Prof. Dr. Ali OKATAN Haliç Üniversitesi 1973 yılında İTÜ Elektrik Fakültesi'ni bitirdikten sonra doktora çalışması için Amerika'ya gitmiştir. Amerika'dan dönüşte lTÜ'ye dönmüş ve Doçent Dı: unvanını yine aynı üniversiteden almıştııı: Daha sonra endüstride 20 yıla yakın çalışmış olan Prof Dı: Ali Okatan halen Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı olarak Haliç Üniversitesi'nde görev yapınaktadıı: ÖZET____, Amacı, bina servislerinin kontrolünün ve izlenmesinin optimize edilmesi olan "Akıllı Bina Yönetim Sistemleri "ni veya günümüzde sıklıkla telaffuz edildiği haliyle "Akıllı Binalar "ı ele alan bu çalışmada, başlıca kontrol alanları ve uygulanan yöntemler ortaya koyulmuş, bıı sistemlerin sağladığı enerji tasarrufu ve verim üzerinde durulmuştur. Akıllı Binalar 1. Giriş Günümüzde akıllı bina sözcüğü sık telaffuz edilmeye başlandı. Akıllı bina yerine aslında akıllı bina yönetim sistemleri demek daha doğru olur. Akıllı bina yönetim sistemlerinin amacı, bina servislerinin kontrolünün ve izlenmesinin optimize edilmesidir. Bina servisleri başlıca ışıklandırma, ısıtma, güvenlik, CCTV ve alarm sistemleri, giriş kontrolü, ses-görüntü ve eğlence sistemleri, havalandırma, filtreleme ve iklim denetimi, personel (güvenlik) hareketlerinin zaman ve bulunma d urum ların ın izlenmesi ve raporlanması, yangın alarm ve söndürme sistemleri, deprem alarmı ve gerekli hasar önleyici önlemleri alma sistemleri (gaz ve elektrik denetimi)'dir. 2. Tarihçe 70'Ii yıllarda , üretimi denetlemek ve prosesleri otomatik ve tesisleri optimum hale getirmek için kullanılan kontrol ve sistem mühendisliği kavramlarının uyarlanması, 1980'Ii yıllarda fikirler ve uygulama şekilleri yeni bina sistemlerine uyduruldu, geliştirildi ve modüler hale getirildi. Modüler sistemler, bilgisayar programlama için geliştirilen nesne tabanlı paradigmalarla aynı zamanlarda geliştirildi. Modüler sistemin en önemli özelliği, bir modülün geniş bir uygulama yelpazesi içinde taşınabilmesidir. Böylece tasarlanan bir ünite, hemen hiç değiştirilmeden pek çok başka uygulamada kullanılabilir hale geldi. özellikle hızla gelişen kontrol teorisi, bina otomasyon sistemlerinde geniş uygulama alanı buldu. Geliştirilmiş kontrol teknolojileri, bütün bina servislerinin ve techizatlarının integrasyonu, otomasyon ve optimizasyonunu sağladı. Başlıca ilk kontrol teknolojilerinden biri PLC (programlanabilen mantık denetleyicileri)'lerdir, iş ve rezidans uygulamalarında "dağıtık akıllı" mikro-işlemciler (distributed intelligent micro controllers) kullanılmaya başlandı. 3. Uygulama Alanları Yukarıdaki teknolojilerin kullanılması ile optimize edilen yerlerde büyük maliyet ve enerji harcaması indirimleri ortaya çıkmaktadır. Başlıca kontrol alanları ve uygulanan yöntemler aşağıda verilmiştir. 2.1. ısıtma: I. Zaman tabanlı denetim ısıtma sistemi önceden seçilen zaman periyotları için çalıştırılır. Şartlar ne olursa olsun bina istenilen sıcaklıkta tutulur. ll. Optimaizasyon parametresi tabanlı ısı kontolü a. Donmaya karşı korunma O derece, b. Dış sıcaklığa göre ayarlanma, c. Termostatlı radyatör sistemleri, d. Oransal kontrol, e. Kişi varlığı kontrolü, PIR sistemleri, manuel yöntem, 2.2. ışıklandırma Zaman tabanlı denetim yönteminde ı ş ıklandırma, belirli alanlarda önceden tespit edilen zaman dilimleri içinde yapılır. Parametrik denetimde PIR algılayıcıları kullanılarak küçük alanların aydınlatılması sağlanır. Özellikle büyük binalarda, asansör giriş-çıkış bölgelerinin aydınlatılmasında verimli kullanılmaktadır. Yalnız gerekli olduğunda küçük alanların aydınlatılması parametrik ve zaman kontrolü ile birleştirilebilir. Işık seviyesine göre foto transistör veya fotodirenç kullanılarak ışık seviyesi denetlenir (sokak lambaları gibi). 4. Bina Yönetim Sistemleri Günümüzde bina yönetim sistemleri düşük enerji tabanlıdır. Eskiden enerji tasarrufuna fazla önem verilmezdi. Şimdilerde ham petrolün varil fiyatı 70 USD'nin üzerine çıkmıştır. Akıllı bina yönetim sistemlerini kullanarak % 75 ışıklandırma tasarrufu yapabiliriz. Toplam harcanan enerjinin içinde bu pay % 5'tir. % 10 ısıtma, sıcak su vs. tasarrufu bu da toplamda % 7 paydır. Akıllı yönetim sistemleri kullanılarak kamu binalarında edilecek toplam enerji tasarrufu %30 civarındadır. Gün ışığından akıllı şekilde faydalanmak %70'e varan tasarruflar sağlayabilir. Ancak gerekli yerlerin ayd ınlatılması ile büyük tasarruf sağlanır. Akıllı ısı ve havalandırma sistemleri en uygun sıcaklık, nem değerlerini yaşayanların
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=