<O o o N N :s E E � .... N .... .. en 'üi '§ -------sek törel foru Mekanik ve Elektrik Grupları Arasında, Tasarımda ve Uygulamada Karşılaşılan Problemler, Çözüm Önerileri Sabri Günaydın ve Kir kor Boyacıoğlu 'nun birlikte hazırladığı bu yazı, 8-10 Mayıs 2006 tarihlerinde yapılan VII. Uluslararası Yapıda Tesisat ve Teknoloji Sempozyumu'nda bildiri olarak sunulmuştur. Bu bildiriye, tüm sektörün ortak sorunlarına ilişkin olması nedeniyle bölümlere ayrılarak, dergimizin Sektöre) Forum bölümünde bu sayımızdan itibaren yer vereceğiz. ►►► Sabri Günaydın/ HB Teknik Elektrik Müh. Proje ve Danışmanlık Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. ►►► Kirkor Boyacıoğlu / Toker A.Ş Bilindiği gibi yapı sektöründe tasarım ve uygulama, mimari tasarımla başlamaktadır. Tasarım süreci içinde di ğer disiplinlerin katılımı ve uyum içinde çalışmaları ile projenin tasarım bö lümü sonuçlanmakta ve uygulamaya geçilmektedir. Mimari tasarımı destekleyen hizmet lerde, öncelikle yapının ayakta durmasını temin eden statik mühendisliği hizmetleri ve hemen peşi sıra binanın yaşanabilir ve fonksiyonel olmasını sağlayan elektromekanik mühendislik hizmetleri gelmektedir. Tasarım bir takım çalışması olup, ta kım elemanlarının ahenk içinde eşgüdümlü çalışması ve birbirlerine zama nında ve eksiksiz bilgi aktarmasıyla oluşur. Tasarım takımında her disiplinin ken- • di konusunda yeterli ve diğerlerinin konusunda ise temel bilgilere sahip olması, eşgüdümlü (koordineli) çalışmaya yatkın olması ve diğer takım elemanlarının bilgi birikimine güven ve saygı duyması, projenin kolay ve sorunsuz sonuca ulaşması için gereklidir. Uygulama aşaması da tasarım süre cine benzerlik göstermektedir. Yükleniciler arasındaki uyum, eşgüdüm ve diğer yüklenicilerin işine, becerisine, güven ve saygı uygulamanın progra ma uygun ve sorunsuz bitirilmesini sağlamaktadır. Yukarıda belirtilen konuların gerekleri yerine getirilemediğinde, önemli iş gücü ve ekonomik kayıplar oluşabil mektedir. 32 Bir binanın yapım sürecinde işveren (yatırımcı), mimar ve elektromekanik gruplar arasında yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini burada makine ve elektrik mühendislerinin bakış açı sından incelemeye çalışacağız. önce kendimizden, yani "mekanik ve elek trik tesisat grupları" arasındaki sorunlardan başlayalım. Mekanik Tesisat Tasarımcısı'ndan (MTT) mekanik tesisatta kullanılan elektrikli cihaz ve donanıma ait elek triksel bilgiler çok sağlıklı alınamamaktadır. Genellikle motor gücünü vermenin yeterli olduğu düşünülmektedir. Elektrik Tesisatı Tasarımcısı'nın (ETT) mekanik sistemin nasıl çalıştığını kav ramadan, gerekli detayları bilmeksizin elektrik tesisatının tasarımını yapması söz konusu değildir. En azından MTT'ye bir tablo verilerek, mekanik tesisattaki cihazların elektriksel listesini bu tabloya göre verme si sağlanmalıdır. Bu tabloda yapının niteliğine göre daha fazla detaylar ge rekebilir. MTT'den mekanik tesisat cihazlarının elektriksel bilgileri, ETT tarafından gereğinden erken istenmekte ve ba zen MTT tarafından da bu bilgiler ke sin bilgiler olarak ön proje, hatta ilginç bir şekilde etüt-öneri raporu aşama sında verilmekte, kesin proje aşamasında da kesinleşen cihazların elek triksel bilgileri ETT'ye verilmemekte veya çok geç verilmektedir. ETT'nin özellikle endüstriyel tesis lerde, büyük yapılarda mekanik tesisatın elektrikle bağlantılı olan kısım larında mekanik tesisatın, elektrik güç kalitesi verileri MTT'den ve diğer ilgi lilerden sağlıklı veriler alamaması nedeniyle (elektrik cihazlarını gerilim de ğerleri, şebekede söz konusu cihazlar için harmonik seviyeleri, elektrik ke sinti süreleri, gerilim oynamalarına dayanıklılık gibi parametreler) belir lenmediğin_den tesiste çabuk eskimeler, kontrol sistemlerinde hatalar, koruma sistemlerinde gereksiz aç malar meydana gelmektedir. Mekanik tesisatın cihazlarının elek triksel bilgileri ön proje aşamasında MTT tarafından sadece genel bir yaklaşım amacıyla ön bilgi olarak verilmelidir. Kesin elektriksel güçler mekanik te sisat kesin tasarımlarının sonuçlan ması ve cihazların seçiminden sonra, ETT tarafından alınarak kesin elektrik tesisat tasarımı sonuçlandırılabilir. ETT ve elektrik işleri yüklenicisi bu konularda gereken özeni göstererek uygulamada bu konularda hata ve eksik olmamasını sağlamalıdır. Genelde MTT tarafından ETT'den elektrik tesisatı ısıl kayıpları ile ilgili veriler alınamamakta, tahmini veriler üzerinden mekanik tesisat tasarımı yapılmakta veya ETT tarafından eksik veya hatalı bilgiler MTT'ye verilebilmektedir. Bunlara dikkat edilmediği takdirde sonuçta, binanın mekanik tesisat ci hazları kapasiteleri yetersiz kalabilmekte ya da gereksiz büyük cihazlar seçilerek mekanik tesisatın ilk yatırım maliyeti ve işletme masrafları önemli 1 11 . ___.___ I -
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=