<D C C .... C ~ -~ :I: >, .. u, Bu maliyet, üretilen kg karbon başına 70-140 f: arasında değişmekte ve gelecekteki her yıl 1 f: artmaktadır [7]. Üçüncü kolon fosil yakıt yakan sistemDağıtım şebekelerinin ve abone yazılımının tamamlanmasından sonra, petrol fiyatlarının bugünkü seviyesinde kalması varsayımıyla, doğalgaz fiyatlarının 1 YTL seviyesine çıkması bilir. Bu takdirde, hem ilk yatırım, hem de kul lanılan güç düşeceği için, bu şekilde iyi tasarlanmış bir ısı pompasının maliyeti de önemli ölçüde düşecektir. ler için hesaplanan sosyal maliyeti de beklenmelidir. Öte yandan, petrol fiiçermektedir. Bu kolonda doğal gaz yine en ekonomik görünürken, ısı pompası en ekonomik ikinci seçenek olarak ortaya çıkmaktad ı r. 5. Tartışma ve Sonuçlar Ekonomik analiz sonuçlarından da görüleceği gibi, doğalgazla ısıtma ekonomik açıdan tartışmasız bir üstünlük göstermektedir. Ancak, buna iki konuda itiraz edilebilir. Bunlardan birincisi doğalgaz fiyatlarının gelecekteki projeksiyonu, ikincisi de dış maliyet olarak bizim hesaplarımızda dikkate almadığımız fosil yakıtlardan çıkan atık gazların eko-sistemlere etki ve küresel ısınma maliyetleridir. Doğalgaz fiyatları son yıllarda petrol fiyatlarındaki artışa paralel olarak artmaktadır. ABD'de doğalgazın kuyubaşı fiyatları 2002 yılında 104 $/1000 m3 iken, 2005 yılı sonunda 265 $/1000 m3 olmuştur. Konut ısıtma için doğal gaz bedeli 278 $/1000 m3'ten 452 $/1000 m3'e yükselmiştir [8]. Aslında, artış tüketiciye daha az yansıtılmıştır. Ülkemize Rusya'dan ithal edilen gazın bedelinin 263 $/m3 olduğu Gazprom tarafından açıklanmıştır ve bu da 26.3 cenUm3, ya da 0.355 YTL'lik gaz bedelidir. Bu fiyatın geçen yıllardaki oluşum yatlarının artması sonucunda daha fazla bir artış beklenmelidir. Ülkemizde ve Avrupa'da devletin akaryakıt üzerinden çok büyük dolaylı vergiler sağladığı bilinmektedir. Şimdiye dek doğalgazda böyle bir yaklaşım, ülkemizde doğalgazın yayılma süreci olması dolayısıyla, gerçekleşmemiştir. Doğalgaz fiyatının iki yıl sonra iki misline çıkması durumunda, LCC 12.007 $'dan 18.507 $'a yükselmekte, soğutma ve sosyal maliyetler işin içine katılınca ısı pompası ile aynı maliyete gelmektedir. Metreküp başına 1 YTL'den daha yüksek bir doğalgaz fiyatı, ısı pompası nı daha ekonomik hale getirebilir. Bu çalışmada, toplam dış maliyet değil de, sadece sosyal maliyet esas alınmıştır. Bu da büyük ölçüde sağlık, malzeme, tarım gibi konuları kapsamaktadır. Kaçınma veya vazgeçme maliyeti olarak bilinen (avoidance cost) maliyet dikkate alınmamıştır. Vazgeçme maliyeti de eko-sistemlere ve küresel ısınmaya etki olarak tanımlanabilir. Sonuç olarak bakıldığında, tüketiciler bugünü yaşarlar ve kısa dönem çıkarlarını gözetirler. Bu açıdan baktığımızda, doğalgaz bugünün koşullarında ısınma için en ekonomik çözüm olarak görülmektedir. Ancak, uzun dönemde dış maliyetleri de dikkate aldığımızda, toplam maliyet açısından en ekonomik çözüm ısı pompası olarak ortaya çıkmaktadır. Kaynaklar 1. Nalmcıoğlu B., 2000. Konutlarda LPG, Jeotermal Enerji ve Güneş Enerjisi ile Isıtma Sistemleri, İTÜ, Petrol Müh. Böl. Bitirme Çalışması, İstanbul. 2. Satman A. ve Altıın G., 1991. Konut Isıtmacılığında Doğal Gazın Kullanım Potansiyeli, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 9. Enerji ve Enerji Tasarrufu Semineri, İstanbul. 3. Serpen U. 1997. Isparta Hava Kirliliğinin Çözümünde Doğal Gaz ve Jeotermal Enerj i, Isparta Hava Kirliliği ve Doğalgaz-97 Kongresi, Isparta 2729 Kasını. 4. Valen/in Energie Software, Tsol Professional 4.3, 2005. 5. Satman A., 2006. Kişisel Görüşme, iTÜ Petrol ve Doğal Gaz Müh. Böl., İstanbul. süreci bilinmemekle beraber, son 20 Literatürde, bu maliyetin sosyal ma- 6. Lund J W, Lienaıı PJ. and Lıınis B.C., yılda 3 kat arttığı söylenmektedir. liyetin iki katı olduğu görülmektedir [9]. 1998. Geotherma/Direct-UseEngineerBu değerler de hesaplamalara katılır- ing and Design Handbook, Geo-Heat Hükümet, son iki yıllık fiyat artışının sa, bir fosil yakıt olan doğa lgazın te- Center Oregon Institııte of Technology, çok küçük bir kısmını tüketiciye yan- melde maliyetinin ucuz olmadığı ve Klamaıh Falls, Oregon. s ıtmıştır. Ülkemizde doğalgaz satış fiyatı yaklaşık 0.5 YTL'dir. Ancak, bu fiyat sürdürülebilir değildir. Şu sıralarda ülkemizde birçok şehirde doğalgaz dağıtımı başlamış olup, bunu tüm kentlere yaymak için EPDK tarafından dağıtım ihaleleri yapılmaya devam etmektedir. Bu süreçte doğalgaz fiyatlarının artması beklenemez. Aksi taktirde, yeni doğalgaz dağıtımı yapılan yerlerde abone bulunamaz. 100 ısı pompasına göre az farkla da olsa, da-ha az ekonomik olduğu söylenebilir. öte yandan, bu çalışmada ısı pompasının tasarımı tepe yükü üzerine yapılmıştır. Aslında, daha küçük kapasiteli, örneğin 15 kW'lık bir ısı pompası seçilebilir. lstanbul'da tepe yükünü oluşturan gün sayısı 15'i geçmeyebilir. Bu günlerde yapılacak elektrikli ek ısıtmayla, konut için yeterli ısı sağlana7. Clarkson R. and Deyes K., Social Cosı of Carbon Emissions, 2002. Governnıent Economic Service Working Paper 140, UK. 8. Energy Infornıation Admiııistratioıı, 2006. Natura/ Gas Moııthly, Febrııary, pp.8. 9. European Comission Community Research, 2003. Exıernal Cosıs Research Resıılts on Socio-Environmental Damages dııe ıo Electricity and Transport, pp. 13. it]
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=