçirilen "rejenerasyon havası" yardımı ile içindeki neme doymuş adsorbantın yeniden kurutulması periyodundadır. Rejenerasyon havasın ı n temin şekline göre, ABHK'lar üç şekilde yapılabilirs 2 [] 11 ı ı l 1 11 ı ı : 1 t ~ Taze veya rejenere s edilmiş M-elek r---- ----_J L _____ - - -7 Şekil 4.3. Kurutma kolonunda rejenerasyon olayının dinamiği: MTZ (=Mass Ttransfer Zone) ile gösterilen bölge zamanla yukarıdan aşağıya doğru ilerleı: Bölgenin en alta geldiği, rejenerasyon havasının çıkıştaki kuruluk derecesinden anlaşılabiliı: 100 ı 2 1 1 ! 1 A: Rejeııerasyoıı periyodundaki kolon, 1B: Kurutma periyoduııdaki kolon, 2 : Üç yollu valf, E : bh girişi, A : blı çıkışı, 3 : Adsorbantın nemini alınış rcjenerasyon havasının atmosfere boşaldığı (soleııoid) valf, RA Susturucu, 4: Orifis, 5 : Otomatik kumanda panosu. Şekil 4.4.a. Isıtıcısız ABHK çalışına şeması.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=