CD Q Q N C ::!! ·;; .. :I: CD N ~ -.. "' ·;;; ~ makale güneş ışınımı ve güneşlenme süreleri timeline dayanan yeni fiziksel bir model önerisinde bulu nmaktır. Atmosferin güneş ışınımı ve güneşlenme süresine etkileri, önerilen yöntem ile daha kolay ve net görülecektir. 2. Önerilen Yöntem Klasik mühendislik amaçlı güneş ışınımı model çalışmalarında, dünya atmosferi dışındaki değişkenlere atmosferin etkisini hesaplamak kolay ol mamaktad ır. Bu bildiride önerilen yeni yöntemde atmosfer dışı değişkenler oran ının (S/ Hı); bulut, toz, nem ve diğer meteorolojik değişke nl ere bağlı olarak Re ile ifade edilen azalma miktarı kadar değişime uğradığı görülmektedir. Bu azalma miktarı bize yerde ölçülen yer değişken leri olan güneş ışınımı ve güneşlenme sürelerini verecektir. Başka bir ifade ile atmosfer dışındaki ve yerdeki değişken oranları arasında atmosferdeki azalmalara bağl ı olarak bir ilişki bulunmaktadır. Atmosferin bu azaltma etkisi; (2) şeklinde ifade edilir. Daha önce de bahsedild iği gibi Re, atmosfer dı şı ndaki değişken oranının azalma miktarını vermektedir. Denklem (2)'deki azalma miktarı ise; şeklinde, herhangi bir Re değeri hesaplandığ ında yerdeki güneşlenme süresi, Sr ve güneş ışınımı, H 7 değerleri; Sr = H rSE(l-Re) HE ve (4) (5) denklemleri ile kolayl ıkla hesaplanabilir. Önerilen yöntemde de görüldüğü gibi sadece bir parametreli modelimiz oluşmakta ve bu modelin herhangi bir sınırlayıcı kabülü de bulunmamaktad ı r. 108 42.0 40.0 38.0 36.0 26.0 28.0 30.0 32.0 34.0 36.0 38.0 40.0 42.0 44.0 Şekil 1. Uygulama yapılan noktalar. lstanbul 1.0,~----- ----- -------- ---- --- 0.81--------- - ----------------- -0.6~--------- - -------------- -0.8'-------- ------------------ Süre (ay) Şekil 2a. İstanbul için hesaplanan Re değerleri. 3. Uygulama Alanı ve Veri Bu çal ışmada; Adana, Ankara ve İstanbul da ölçüm yapılmış olan üç istasyonda 11 yılın aylık ortalama güneş ışınımı ve güneşlenme süresi verileri kullanılmıştır (Şekil 1). Adana, bi lindiği gibi ülkemizin güneyinde bulunmaktad ı r ve Akdeniz ikliminin tam etkisi altında olan bir yapıya sahiptir. Bu bölgede yüksek güneş enerjisi potansiyeli bulunmaktadır. Bundan dolayı bu ilimizde bir çok evin çatısına su ısıtma amaçlı güneş kolektörleri yerleştirilmiştir. Ankara, Türkiye'nin merkezinde yer almasından dolayı karasal iklim özelliğ ine sahiptir. Aynı zamanda topoğrafik etkilere dayalı iklim etkilerinin olduğu özellikler taşımaktadı r. Bu topoğrafi k etkiler özellikle yaz aylarında kendisini daha fazla hissetirmektedir. Bu çal ışmadaki son istasyonumuz olan İ stanbu l'da ise, bil ind iği gibi hem topoğrafik hem de sistem kaynaklı meteorolojik olayları n gözl emlend iği bir iklimsel yapı söz konusudur. Deniz etkisi bu bölgede kendisini büyük ölçüde göstermektedir. 4. Uygulama Yeni geliştirilen bu model ile öncelikle istasyonlarda her bir ay için Re hesaplanmıştır. Daha önce de bel irtildiği gibi Angström denkleminin tersine bu yöntem ile aylık değişimler kolaylıkla görülebilmektedir. Bunun sonucunda bazı c değerlerinin negatif oldukları görü l müştür. Denklem (3)'te de görüleceği gibi atmosfer dış ı ndaki oran yerdeki orandan büyük olduğu zaman pozitif Re değerleri oluşacaktır. Diğer durumda ise bunlar negatif olacaktır. Yapılan uygulamada Adana istasyonunda bir kaç ay dışında genelde yer oranlarının atmosfer dışı oranlardan daha büyük oldukları gözlenmiştir. Bu istasyonun bulunduğu bölgede güneşlenme süresi yüksek olmasına karşın, güneş ışınımı değerleri beklenenden daha düşüktürler. Bunun sonucunda yer oranları atmosfer dı şı oranlardan daha yüksek olmaktadırlar. Ankara istasyonunda atmosferin etkisi Re değerlerinin çoğunun negatif olma-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=