Tesisat Dergisi 121. Sayı (Ocak 2006)

"' 0 0 N -"' ., " o olmadığını, hatta sarfedi len enerjinin elde edilenden fazla olduğunu göster miştir. Diğer taraftan mısır yetiştirmek için geniş tarım alanlarına gereksinim vardır. Bu durum, her ül ke için elverişli değildir. Başka amaçlar için kullanıla bilen verimli alanları sırf mısır üretimi için ayırmak olanak dışı olabilir. Fakat Brezilya'da 2000 yılında, etanol oto mobillerde yüzde 40, motorlu taşıtlarda yüzde 20 yakıt olarak kull anılmıştır. Biyodizel, dizel motorları için alternatif bir yakıt olup, bitki yağlarından ve hay vansal yağlardan üretilen, yenilenebilir bir enerji kaynağıdır. % 100 biyodizel, sülfür emisyonunu ortadan kaldı rı r, fakat azot oksit (NO,) emisyonunu ar tırır. Biyodizel soya yağından ve çeşitli bitki yağlarından da elde edi lir; kısaca sı bitki veya hayvansal yağların alkol ile kimyasal tepkimeye girmesi ile elde edilen yeni bir bi leşimdir. Güneş Enerjisi Yer kürenin her köşesinde var olup, büyük bir enerji potansiyel ine sahiptir. Asırlardan beri kullanılmakta olup, ye nilenebilir bütün enerji kaynaklarının kaynağı da güneş enerjisidir. Fakat gü neş enerjisinin güneş kollektörleri ile gerekli miktarda bir yerde toplanması ve depolanması bir problemdir. Belli bir miktar ısı enerjisi elde etmek için (su ısıtmada olduğu gibi) sınırlı yüzey alanına sahip kol lektörlerin yarattığı güç sı nırlıdır. Dolayısıyla, elektrik ener jisi üretmek amacı ile bir ülkenin gelir kaynağı olan tarım alanlarının güneş kollektörleri ile kaplanması düşünü lemez. Enerji dağılım merkezlerinden uzak, küçük yaşam alanl arında, güneş enerjisi kull anılarak 1-2 MW gücünde küçük santrallar yapılabi lir. Yeni, güve nilir, ekonomik teknoloji ler geliştirilme dikçe, güneş enerjisini n bir ülkenin elektrik enerjisi gereksi nimine önemli katkısı olanak dışıdır. Güneş enerjisi-. nin direkt elektrik enerjisine çevirebilen fotovoltaik (PV) piller geliştirilmektedir. Bu pi ller üzerine düşen güneş enerji sinin yüzde 1 0-20'sini direkt olarak elekhedeflemektedirler. Bu durum ol u- mez, çevredeki kanatlı hayvanlara za- şursa, fosi l yakıtlardan elde edi len rar verir ve çok sayıdaki rüzgar türbini enerji ile ekonomik bakımdan rekabet çevrenin estetik görünüşünü etkiler. Bu- etme olası lığı doğacaktır. nunla beraber, enerji dağıtım hatlarından (i nterkonnekte) uzak yerleşme böl- Rüzgar Enerjisi gelerinde (örneğin, adalarda) 30 kWRüzgar enerjisi de güneş enerjisi nin so- 2 MW ünite güçleri ile istenilen güce nucudur. Güneş enerjisi sonucu atmos- göre ünite sayıl arı artırılarak çok fayferde meydana gelen sıcaklık farkları, dal ı bir enerji kaynağı olmaktadır. Ünite yerküreni n yüzey yapısı nın değişik sayıları artırılarak güç artırılabilir ve enerformlarda oluşu ve yer kürenin dönme- ji fiyatı kurulu güce bağlı olarak 3.5- si rüzgarları doğurur. Bölgenin bitki 9.5 cent/kW-saat arasında değişmekyapısı, akarsular, göller, denizler, dağlar ve tepeler rüzgar akışı na etki ederler. insanlar yüzyıllardan beri, bu enerjiden de çeşitli amaçlar için yararlanmak tadırlar. Şimdi önemli olan elektrik enerjisi nin de rüzgar enerjisinden üre tilebi lmesidir. Rüzgar enerjisi, mekanik güç (yel değirmeni, su pompaları vb.) olarak kull anıldığı gi bi, bir jeneratör aracılığı i le rüzgarın mekanik enerjisi elektrik enerjisine de dönüştürülebi lir. 1 1'inci asırda, Ortadoğu'da i nsanlar yel değirmenlerini kullanmışlardır. Bu kul lanım, Ortadoğu'dan Avrupa'ya, ticaret yapan kişiler ve haçlılarla geçmiştir. 