<O o o N .ı::ı :::ı CJ>, ..(/) rem tehlikesinin yeterince dikkate alınmamış olması, t Acil durum müdahale planlarında; - Depremin elektrik kesintisi, su kesintisi, iletişim kesintisi, ulaşım yol larının kapanması, personel eksikliği vb. simültane olumsuz etki lerinin, - Depremde olması muhtemel tehli keli madde sızıntılarının, - Komşu sanayi kuruluşuna veya komşu sanayi kuruluşundan olabilecek olumsuz etkilerin, - Çevrede yer alan yerleşim birimlerine olabilecek olumsuz etkilerin, - Doğal kaynaklara olacak olumsuz etkilerin yeterince dikkate alınma mış olmasıdır. Marmara'nın dışındaki bir çok deprem bölgesi de benzertehdit altındadır. Buralarda da değişik bileşimde kimyasal madde depolayan, kullanan ve tehlikeli atık üreten sanayi tesisleri mevcuttur. Olası bir depremde bu tesislerin nasıl etkileneceği ve tahribat halinde çevre ye vereceği zararın nitelik ve niceliğinin ne olacağı bilinmemektedir. Halbu ki bunların önceden bilinmesi bilgiye dayalı yönetim, yatırım ve gelişme için çok önemlidir. Bu da ancak o tesiste DEÇEYS'in kurulması ile mümkündür. Zira bu sistem; t Tesislerde deprem öncesinde mevcut durumun analiz edilmesini, t Depremin yaratabileceği risklerin hasar ve çevre kirliliği bakımından belirlenmesini, t Riskin oluşumundan önce alınabile cek uygun önlemlerin belirlenmesini amaçlamaktadır. 2. Yöntem Tesis bazında DEÇEYS; t İşletmede deprem öncesi mevcut koşulların belirlenmesi, t Bölgesel deprem senaryolarının ve buna bağlı çevre zararlarının öngö rülmesi, t Deprem öncesinde gerekli önlemle rin tespiti olmak üzere üç aşamada gerçekleştirilir. Birinci Aşama: İşletmede Deprem Öncesi Mevcut Koşulların Belirlen mesi İlk aşamada tesiste deprem riskinin yönetimi süreci kapsamında tesisin 40 bulunduğu yer ve tesisle ilgili tüm ve riler bir araya getirilerek değerlendirilir ve gerektiğinde yeni veriler toplanır. Veri grupları şunlardır: t Deprem verileri (Deprem senaryoları, ivme dağılımı, deprem şidde ti, deprem periyodu, vb.), t Jeolojik veriler (Zemin parametreleri, fay ve kırıklar, heyelanlar, topografik özellikler, akiferler, yeraltı suyu, vb.), t Meteorolojik veriler (Yağış, rüzgar ve esinti yönleri, sel, vb.), t Coğrafik veriler (Kıyı, akarsu, göl, gölet, bataklık, sulak alanlar, su kaynakları, bitki örtüsü), t Yaşamsal hatlar (Ulaşım hattı, elek� trik şebekesi, telefon hattı, su şebekesi, kanalizasyon şebekesi, doğal gaz hattı, vb.), t Öncelikli yapılar (Yönetim binası, sağlık ocağı, ürün deposu, vb.), t Çevresel risk oluşturan yer ve yapı lar (Yakıt istasyonu, doğal gaz hat ve depoları, tehlikeli atık depoları, parlayıcı, patlayıcı ve zehirli madde depoları, kanalizasyon şebekesi, arıtma tesisleri, vb.), t Deprem sırasında toplanma alanları (Spor kompleksi, sergi alanı, vb.), t Kaynak envanteri (Sivil savunma ekipleri, lojistik destek personeli, iş makinaları, yangın araçları, vb.). İkinci Aşama: Bölgesel Deprem Se naryolarının ve Buna Bağlı Çevre Zararlarının Öngörülmesi İkinci aşamada; olası bir depremde te siste atmosferi, yeryüzünü, yer altını, denizi, yüzey ve yeraltı sularını kirlete cek olan tüm kirletici kaynakların nitelik ve niceliği belirlenerek kirliliğin yayıl masında etkin olan etmenler saptanır. DEÇEYS sistemi kullanılarak, tesisin Depremin gözle görülen yıkımı giderilmiş olsa bile, çevresel etkisi besin zinciri vasıtasıyla uzun yıllar sağlığımızı tehdide devam eder. bulunduğu alanın sözkonusu deprem de maruz kalacağı deprem şiddeti farklı senaryolarla deterministik ve probabilistik olarak hesaplanır. Bu şiddette alt yapıda ve üst yapıda oluşması muhtemel hasarlar belirlenir. Bu hasarların çevre güvenliği için kritik nitelik teki yapılarda olması halinde meydana gelecek olan çevre kirliliği tüm boyutla rı ile ortaya konur. DEÇEYS Sistemi, Coğrafi Bilgi Sistemi tabanlıdır. DEÇEYS'de kullanılan sayısal veriler, sistemin kurulacağı tesis ile bulunduğu alanın deprem-çevre ilişkisi ile ilgilidir. Bu veriler sisteme TABİS (TC. İçişleri Bakanlığı-Ulusal UAS-CBS Bazlı Veri Tabanı ve Afet Yö netim Odaklı Karar Destek Sistemi Standardının Oluşturulması Projesi) standartlarına göre girilir ve 1/5000, 1/1000 ve 1/500 ölçekli pafta bazında sentezlenebilir. Üçüncü Aşama: Deprem Öncesinde Gerekli Önlemlerin Tespiti Üçüncü aşamada ise, tesisin deprem riskine karşı mevcutdurumunun değerlendirilmesi ve yapılan senaryoların ışığı altında, tesiste deprem öncesinde alınması gereken önlemler tanımlanır. Bu nunla birlikte, bu çalışmanın sonucunda elde edilecek veriler, tesiste olası bir depreme karşı mevcut acil durum müdahale planlarında yapılması gereken de ğişiklerin de tanımlanmasını sağlar. [f!)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=