Atıkları Geri Kazanalım, Karlı Çıkalım Dr. Sibel Kabakcı / Yıldız Teknik Üniversitesi S og enr ze ak myaanz ıllaı rbd aa sgı ne ,r ekka tgı öartsı ke l ların çevre ü suz etkilerini zseıkrçinadgeküin od leumme getirmiştir. Çevremiz üzerindeki tah- ribatın en büyük nedeni, Türkiye'de nüg e lfiuşsmuenshi nı zel ap aarratlme laos lı na raa vk ,e ast ıaknma yi ki nt ai n rmıneımn easritdmira.sı ve bu atıkların yönetileÜlkemizde evsel ve endüstriyel nitelikli katı atıklar, Katı Atıkların Kontrolü Y Ko ö n n t e ro tm l eliği'ne tabidir. Katı Atıkların ü Yönetmeliği, 14 Şubat 1991'de l2a0n8a1r 4a ks ayyüı r lıü r R lüeğsem ig iGr ma izşet itre. ' dYee dyia ykıenz rheavliiyzlyeo2n4a7 3g6i r esna yyı löı nReetsmmeil iGk , a ezne t es'odne 2yö5nNeitsmaenliğ2e0 0g2ö' dr ee, bk aatsıılamt ııkştır. M e v c u t üreten kişi ve kuruluşlar en az katı atık ü nolojiyi seçmekle, ür e t i m sreı rtaesnı ntedka ok al ut ış aa tnı kki ça itnı daet ızka rma irkl ıt amr ıandı daezbaul tl mu nadkul ar , mamakla ve mümkü ları geri kazanmaklanyoül k düu m ğ l uün d cüarleart.ıkAyrıca, tüketicilerin kullanılmış akü, pil ve ilaç atıkları ile kullanı tiklerini, ambalaj dahillmdıeşğaerralçenladsibr i luezbdi loi rl akbaı t, ı çaat mı k al aşrı ırn ım, amkei nt aal s vı , a rei ll leekr , ktraornışiktıarıllemtlaelragriı byi aastıakklatırrı. evsel atıklarla Ülkemizde, her ne kadar endü toel lsi ka l idkaa, t çı oa tğı uk l za raı nm ya önnyeat pi mt ı ir bı mesll iat r r r l i e ı y n n e l m d n e i i ş netlenmemesi nedeniyle bu tür atıklar günden güne büyü dl i nı remgaekl mi çiişnt ii rş. l eBtumperl y o e e r b n , l y e b e m i r r i e p o l r r y o t ö a b n d le e a m t n im k h l a a e l r ve tü l u l u ğkuetpicaiylel ar şeml aelleı d ıvre. rimş leelit mvee lseor rsuüm rdürülebilir bir atık yönetim sistemine sahip olmalı; geri dönü zaat ınk lı laarbı ni lıe dneyğae rdl eantdeikr mr aşe r e l i b k d u i i l r l e l . a n Y n , e g ıl r e a e b r l i i k y le a ö n netimler ise atıkların kaynağında en 186 l sa a ı z , n a m g i e n a r d s i i ı r k , i t l a m a z ş e a ı s n ni ı m , l m s a ın a s s ı ıf , ı l g , a er y a ç e in a c y i i d d r e ı e l n m p oa k l s u a l ı n l , a t m n op ı a l ması, arıtılması, enerjiye dönüştürü mesi ve nihai bertaraf edilmesi konula lrında yürütü kmuer km, agke, rki u kr da l u z e r a n m n ı fa m a k a ı , l d i a y e r e n t t ı e r le ı t c r le ı i m s d i e e s k s te t v e m e k l t l e e e r i v s m e u i nz k do t a e o k r i n d lg i o n il l i a o s t ji a y l r e o a r n f in u la r s k l a a u ğ ll i a l ş a n b m i ı r l a l m i k ğ a i zs y o ı a r k u p o n m n d a a u k dır. Tüketiciye dü zv eangılearbi ilkira za taınk lıal arnışk e m a n y a g n d ö a d r ğ e e ı l n v e dr is l a e e agyeı rr imkaak üretilen ürünleri tercih etmektir. 2004 yılı Tü lerine göre, T rküi rykei yi set' ad tei s ütri ke t Ki l eunr uemnud üv s e t r r i iyt ae yl ka adt ıa ayteı ğnıind e%n 7k u. 6l l' asnı ıgl me rai kk taaz, a%n ı4l m5 . a4k' ü si saet ı bl me ar tkatraayf ae dd ai l mh iebket ee dd ii rl m. Be ek rt tea, r%a f 4e7d' si i len endüstriyel katı atıkların bertaraf yaöt ınk ltaermı nl e r%i n2i 0e'ss ai sb ealleadni yvee rçi löepr el g ö r e , üğüne atılmakta, %10'u dü ta, % 2.4'ü mekte, % 9'uyfaakbmrikaa z t e e s n s a i l h s i a i d n s e e ı p n o d g l ö a a nn b d m ir e i a k r k t il i r d i ö lm k ekte, % 47'si denize, göle ve nehre ülmekte, % 7.6'sı dolgu malzemesi olarak kullanılmakta, % 1 'i gömü te, geri kalanı ise gelişi gü tadır. Elde edilen bu verilzeerllea,tıT l l m m e a k kü ykae'lndiınğıaatıçkıkyçöanegtöimr i konusunda sınırfktia ülmektedir. Sürdürü nin dört lteebmilierlbbiraşaltıığkı yvöanredtırim: sistemi1. Ürün kalitesini bozmadan üretilen atığın kaynağında azaltılması. 