yakıt pili pazarının 1 trilyon $ olacağı öngörülmektedir (Bloomberg). Allied Business lntelligence (ABI ) şirketinin araştırmasına göre 201 0'da Amerika' daki arabaların -%4-7.6'sı, Japonya' daki arabaların - %4'i, Avrupa'daki arabaların - %3.?'si yakıt pilli olacaktır. Şekil ?'de US Freedom Car'ın yakıt pilli taşıtlar için hedefleri verilmiştir. US Freedom Car Yakıt Pilli Taşıt Hedefleri s aTya ışsı tı 10+ 200/04 Kaynak: Freedom Car/2000/04 1 Şekil 7. Yakıl pilli taşıt hedefleri. 1000+ 100+ 1 2004/8 2008/12 ------- 100,000+ 1 2012+ TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü' nün Hidrojen ve Yakıt Pili Sistemleriyle İlgili Çalışmaları Enerji Enstitüsü bünyesinde 4 farklı çalışma grubu bulunmakta ji Teknolojileri, Yakıt Te k ndoılro; jİilleerrii ,EGn eürç Elektroniği, Pla lojileri. Bu çalı t ş f m oram gvreu pSlean r s ın ö d r aTne kİ nl eor i Enerji Teknolojileri Grubu; gazla ma teknolojileri, hidrojen üret polama, düşük sıcaklık (PE imi ve ş d tı e r MYP, DMYP, SBHYP) ve yüksek sıcaklık yakıt pili d (EaK ç YaP lış v m e aK laOr Yy Pü r) üsti ms t ee kmt leedrii r k. oBnuugs ur unp 30 araştırmacıdan oluşmaktadır (3 profesör, 3 doçent, 8 doktora sek lisanslı araştırmac titüsü bünyesinde y ı). E lı vn eer1ji6Eynüskakıt pilleri ile ilgili olarak yoğunlaşılan konular aşa daki gibidir; ğı1. Yakıt Pili Bileşenleri ve Üret temleri, im Yön2. Yakıt Pili Sistemleri Modellemesi ve Simülasyonu, 3. Yakıt Pili Enerji Koşullandırma temleri, Sis4. Yakıt Pili Uygulamaları için Sistem Entegrasyonu, oldu ve şimdi biz bunların pa tent meslieinçmineçsai l ı v ş e m as l ear r ia ü b reat ş i l ma layısıyla patent kırm d eıkg. eDçoila çalışmalarının yapılması lazım. Dünyada polar plaka üretim teknikleçrieşviatlir. bOi üretim tekniklerinden farklılığı yaka layarak herha luluğunuz kalm ngai k bs ıi rz ıönd, ekme ne dsi oürruemt i mimizi yapabiliyor olmamız lazım. Bugün imzalanan projemizde patent kırma çalışmalarını yapıp patent ba vurusunda bulunacağız. şBu plakaların üzerindeki akış kana larının optimum olması lazım ki, yak l ıt pili etkin bir şekilde çalışabilsin. Ora daki kanalların modellenmesi, tasa rımının yapılması, bunun için de yakıt pilinin modellenmesi gerekmektedir. önce yakıt pili modellenecek, tasarım parametreleri belirlenecek ve üretim çalışmaları yapılacaktır. 48 5. Yakıt Pili Sistem Testleri. Enerji Enstitüsü bünyesinde yakıt ha zırlama ile ilgili olarak yoğunlaşılan konular aşağıdaki gibidir; 1 . Hidrojen Üretim Teknolojileri, 2 . Hidrojen Depolama Teknolojileri. Yakıt Pilleri için Hidrojen Üretimi ve Depolama Yakıt pillerinde yakıt olarak genellikle hidrojen, oksitleyici olarak da oksijen veya hava kullanılmaktadır. Kullanılan hidrojenin üretilmesi için kömür, pet rol, doğal gaz, LPG, benzin, metanol/ etanol, hidrürler ve biyogaz gibi çok sayıda farklı türde kaynaklar kullanıla bilmektedir. Bu yakıtlar, çoğu yakıt linde öncelikle hidrojence zengin be p s i leme gazına dönüştürülmekt rekli saflaştırma işlemlerindeenvseognrea kullanılmaktadır. Bu yakıtlardan farklı olarak, hidrojenin suyun elektrolizi ile de üret da yakiıltmpeisl iin me übme sk ül enndmü re. dBeun döunrcu e m ki ayırma işlemleri de elimine edilebileBunları yaptıktan sonra tegrasyonu son derece ö nseims tlei dmi ri.nY ae k n ıt pili sistem alt bileşenlerinin çok iyi tasarlanması ve entegra dir. lsı ve su yönetiminsiynoniyui goelmreakl s i ı lazım. Membran belli bir sıcaklıkta ve nemde çalışabiliyor. Elektrokimyasal reaksiyon da belli bir sıcaklıkta çok daha a ğunuz g k ü ti ç f o D l C uy , o y ra. nEi lddoeğ reutsmai l ş aoklı dmul ı bir güç. Elde edilen gücün uygulama alanına göre uygun hale getirilmesi gereklidir. Dolayısıyla buradaki güç yönetimi de son derece önemlidir. Biz bu 2. aşama projemizde oluşt dçoukğuemmuezk 3vepzrototip sistemi üretirkuern aman kaybına uğradık. Çünkü bu teknolojiyi ülkemize kaza dırmak istedik. Dolayısıyla yakıt p n ili bileşen ve sistem üret kün olduğunca yerli imk iam n i l nad r e ı k m ul ü lam ndık. Ancak kimse bu teknolojiyi bilmeceğinden ve atık olarak sadece su oluşacağından önemli avantajlar sa lamaktadır. ğAraçlardaki PEM yakıt rinde yakıt olarak kullanı p laili n s h i i s d t r e o m je le n, doğrudan hidrojen olarak araçta polanabildiği gibi hidrokarbon yad kı e t lardan kimyasa ri kullanılarak aral çdi çöinnüdşeüdme üsriesttielembilleir. şHüi dkr oojlemnai ns ı enneedr jei nyi oy lğeu nal r uağcuı nnuynetdeürli menzile ulaşabilmesini sağlayacak miktarda hidrojen için depolama temi gerekmektedir. sisOtomotiv firmalarının çalışmala rojenin metal (MgH rı hid2, FeTiH2, TiH2 vb.) ve kimyasa rür tanklard l a(s od de yp uo mla n b m ora hsiıd, ryüür)khsiedk basınç altında gaz olarak veya ısıl olarak yalıtılmış kaplarda sıvı olarak depolanması üzerine yoğunla tır. şmış ------------ diği için her şeyi sıfırdan tanımlayarak yaptırdık. Bipolar plaka de kullandığımız kalıptan, kaütarlei zt iömridne üretiminde kullandığımız kurutma sistemine, membran elektrot ünitesi üretiminde kullandığımız kaplama s ku is ll teminden, prototip sistemlerde andığımız nemlendirici ünitesine kadar pek çok sistemde c lemlerle karşılaştık. iddi probAncak gece gündüz ciddi bir özveriyle çalışarak projemizi 18 ay olarak ba langıçta planlanan sürede başarıyl ş a tamamladık. imzalanan şemsiye proje, 30 aylık dönem sonunda tamamlandıktan sonra, yakıt pillerinin kullanılacak ala na göre entegrasyonunun yapılması gerekmektedir. 30 ay sonraki aşamada da sistem entegrasyonuna, yani ha gi alanda kullanılacaksa o alana yö n nelik çalışmalar olacaktır. ■ ı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=