"' o o N C: E ·;:; "' :ı:: "' N .... >, "' en ·;;; ·e .. o -:. 1/1 ·;;; {!!. • Prof. Dr. Nilüfer Eğrican EKTIE Yükselen, Parlayan Afrika ve Türkiye 2005 yılı ülkemizde "Afrika'ya Açılım Yılı" ilan edilmiş ve bu kapsamda başta Başbakan olmak üzere çok sayıda heyet Afrika ülkelerine üst düzey ziyaretler gerçekleşt i rmişti. Bu ziyaretlerin amacı, Türkiye ile Afrika arasında sınırlı da olsa var olan iktisadi, siyasi, askeri, sosyal ve kültürel i lişkileri daha da geliştirmek; mevcut problemler için çözüm önerileri üreterek ortadan kaldırılmalarına katkı sağlamak; ilişkilerin düzenlenmesinde yetkili resmi kurumlara, özel sektör temsilcilerine ve bireysel girişimcilere karar alma safhasında doğru ve gerçekçi görüşlerle yardımcı olacak bilimsel veözgünveri~rortayakoyma~ı. Bildiğimiz üzere dünyanın teknolojik ekseni Uzak Doğu veAsya'ya, özellikle Çin ve Hindistan'a kaymakta. Çin ve Hindistan dünyanın tüm ülkeleri tarafından çok yakından izlenmektedir. Oradaki değişiklikler, tüm dünyayı ilgilendirmekte ve dengeleri değiştirmektedir. BugünAsya'ya gösterilen ilgi, Afrika'ya da başlamış durumdadır. Neden Gelecek Asya'da ve Afrika'da Diyoruz? Bunu, dünyanın sosyolojisinin, teknolojisinin, ekolojisinin, iklim değişikliklerinin geldiği noktada hepimiz söylüyoruz. Neden? Çünkü, dünya nüfusunun üçte ikisi ve hammadde, enerji kaynakların ı n büyük kısmı Asya ve Afrika'dadır. Çok önemli ve stratejik bir yerde bulunanAfrika'nın dünya iletişimindeki yeri bilinmektedir. Afrika dünyanın ikinci iletişim ağıdır. Afrika Birliği 53 ülkeyi kapsamaktadır. Bu 53 ülke, Birleşmiş Milletler Genel Komisyonu'nda yüzde 30'Iuk bir oya sahiptir. Bu da Birleşmiş Milletler'de karar alınmasında bir güç oluşturmaktadır. Afrika'daki 53 devletin sın ı rları 30 milyon kilometrekarelik dev bir ülke ya ratmaktadır. Afrika'yı Afrika yapan 30 kilometrekare, Hindistan, Çin ve Meksika'nın yüzölçümlerinin toplamına denktir. Ayrıca demokrafik güç de önemlidir. Bugün 1,5 milyar nüfusla Afrika, Hindistan'ın önünde ve Çin'in arkasındadır. 20 yıl içinde, Afrika nüfusu, Avrupa Birliği'nin, KuzeyAmerika'nın (Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nin) ve Latin 24 Amerika'n ı n toplam nüfusuna eşit olacaktır. Afrika ayrıca genç nüfusuyla, dünyanın en genç pazarıdır. Birde en önemlisi,Asya veAfrika'da refaha ve idealizme aç milyarlarca insan barınmaktadır. Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi'nin (DESA) yayınladığı "Dünyanın Toplumsal Durumu: Eşitsizlik Açmazı" adlı rapor, zengin ve fakir ülkeler arasında gittikçe büyüyen gelir farkına dikkat çekmektedir. Bu rapor, dünya gayrisafi hasılasının yüzde 80'ine gelişmiş ülkelerde yaşayan 1 milyar insanın sahip olduğu, geri kalan yüzde 20'sinin ise gelişmekte olan ülkelerde yaşayan 5 milyar insan tarafından paylaşıldığın ı göstermektedir. Yoğun uluslararası rekabetin şekillendiği böylesi küresel bir ortamda, küreselleşme ve libera lleşmenin hayatın gerçekleri olduğu dikkate al ındığında, gelişmekte olan ülkeler, varlıkların ı sürdürmenin ve bu süreçten faydalanabilme amacıyla yaşamın koşullarını iyileştirmenin yollarını bulmalıdırlar. Bu amaçla ortaya