2 . şAı nt ıdkal a rhıinç bt ior pilşalme ma ev et a bt ei mt ui zt ul el mm ae d da ın 3. ra Ü ı y n r n e g ı t i e m ş r e i k s k l ı a i r a z il s a e ı n n tı e d l k m a r o a a s r r t ı a k ( y u g l a e l a r ç n i ı k ı d l a m ö n n aastıı.klaüşüm, knoımmıp).ostlaştırma, enerji geri kaza4 . aAzt ızğaı nr a er ınv ee kr eocneokmbi ki r vyeö nçteevmr el ey eb eern taraf edilmesi. Ak at ızkal anrıılnmtaeskır ahrakmu l lma naıdl md eans ıi nv eöymar g e r i ünü umzeastitnı ği ı sgaiğblia, re. nBe ur j i nniend edne l et a seanrdr uüfsterdileilr za at ınk lma raı ynaı vt eekgr ae rr i kduölnl aün şt müar my ae,y eg etrei şkvai k se ad di l emceel i dkiar y. nİ şalkettam ae yl eı rrı, mb ayza ıp aart aı kkl agr eı nr ıi dönüşü neğin gmazeethea, zaırlü hmailne y gu me t i rkeubt iul i/ re. şÖy ar , opfi li s, kkual lğaınt lıal mr ı ,ı şkpa ratloent , dk eu tmu i,r kkuultl au n/ eı lşmy ıaş, tpal ahst at i k apt ıakrlçaar ,l akr u, cl l ıavnaı,l my aı şz ı cmı ok at or tr u yş laağr ıı ,, kullanılmış tekstil ürü landığı takdirde geri d n ö l n eür ş i t aüy rür ılke btiol epn atıklardır. Eğer işletmeler, ayırdıkları ka ut ılkl laanr ıa mk eı ynodri spar,o saet ısğl eı nr i iiççiinnddeek it ehker ar r hyaandgai bairtımğıandıdgeeyri igedröinkazanamıyorsa üştüremiyorsa b i m h a t e k iy v m a c c a u ı l t n ı d ı a ı r t k . ı ğ a r ın ş ı l b a y a ı ş p k a k a b r i ş r ı l i a ş m le a t d m ı ğ en ı n in a Öa tzı kellal irkılne se ok on nyoı lml airkd ad egğe er ir kkaazzaannı l ambai lsi rı v y e bu konudaki yasal zorunlulukların ürürlüğe girmesi, bu tür malzemeleri toplayan veya geri dönüşümünü yapan imş lı eş ttmı r .e l Üe rl ikne mo ri tzadyea bç uı k ma ma saı nç lı as a" Ağ ltaı k l Bc a ı o n , r m s a a t a ı s y k ı a l " a br s ı a i n s ş t le d a m e m ğ i ı ş e g t r e ır l l e . i ş n B t d i u r i i r s lm i i l s m i t ş e e m vs e i in , u h a y a m g m u a t mS e a a k n r d a a d r y e i e o o k l d a o a r n l a a o k r m ı y n i e ı y n n e i b dkeanz ka unldl aı rnı ıllmmaassııdvı re. ünyesinde kurulan at et kı ks tbi l ,okr as ğa ıst ı/ nk adrat oant . ıvkal rai rl /; b Ki di omny, aashaşl laapr /, teal ehkt at r. co anmi k ,, ml aesttai kl , / dk ea rui ç, pu lka, s tyi ka ğ, el al er k, tbr iikt / rkiiysaetl -ahtaı kylvaar nı , saakl üm landırılmıştır. Gen v e a e l d p d o i e l l a l l e e r r a r , k o l i a n "A r ş a t a ı k a k U s B ıh n o a ı f r f bs au s ıa"t, ı kal taırkıl atraılneıp aer zd eend ei şnl eitşml eetlme re l ae rr al e hs ıankdkaı nbdi l ag i l de na hmae yai ysraı nğ ltaı lrı . "bAi ltgı ki , BTo r s a s ı " ürkiye f OS a a d s n a ın l a a d y r a i v ( e O w B d w o a w r s s .t ı a o 'n l b a ı b r n . B o w i r r g l e i . ğ b tr i ' ) n s i v n a e y w f İs e a t b s a ı n s n a b d y u al (www.iso.org.tr) verilmiştir. kSıamn adyeiğki şuirkul ilkulşelrayr ıa, ppar roaske sylae rdi na dper obsi ret sa lerine başka ü nı geri kazananbiitlierlevreebköleyyleecreekü raet tı ki ml al reı rdi na i adnalha at ı lvaenrbi mi rlki ahça lbeagşeatriır eöbyikl i ür. s Aüş , a a ğ tı ı k geri dönüşümünü diği avantajları orntabyiar ikşoleytmmaekyteadgıert:ir �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=