"' o o N C "'"' basma yüksekliği ve verim düşmekte dir. İki farklı çark için çap düşümü eğri leri Grafik 2 ve Grafik 3'te verilmiştir. Yukarıda bahsedilen çark çapındaki düşüşe bağlı verim düşüşü incelendi ğinde, farklı tipteki çarklarda farklı sonuçlarla karşılaşılmıştır. Düşüşlerin oranı tüm çarktiplerinde doğrusala ya kın bir eğilim izlemekte ancak eğimler farklılık göstermektedir. Çark çapındaki düşüşe rağmen geo metrik benzerliğin büyük oranda ko runabildiği düz kanatlara sahip çark tiplerinde (çark 1 ) verim düşüşü daha az olmakta, buna karşılık çap düşüşü ile kanat geometrileri değişen ve geo metrik benzerliğin korunamadığı eğri kanatlara sahip çark tiplerinde (çark 2) daha büyük düşüşlerle karşılaşılmak tadır (Tablo 2). Tablo 2. Farklı Tip Çarklarda Çaptaki Düşüşe Bağlı Verim Düşüşü Çark Çapındaki Verimdeki Düşüş Düşüş Çark 1 Çark 2 % __ CT0 (o/o) 2 2, 0 2,5 4 3,5 5,6 6 4,9 9, 1 + 8 6,1 12,7 10 7,4 16,2 12 8,9 19,2 14 10,8 21 ,4 16 13,2 22,7 Çark çapı düşümleri (traşlama) için fir maların geliştirdikleri önerilen formüller vardır [4). Dönme hızı sabit alındığında ve traşsız çarka ait değerler için indis C), traşlı çarka ait değerler için indis (z) olmak üzere: H D"' H, =-1_·_2_ - Dım 12 :: ı--; �=� _�t��,:,: :': :-: 'ı: 7 :-:': ': -:!': ': -:': ':'::'::: -: ;7 : "'_ -_ ',-'- 'r= = :�:�:: = �:�! = : �: �: � �:: :�; =rr _ _-:--:-_ _ . _-:-_ _ _ _ _-:-_ _ _ -: - _ • Pom a 7 - C'=0,608 --,--,-- --,-- --,-- -� - ...--ı-... - - �- ...--,--.. - 8 20t.�, - �,�-�,�--!,-�-r::-:���:t:-:-:-7=::i�-'f..ı,,,-ı--,--�,_.,;;;;;;;;.::j-t-�:- T-!"-T_ �,--7, _ -_ �,-�- r --t - � - .J - .., - _,_ - -..-.,__,_-ı.- [ 16t-- -: -- ' -_,�- ---:- •-- -7, ---f--c--:ı��:::l..:=�=�..-ı.: -:--c-�-"c---=:.c-�-I-�-"",-;-+· �• --�•- --�•- �·r_·+ � - : -:--:--: - � 12 - ı-�--,�,->---r---j-~--+-........."-t::---+-¾o:---+�--..;__.;__�=�:_= �: = _=�:= = : _: + ,:::, - � -�- -:--:- - ► -,---,--,--,-- ro -J-J._,_.ı.. § 8 -·-·--·---- � - , --,--,- , - - 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 - .. - ... _,_ .. . - 4 +-,,-.+-t-+-r+-t-+-,-j--t--t--"'f�'i-�,±+.:�-+..��-+-ı;a=-:l+"1-H-+-+-t 0,2 - i - i --,--,-- -i- ,--,--.-- -;-i--, - 1 - -: - -:--:-- •r-.,••,••,.- --.-,--,--,-- -"T-,•.,. - -,- -,-- - -. - .,• •,. - 1 - -,--ı--,-- 0,0 2 4 6 8 10 12 Debi Katsayısı x 1000 Grafik 2. Çark çcıpıııııı girdap pompası kcırakıeristiğiııe etkisi. 24 L ı J _L.J_J_L__.J_ı._L_ı_ .L.ı.J.J. +Pompa 8-C'=0,733 20 = t . =:,=�.1 = -��-� - � - - � - � - � - : - - � -:- �- � ■Pompa 9-C'=0,713 - L .J - � - � - - .J - .L - L -•- APompa 10 - C'=0,692 -=-:-=:::-:--::T:::;;;:;.;3.;:t;t::��ı;l:ı;-=:::-:::-:7 •Pompa 11 -c·=o,671 - � - :· .. �:..-._��...ı,...ı :ı:Pompa 12 - C'=0,650 14 1,2 1,0 g - '-,- •Pom a 13 -C'=0.608 . ""ıt.'. -..:;..c..:;='-.!"-r::....,;:...:="',-J ı o !:: j � 16 -t-�,...-;- -;---t--'r'.;lll! ı"",--j-.,-,,---,-' ,,,,+-:---;��-f''o2'!-...,...-,"""c-+-+-++-+- _�i-_ - +�--�: _ ...,i . .. _+ 0,8 � .J..L.1.J. � (O -T•r-•1•-r• Q � 12 +- c-;--c-r:.�#--'.--��...._,1--'���+-��� ,,t-����C-'ı'c-�,..