1890 yılında Danimarka rüzgarın kine tik enerjisini, bir jeneratör ile elektrik enerjisine dönüştürmüş ve bu sistem rüzgar türbini olarak adlandırılmıştır. Her zaman, rüzgar enerjisine ilgi petrol fiyatlarına bağlı olmuştur. 1 970 yılında, petrol fiyatlarındaki ani artış, rüzgar türbinlerine ilgiyi artırmış ve elektrik enerjisi üretiminde rüzgar enerjisinin rolü ABD ve Avrupa'da artmıştır. Bugün, dünyada elektrik dağı l ım hatlarına bağlı olan toplam rüzgar türbinlerinin kapa sitesi 40x109 W (40.000 MW)'tır. Ge çen 25 yılda, ABD'de rüzgar enerjisi kullanımı artmış olup, 1980 yılında 80 cent/kW-saat enerji fiyatı, 2002 yılında 4 cent/kW-saat'a düşmüştür. Fakat bu fiyatlar, çok çeşitli yerel şartlara bağl ı olup, her ül ke için ayrı bir analizi ge rektirir. Üretilen enerji temiz enerjidir; fakat her yerde gerekli hızlarda rüzgar mevcut değildir. Düşük rüzgar hızlatedir. Rüzgar türbinleri gelişmektedir. Örne ğin, Holl anda'da toplam rüzgar türbini kapasitesi 2005'te 1000 MW, ülkemiz de ise 20 MW olmuştur. Hidrojen ve Yakıt Pilleri Hidrojen, bir proton ve bir elektrondan oluşan en basit element olup, doğada çok fazladır ve genelde başka element lerle; örneğin suyun ve bir çok yakıtın (benzin, doğalgaz, metanol ve propan) bir bileşenidir. Bazılarına göre fosil ya kıtların yeri ne geçebilecek çok cazip bir alternatif olarak görünebilirse de, doğada hidrojen enerji taşıyıcısı olarak serbest halde mevcut deği ldir ve be lirtildiği gibi, su ve hidrokarbonların bir bileşeni olup, kimyasal bir işlem ile el de edi lmelidir ve bunun içi n enerjiye ihtiyaç vardır. Örneğin, su elektroliz yolu ile hidrojen ve oksijen moleküllerine ayrıştırı lır ve buradan hidrojen ayrılarak elde edilir. Bu yolla elde edilen hidrojenin ekono mik olması düşünülemez ve aslında ekonomik olabilmesi termodinamik kurallara aykırıdır. Dolayısıyla başka yollardan elde edilmesi gerekir. Hidro jeni yakıt olarak kullanan yakıt pilleri geliştirilmektedir. Bu pi llerde hidrojen, pilin katot kutbundan girer ve anot kut bundan gelen havadaki oksijen ve ka tottan, anota dış devreden gelen elektron ile birleşerek Hp (su) açığa çıkar. Yakıt pilleri , benzin ve dizel ya kıtl arı gibi motorlu taşıtl ar, konut ve fabrikalarda güç kaynağı olur. trik enerjisine dönüştürür. Henüz bun- rında (13 mil/saat) çalışabilecek, rüz- lar pahalı sistemlerdir (-20 cent/kW- gar türbinleri gelişme halindedir. Diğer Elektrik dağılım ağlarından uzak bölsaat). Yapılan araştırmalar ışığında PV taraftan, bu tip rüzgar santralları çev- gelerde faydalı bir enerji kaynağıdır. destekleyici kuruluşlar, 2020 yılında rede gürültü yapar ve rüzgarın var ol- Taşıt araçlarını n çokluğundan hava enerji fiyatını 6 cent/kW-saat olarak duğu verimli arazileri kaplaması isten- kir l iliğini n arttığı şehir ve şehir bölgele- 26 U% -----

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=