dikkate alınmalıdır. Bir yapının mekanik tesisat proje hizmetinin ayrıntıları tanımlanmadan mimarinin % 50'si şeklinde tanımlamak, günün şartlarında birçok yanlışl ıklara neden olmaktadır. Eğer % 50 oranında tanımlanan hizmet ısıtma, havalandırma, sıhhi tesisat projelerini içeriyorsa, yangın projelerinin % 15, ısı yalıtım projelerinin % 5, bina otomasyon projelerinin % 10'u, özel tesisat projelerinin de gerçekçi bir oranla belirlenip, hizmet karşıl ığının ödenmesi sağlanmal ıdır. Nitekim bir hastane, otel, alışveriş merkezi, hava alanı proje hizmetlerinde bu farklar açıkça görülür. Dolayısıyla hizmet bedellerinde ayrıntı ların belirlenmesi gerekir. Diğer disiplinlerde de benzer ayrımlar yapılabilir, gerekli önlemler al ınır. Nitekim mimari ve statik, iç dekorasyon, peyzaj, deprem gerekçeleri ile bu tür uygulamalar başlam1ştır. Bu doğrultuda meslek odamıza görevler düşmektedir. Vize, harç, tescil belgesi, paralı kurs ve eğitimlerden önce, mesleki hizmetin tanımı, ayrımı, ayrımlara uygun hizmet bedellerinin belirlenmesi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile uyumu içinde AB ülkelerinin uygulamasına benzer yöntemlerin yürürlüğe konulması gerekir. Aksi takdirde AB koşullarına uygun yeni uygulamalar, meslek odalarım ızın görev ve yetkilerini devre dışı bırakmış olacaktı r. ► Yatırımcıları Temsil Eden Yönetim, Müşavir, Danışman, Uygulama Yetkililerinin Üretim Görevleri ve Karşılaşılan Sorunlar Mal sahibi, yatı rımcılar, sermaye kurumları , kamu kuruluşları , müteahhit ve yükleniciler işveren olarak yatırımlarda akıllı ve titiz davranmak, denetim ve kontrollerini sağlıklı yapmak zorundadır. Bu anlamda sermaye, diğer anlamı ile 'para' yatırımcıların gücü sayılır. Bireysel ve aile şirketlerinde mal sahibi veya sermayedar bu yükümlülüğü taşıyamaz. Genellikle projeleri kendi kararları doğrultusunda yürütmeyi tercih ederler. Ancak işverenlerin ekonomik güçleri, ticari yetenekleri ne kadar güçlü olursa olsun yatırımın ve hizmetin kapsamı ile paralel onların adına yetkili bir yönetime ihtiyaç duymakta, yönetimlere güven duyma zorunluluğunda kalmaktadırlar. Yönetimler, bütün yatı rımlarda yetkili uzmanlarla çalışmak, müşavir ve danışmanlarla işbirliği yapmak zorundadır. Yönetimde birinci kural; işe uygun adam bulmak, sorumluluk tesis etmek, acımasız davranmak, hata ve kusurları affetmemektir. İnşaat sektöründe ana sorun, deneyimli, güvenilir uzman bulmak olmaktadır. Çok geniş bir alana yayılmış olan bu sektörün ayrıntılı hizmet dallarında uzman bulmak, uzman yetiştirmek, uzman olup olmadığını anlamak çok zordur. Bu nedenle kuruluşlar ihtiyaçların ı diploma yetkisine göre seçmekte, onların disiplin dallarındaki öncülerine göre hareket etmektedirler. Ayrıca işverenler, iş yapanlarla kar ve riskleri paylaşmad ığ ı ndan, gerçek uzmanların hizmetlerinden yararlanma yerine diploma yetkili mühendisleri tercih etmektedirler. Bu nedenlerle ülkemizde sağlıklı bir kurumsallaşma olmadığ ından diploma yetkisine dayalı süregelen hatal ı uygulamalar devam etmektedir. Diğer bir sorun, uzman olmayan yetkililerden kaynaklanır. Genellikle bunlar işveren tarafından kullanılan, onların emirlerini uygulayan