-,r,,�,-,�,-t0,6 E � =�=�=:=:= } ('I) 1 1 1 1 ! 8 -�-�·:-:- co - . -.- -,- , - 0,4 _J_L_I_J_ -t--ı--1-"1- I 1 1 1 -,-.--,-i- ··�c,:::'-������--..:.-+���-to,2 .J..L.I.J_ l 1 1 1 •ı--,--,-;---,-T- 1 1 1 1 ·r·r--ı-,- --,-,--ı-, _ J _ L _l_ j _ .L.J.J.L . . .J.l..L. .t. .J. J. . _ı_ J -1.L.ı.J_ l 1 1 1 1 1 1 1 1 ! 1 1 t 0 , 0 2 4 6 8 10 12 14 Debi Katsayısı x 1000 Grafik 3. Çark çapıııııı girdap pompası karakteristiğiııe etkisi. Yukarıda da bahsedildiği gibi düz ka natlara sahip çark tiplerinde geometrik benzerliğe dayanarak pompa karakteristik eğrisi, % 1 2'Iik çap düşüşlerine kadar önerilen formüllerle hesaplana bilmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda, öneri len traşlama formüllerinde n = 1 .85, m = 1 .60 olarak kullanıldığında, en verimli noktanın ±% 20'si aralığında (öne rilen çalışma aralığı), pompa karakteristik eğrisinin% 3'Iük sapma ile bulunabil diği görülmüştür (Grafik 4, 5, 6, 7, 8). 4.4. Kanat Yüksekliğinin Girdap Pompası Karakteristiğine Etkisi Çark kanat yüksekliğinin pompa ka rakteristiğine etkilerinin incelendiği pa rametrik deneylerde, kanat yüksekliği azaldıkça, çark tipinden bağımsız ola rak, girdap etkisinin azalmasıyla, hem basma yüksekliğinde, hem de pompa verimindedüşüş gözlenmiştir (Grafik 9). T -ı-r ,-, T - ı- T 7 - i -,-r -, -,- T -,- T 7 - ♦ Çark çapı % 97,2 - deney 1 2 r-,-:-,'-':rT:' -,:--ı::- , �:-ı::--�P=========� ı -,- r -,-r Çark çapı % 94,3 • deney 10 i -,-r -, - •- T -,- T 7 - o .L _ı_L .LL l _ı_ 1. J - 1 Çark çapı % 97,2 - formül � .L _ı_ L -' _ L l _ı_ 1. J - X .L _ı _ L. .J - L. l. -•- l. .J - - L .l -1- .L -•- L. .J - L. l. -•- l. .J - ;;; 8 �-�,':!'� >- - - • -4 - - 1- . - · - • -ı-ı-- _._ .... . -ı- .. � - � -t -ı- ı- -t - ı- t- - ı- t-�- ı-- -t -ı- -t -ı- ı- -1 - ı- t- -ı- t- ... - '" 6 -t -ı-ı- - t - ı- t- �-ı - -t -,- ı- -t - ı- t- -ı- t- ... - " -r T -� � c.i. � -,- T 7 - ,- , r - •- T 7 - ,:, -,- T 7 -- r l -ı- ,-, T -,- T 7 - >- -,- T 1 - - i i -.- -, - ,- T -,- T 1 - 4 1 1 _ı_ !. J - - L l _ı_ l - • ı_ *' _ı_ !. J - § _,_1.J--L.L_ı_ .L _I_L _ı _ 1. J - "' _ı_ J. J - _ L .L _ı_ l _ı_ L L _ı_ 1. J - 2 -ı- ..,_ 4 - - 1-. -1- • -ı-1-- _._ .... .. -1- .. -4 - _ , _ .. 4 - - 1-. -ı- • -ı - 1-- .... - 1-- ... -1- .. -4 - ' ' ' i ' ' ' -ı- t- ... - -ı- -t - ı - -t - ı - ı- -t - ı-- t- -ı- t- ... - 2 4 6 8 10 12 14 Debi Katsayısı x 1000 Grafik 4. Çark çapı % 97,2;ıe diişiiriildiiğiiııde deneyle buluııaıı ve forıniille lıesaplaııaıı karakteristik eğrile,: 236 o o 10 _,_�•--�·- •-.-�::�:�c�........ �,.....,...., _ , _ ı_ _ , _ ı_ ; 8 %'r���1��tt .1 ; . 1 J� - + -.ı.......ı... -'-+--'--'-'-l-'-.l-L.. + -"- --'--'� >-� � 6 r-�-+�-�������+-�-+�-�-�-'-i ,:,> "'4 "' aı 2 -,- T 7 - :ı: I J : o +--'--''----'--+-'--'-'-t-'- -' --'-t - '-'--'-+--'--' -'-+- '--'-' -+-'-' -''-'-' --ı o 2 4 6 8 Debi Katsayısı x 1000 10 12 14 Grafik 5. Çark çapı %94, 3'e diişiiriildiiğiiııde deneyle bı.ı/ııııcııı ve formülle lıesaplanaıı karakteristik eğrile,:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=