Doç. Dr. Hasan Hüseyin ÖZTÜRK Çukurova Üniversitesi 1988 yılında Çukurova Üniversitesi (ÇÜ.) Zi racıt Fakültesi Tarımsal Mekanizcısyon Bölünıü'nden nıezıııı oldu. 1988-199/ yılları arasında ÇÜ. Fen bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabiliııı Dalı biinyesinc/e yüksek lisans yaptı. 1997 yılında ise aynı yerele doktorasını tcııııa111/ac/ı ve 2005 yılma kadar Ycırc/ımcı Doçent olarak görev yaptı. Öztürk halen, Ç. Ü. Fen Bilimleri Eııstitiisii Tanm MakineleriAnabilim Dalı' nda Doçent unvanıyla çalışmalarını siirc/iirmektec/iı: Öztiirk ayııı zamanda, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakiiltesi Vakfı (ÇÜZiVAK), Tarımsal Mekaııizcısyon ve Eııeıji Vaf...ji (TEMAV), Çulwrova Üniversitesi Öğretim Elemanları Derneği (ÖED) ve Temiz Eneıji Vakfı (TEV) üyesic/iı: OZET Sera ısıtma amacıyla. düşük sıcaklıktaki ısıtma akışkanlarıııdan etkin ve ekonomik olarak yararlanılabiliı: Bu nedeııle, son yıllarda seralarda jeotermal ısıtma sistemlerinin tasarımına ilişkin araştırma ve geliştirme çalışmaları önem kazanmıştu: Bu durum, sera ve ısıtma sistemlerinin tasarımı konusundaki teknik yaklaşımın sürekli olarak değişmesine neden olmaktadıı: Düşük sıcaklıktaki ısıtma akışkanlanııın bazı önemli üstünlükleri nedeniyle, sera ısıtma için birçokyeni ısı değiştirici geliştirilmiş ve kullaııılıııaya başlanmıştıı: Bu çalışmada; jeotermal eneıji ile sera ısıtma sistemlerinin teknik tasarımı incelenmiştiı: Jeotermal sera ısıtma sisteminin önemli bileşenleri olan; jeotermal akışkan iletim sistemi ve ısı değiştirici, pompa ve elektrik motoru ünitelerinin optimum tasarım ve boyutlandırılması inceleıımiştiı: Anahtar Kelimeler: Jeotermal enerji, sera ısıtma.--------' 122 Jeotermal Enerii ile Sera ısıtma Sistemlerinin Teknik Tasarımı 1. Giriş Ekonomik ve sosyal kalkınmanın en önemli girdilerinden biri durumunda olan enerji, tüm ülkelerin gündeminde en çok tartışılan konulardan biridir. Özellikle 1973 ve 1978 yıllarında meyda na gelen petrol fiyatlarındaki artıştan sonra, enerji ucuz kaynak olma özelli ğini kaybetmiştir. Doğada bulunan ene�i kaynaklarının pek çoğunun tükenebilir özellikte olması, söz konusu bu enerji kaynaklarına yeterince sahip olmayan veya enerji maliyetleri sürekli artan birçok ülkede alternatif enerji kaynağı arama ve geliştirme çalışmalarının sür dürülmesine neden olmuştur. Seralarda yetiştirilen ürünlerden bek lenilen en yüksek verimin elde edile bilmesi için, sıcaklığın düşük olduğu dönemlerde seraların ısıtılması ge reklidir. Bulunulan yöre, yetiştirilen ürün çeşidi ve yapılan üretim şekline göre, klasik fosil yakıtlarla yapılan ısıt ma uygulamalarında, ısıtma giderleri toplam üretim giderlerinin % 60-70'ine ulaşmaktadır [1]. Son yıllarda örtü altı yetiştiriciliğinde enerji tüketiminin azal tılmasına yönelik olarak yapılan araş tırmalar; ısıtma amacıyla yeni ve yeni lenebilir doğal enerji kaynaklarının kul lanılmasına ve fosil yakıtların tüketilYardımcı ısıtma diği geleneksel ısıtma sistemlerine alternatif olarak, düşük maliyetli ve et kinliği yüksek ısıtma sistemlerinin ge liştirilmesine yönlendirilmiştir [2-5]. Sera ısıtma uygulamalarında, günü müz enerji varlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek amacıyla, fosil enerji kaynakları yerine alternatif enerji kaynaklarından yararlanılması önce likli bir gereksinimdir. Teknoloji düzeyi ve ekonomik uygulanabilirlik açısın dan, sera ısıtmada yararlanılabilecek doğal enerji kaynaklarından en önem lisi jeotermal enerjidir. Günümüzde, sera ısıtma amacıyla jeotermal enerji den daha etkin olarak yararlanmak büyük önem kazanmış olmakla birlik te, uygulamada teknik ve ekonomik açıdan bazı sorunlarla karşılaşılmak tadır. Bu çalışmada; jeotermal enerjiy le sera ısıtma sistemlerinin tasarım ve seçimine ilişkin temel özellikler incelenmiştir. 2. Jeotermal Enerji İle Sera ısıtma Sisteminin Bileşenleri Seraların enerji gereksinimini karşı layabilmek için, düşük sıcaklıklı jeo termal kaynaklardan yararlanmak amacıyla, Şekil 1'de verilen jeoter mal sera düzenlemesi yapılabilir. Bu 1 ......,,.____,"--"-__,.___._, �------(}----_J Sera 1 4 �sı değiştirici · - - - -€>- -- - -- --- -j rr ,_ltr Üretim kuyusu Boşaltma kuyusu mi Fan-bobin _ _ _ Jeotermal akışkan hattı ____ Kazan sıcak su hattı n Zemin ısıtma sistemi ____ Jeotermal sıcak su hattı Şekil 1. Jeotermal eneıji ile sera ısıtma sistemi [6].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=