görevlilerdir. Bu görevlilerin yatırımın ekonomik, kullanılabil ir ve dayanıkl ı olup olmaması umurlarında değildir. En iyi niyetleri ile ucuzluğa yönelik işverenin çıkarını korumaya çalışırlar, kaliteye önem vermezler. Denetim ve kontrol yönetimde teknik kurallara uymazlar. Yönetimlerin en zor işi, kuralları koymak, şartname ve spektleri hazırlamak, sözleşme ve ihaleleri yapıp kontrol ve denetimleri altında yapıyı sağlıklı elde etmektir. Çoğunlukla, eş ve dost tavsiyelerine güvenilir. İşbirlikçi ve aracılara alet olunur, yatırımda zarar edilir, kalite düşer. Ayrıca Yeni İhale Kanunu AB Uyum Yasaları gereği yürürlüğe girmiş olmasına rağmen, halen tarafsız, şeffaf ve adil şekilde uygulanmamaktadır. Yüklenicilerin ön seçimlerinde benzer iş deneyimleri iş durumları, kapasiteleri, kilit adamların uzmanlığı dikkate alınmadığı gibi, yüklenicilerin ana taşeronları, ekip ürünleri beraber üretimleri dikkate alınmamakta, yükleniciye ucuzlatıcı uygulama imkanları yaratılarak üretimde kaliteden taviz verilmektedir. Bu anlamda ihalelerde işi, en ucuza ihale etmek, uygulamada zorunlu fiyat farkı vermek halen geçerli bir yöntem olmaktadır. Bir projenin ihalesinde yükleniciler ön seçim usulu ile belirlenir. Bu kurala uyulmadığından elma-armut mukayesesi yapıl ır. Özellikle yatırımcı temsilcileri bu hususdaki seçim ve tercihlerinde çok aldanır. Ayrıca rüşvet, irtikap, kayırma, tavassut imkanları da doğabililir. Özellikle malzeme ve cihaz seçimlerine şartname ve spektlere aykı rı tercihler, vatan, millet sloganı ile muadiliyet mukayese değerlendirmeleri istenilen yapının elde edilmesine mani teşkil eden uygulamalardır. İnşaat sektöründeki hızlı gelişim içinde özellikle mekanik tesisat hizmetlerinin yaygınlaşması, değişen teknoloji uygulamalarıyla yönetimlerde yatırımcı temsilcilik görevlerinde müşavir ve danışmanlık hizmetlerinde uzmanlık zorunluluğunu ortaya çıkarmakta; bu uzmanların tasarım, uygulama, üretim, işletme ekipleri ile eşgüdümlü ve müteselsil sorumlu olarak çalışmaları gerekmektedir. ► Tasarım Hizmetlerinde 'MARKA' Olmak Hizmet sektöründe özellikle mimarlık ve mühendislik tasarım hizmetlerinde 'MARKA' olabilmek; deneyim ve başarıya endekslidir. Bu yönden yatırımcılar yapı teknolojisinde kurulu düzeni olan, benzer iş deneyimi kazanmış tasarım ekibini tercih ederler. Bu nedenle ülkemizde çok önemli yapılar uluslararası şöhrete ulaşmış yurt dışı kuruluşlara yaptırılır. Bu yöntemin bizlere ters gelen bir yönü olmakla birlikte, bir konser salonu, müze, hava alanı, hastane, alışveriş merkezinin uluslararası standartlara uygun tarzda, özgün bir mimari ve ekonomik bir teknoloji ile güvenilir bir kuruluşa yaptırılması, yatırımcının doğal hakkı sayılmalıdır. Kaldı ki; yurt dışı tasarım ekipleri tanınmış bir mimari grup yönetiminde multidisipline bir kuruluştur. Bu kuruluşların 'subconsulting' taşeron l arı da onlarla yıllardır beraber çalışan deneyimli ve sorumlu mühendislik kuruluşları olduğu görülür. Bu tür tasarım ekipleri 'Sir Narman Foster' gibi mimarlık ve Arup gibi müşavirlik kurum21 <D o o N C: ~ ·;::; .. :ı:: ııı .... >, .. ti) 1 ·;;; 'ci :. o nİ 1/) ·;;; ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=