"' o o N C: .. ' 'in ·e, aı Q 'in şılaşılabilen sızdırmazlık sorunları or tadan kaldırılmış, böylece sadece pom panın hidrolik performansı ve yapısı üzerine yoğunlaşılabilmiştir. Şekil 4'te ise dalgıç girdap tipi atık su pompası deney düzeneği görülmek tedir. Bu uygulamada, pompa bir vinç yardımı ile su içinde askıda tutulmakta, böylece pompanın gerçek çalışma ko şulları sağlanmaktadır. Her iki tip deneyde de pompanın çıkış basıncı birvana ile ayarlanmakta vema nometre yardımıyla ölçülmektedir. Çıkış hattına monte edilmiş debimetre den pompa debisi, enerji analizöründen ise elektriksel değerler alınmakta ve pompa verimi hesaplanmaktadır. Bu ölçüm ve hesaplamalardaki toplam belirsizlik oranları ve ilgili standardlar da [2 ve 3) geçen müsaade edilen oran lar karşılaştırmalı olarak Tablo 1'de ve rilmiştir: Tablo 1. Deney Düzeneğinin Standardlarla Karşılaştırmalı Belirsizliği Deney ıso ıso Ölçülen düzeneğinin 3555 2548 Büyüklük belirsizliği B Sınıfı C Sınıfı (%) (%) (%) Debi ±1,6 ±2,0 ±3,5 Basma ±0,6 ±1,5 ±3,5 YüksekliğiDönme ±0,2 ±0,5 ±2,0 Hızı Genel ±1,8 ±2,8 ±5,0 Verim 4. Deneylerin Sonuçları 4.1. Deney Sonuçlarında Kullanılan Birimsiz Katsayıların Tanımı Bu çalışmada geçen pompa karakte ristik eğrileri, birimsiz debi ve basma yüksekliği katsayıları kullanılarak elde edilmiştir. Bu katsayıların tanımları aşağıda verilmiştir: Debi Katsayısı = � Q,D Basma Yüksekliği Katsayısı= 1;·g2 Q .D Q = Pompa debisi [m 3/s) oı = Pompa hızı [rad/s) D = Çark çapı [m] H = Pompa basma yüksekliği [mSS) g = Yerçekim ivmesi [m/s2) Çalışmada geçen verim eğrileri ise karşılaştırmaya olanak verebilmesi açısından en verimli noktaya (EVN) oranlanarak verilmiştir. 234 8 T 1 Vinç 2 Güç kablosu 3 3 Pompa 4 Su seviyesi 5 Enerji analizörü 6 Manometre 7 Vana 8 Debimetre Şekil 4. Motopoınpuıı kııllanıldığı deney düzeneği. o 2 4 6 8 + Pompa 1 - E'=0,208 ■ Pompa 2 - E'=0,313 ._ Pompa 3 - E'=0,417 10 12 14 Debi Katsayısı x 1000 Grafik 1. Emiş çapının girdap pompası karakteristiğine etkisi. 4.2. Emiş Çapının Girdap Pompası Karakteristiğine Etkisi Emiş çapının pompa karakteristiğin deki etkilerini görmek amacıyla, farklı pompalarla yapılan tüm deneylerde aynı değişim gözlenmiş, emiş çapı azalırken pompanın kapalı vana bas ma yüksekliği değerinin arttığı, buna karşılık artan debiyle birlikte basma yüksekliğinde ani ve sert düşüşler ol duğu görülmüştür (Grafik 1 ). Kapalı vana konumunda akışa bağlı kayıplar minimuma indirilmekte, sal yangoz içinde ve emişe yakın akışkan hacminde girdap oluşmaktadır. Dolayısıyla emiş çapının azalması, pompa dışında daha az miktarda akış kanın döndürülmesine ve buna bağlı olarak da pompa çıkışındaki basıncın artmasına yol açmaktadır. Vana açıla rak pompanın debisi artırılmaya baş- !andığında ise akışa bağlı kayıplar or taya çıkmaktadır. Emiş çapının küçük olması durumun da, akışkan daha darbir aralıktan geç meye zorlandığından, kayıplar daha etkin hale gelmekte vebellibirdebiden sonra pompanın basma yüksekliği, emiş çapı büyük olan pompanınkinin altına düşmektedir. Debi daha da arttırıldığında ise; kayıplardaki ani yükselişle basma yüksek liğinde sert bir düşüş meydana gel mekte ve görece dik ve kısa bir karakteristik eğrisi elde edilmektedir. Bu du rum da kimi zaman uygulamalarda ter cih edilebilir. 4.3. Çark Çapının Girdap Pompası Karakteristiğine Etkisi: Çark çapının düşürülmesiyle, genel pompa karakteristiğine uygun olarak
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=