"' o o N C ~ ... .. :ı: >, .. uı laştırılması ve arıtılmasını göz önüne alarak su bedelini belirlemelidir. Türkiye'de diğer önemli konu su kaçaklarıdır. Bazı belediyelerimizde su kaçakları % 75'e ulaşmış durumdadır. Bu kadar kaçağın olduğu yerlerde su bedelini doğru olarak tahsil etmek fevkalade zordur. Belediyeler öncelikli olarak suyun çok kıymetli bir madde olduğunu unutmamal ıdırlar. içme suyu kaynaklarını korumanın yanında, atık suların su kaynaklarını kirletmemesine özen gösterilmelidir. Belediyeler, suyun verimli kullan ı mı konusunda başta sanayiciler olmak üzere vatandaşları eğitmelidirler. Günümüzde önemli olan su kaynaklarını verimli kullanmaktır. Atık suları arıtmak ikinci kademe önemli bir adımdır. kelerde stabilizasyon havuzları atık su arıtımında önemli uygulamalardan biridir. Evsel atık sular hidrolik bekleme süresi birkaç gün süren stabilizasyon havuzları nda biokimyasal olarak arıtılmaktadır. Bu tür tesislerin avantajı basit, düşük maliyetli ve yüksek verimli olmasıdır. Bu metodun en büyük dezavantajı ise ancak geniş arazisi olan alanlarda uygulanabilir olmasıdır. A.B.D.'de lagün tipi arıtma çok popüler ve pahal ı olmayan bir metottur. Bu ülkedeki tesislerin % 90 nüfusu 100 binin altında olan yerleşimlerde kurulmuştur. Yeterli arazi olan fakat ekonomik sebeplerden dolayı evsel atık su arıtma tesisini kurmayarı belediyeler için bu metot uygundur. Fakültatif havuz arıtma sistemleri gelişmekte olan ülkeler için uygundur. Ülkede öncelikli olarak hassas alan- Kuzey Amerika ve Avrupa'da yüzlerce !ardaki belediyeler ve yerleşimlerden atık su arıtma tesisi kurmaları istenmelidir. Nüfusu 50 binden düşük beled iyeler arıtma tesisi için arazileri yeterli ise, kuruluş ve işletme/bakım maliyeti düşük fakültatif havuz gibi arıtma tesislerini öncelikli olarak değerlendirmelidir. Yeterli arazisi olmayan gelir düzeyi yüksek belediyeler diğer arıtma metotlarını değerlendirebilir. Evsel atık suların arıtılmasında gelişmiş ülkelerde yoğun olarak kullanılan metotlardan birisi de stabilizasyon havuzlarıdır. Çoğu gelişmekte olan ülbu tür arıtma tesisi bulu nmaktadır. Fakültatif havuzlar küçük yerleşim yerlerinde çamur arıtmak amacı ile de kullanılır. 2. Fakültatif Havuzlarda Biyolojik Faaliyetler Fakültatif havuzlar dünyada uygulanan genel atık su arıtma metotlarından biridir. Fakültatif havuzlarda genel olarak atık suda bulunan organik maddelerin giderimi söz konusudur. Fakültatif havuzlara verilen atık su içindeki çökebilen maddeler tabanda anaerobik reaksiyona girerken atık suda Güneş ışığı Rüzgar (rüzgar hareketi i Havuzun üst tabakasında karışımı ve tekrar havaland ırmayı ilerletir oksijen mevcut değilse koku verici gazlar serbest Gündüz saatlerinde hale geçebilir. oksijen / 02 --....~---- co2 ~s Atıksu ~~:~eler 1 Algller1 ~:~ --~~ .. ete. Çökebilir katı 2 Ôlu 02 Aerobik bölge maddeler NH3 ~ hücreler j H2S+202H2S0 4 PO~ ~ Yenı Fakültatif ete~ akteriler hücreler bölge Ölü t"kıcreleı Anaerobik bölge Şekil 1. Fakülıatif lıavıızlcırda gerçekleşen reaksiyoıılaı'. 154 çözünür halde bulunan organik maddeler aerobik reaksiyona girmektedir. Yani havuzun yüzey fazında aerobik biyolojik reaksiyon gerçekleşirken tabanda anaerobik reaksiyon gerçekleşmektedir. Fakültatif havuzlarda gerçekleşen reaksiyonlarla ilgili yaklaşım Şekil 1'de verilmiştir. Şekil 1 i ncelendiği zaman aerobik biyolojik reaksiyonun gerçekleşmesinde rüzgar, güneş ışığı ve algler oksijen temininde önemli etken olduğu anlaşılmaktadır. Fakültatif havuzda alg popülasyonu güneş ışığından etkilenir. Güneş ışığı evsel atık sularda 500 mm derinliğe kadar nüfuz edebilmektedir. Atık su içindeki organik maddeler aerobik şartlarda heterotrofik bakteriler yardımı ile bozunmaktadır. Bu reaksiyonlar algler ile heterotrofik bakteriler arasındaki mutualizme dayanmaktadır. Alg fotosentez olayında oksijen kaynağ ıdır. Bu oksijen bakteriler tarafından organik maddelerin oksidasyonunda k ullan ıl ır. Fakültative havuzlarda gerçekleşen biyokimyasal reaksiyonlar Şekil 1'de veri l mişti r. Fakültatif havuzlarda algler güneş ışığının nüfuz ettiği yüzeyi işgal ederler ve havuz yüzeyine yeşil renk verirler. Aerobik tabaka kalınlığı yaklaşık olarak 40-50 cm'dir. Atık sudaki organik madde konsantrasyonu azald ıkça aerobik alan derinl iği artabilir. Fakültatif havuzda aerobik tabaka çok önemlidir. Anaerobik tabakadan gelen gazlar ve diğer maddeler bu tabakada okside olurlar. 3. Aerobik ve Anaerobik Şartlar Gece ve yaz aylarında rüzgar hızı ve çözünmüş oksijen konsantrasyonun düşük, sıcaklık ve organik yükün yüksek olduğu günlerde, fakültatif havuz- ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=