konabilecek önemli çözüm yollarından biri, bu ülkeler arasında ekonomik işbirliğini artırmaktır. Üç kılanın ortasında olan ülkemiz, Türkiye' miz, geleceğin Asya ve Afrika'da olmasından dolayı Batılı dostlarımız ve müttefiklerimiz için büyük önem taşımaktadır. Bizim rolümüz ne olabilir? Asya veAfrika'dan daha fazla pay alabilmek mi? Sadece maddi menfaatler mi? Yoksa kardeşlik ve dostluk içinde karşılıklı menfaatler çerçevesinde işbirliği yapmak mı? Afrika kıtasıyla bağları Osmanlı İmparatorluğu dönemine uzanan Türkiye, bu kıtayla geleneksel olarak iyi ilişkiler içinde bulunmuştur Osmanlı imparatorluğu Batı Afrika'dan Orta Afrika'ya Kanim-Barnu İmparatorluğu'ndan doğuda bugünkü Tanzanya toprakları olan Zengibar'a kadar uzanan geniş bir coğrafyayla ilişki ve etkileşim içinde olmuş, imparatorluğun çöküşünü müteakip ulusumuzun gerçekleştirdiği Kurtuluş Savaşı, Afrika halklarının özgürlük ve ulusal bağ ımsızlık mücadeleleri için ilham kaynağı olmuştur. Uzun ve zengin tarihi geçmişimize rağmen Afrika ile bugünkü siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerimiz, mevcut potansiyeli yans ıtmaktan çok uzaktır. 1960'11 yıllarda Türkiye bağımsızlığına kavuşan tüm Afrika ülkelerini tanımış ve bunlarla diplomatik ilişki kurmuş, birçoğunda büyük elçilik açmıştır. Bugün Afrika kıtasının genelinde 12 büyükelçimiz ve 20'yi aşan fahri başkonsolosumuz bulunmaktadır. Afrika ülkeleriyle ticaret hacmimiz 2004 yılında 7. 7 milyar dolara ulaşmıştır. Sahra Altı Afrika ülkeleriyle ticaretimiz 1999-2003 yılları arasında yüzde 122 artarak 1.4 milyar dolara ulaşmıştır. Ancak Türkiye'nin tüm dünya ülkeleriyle ticaret hacminin yanında bu rakam çok küçüktür. Türkiye liberal ekonomik politikalar benimseyen ve işleyen bir piyasa ekonomisine sahip bir ülkedir. Dolayısıyla Afrika'yla ticaretin artırılmas ı ndaki sorumluluk özel sektörün omuzlarındadır. BirçokAfrika ülkesiyle ticaret, yatırım, teknik işbirl iği ve çifte vergilendirmenin önlenmesi gibi temel anlaşmalar hükümetçe imzalanarak gerekli olan yasal zemin hazırlanmıştır. Birkaç yı ldan beri Afrika'n ın demokratik bir sürece girmesi yolunda verilen mücadeleye katkı konması gerekmektedir. Eşit ve adil çalışma koşullarını, kadın erkek ve vatandaşlar arası eşitliği yaratmak, bu aşamada çok büyük bir önem arz etmektedir. Günümüzde ekonomik ve sosyal hayatın temel öğelerinden biri haline gelen küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) desteklenmesi konusunda yürütülecek olan projelerin , Afrika kıtasında kalkınmanın sürdürülebilir kılınmasına önemli katkılarda bulunacağına inanıyorum. Sürdürülebilir kalkınmanın unsurlarından birini teşki l eden insan kaynaklarının geliştirilmesi amacıyla, eğitim kurumlarımız ile Afrikalı muhatapları arasında işbirliğinin artırılmasının da teşvik edilmesini gönülden diliyorum Bu çerçevede hayata geçirilecek burs, staj ve öğrenci değişimi gibi eğiİim programları, halklarımızın birbirlerini daha iyi tanımaları açısından da iyi bir vesile olacaktır. Türk.Afrika ilişkilerinin hızla artması ümidiyle... o. . 'Y\. ~co....,_ egrican@yeditepe.edu.tr ifil
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=