ı======e,:ı Y. Doç. Dr. Erdal Coşkun fsıanbul Kiilıiir Üniversilesi Mühendislik Mimarlık Fakül/esi İnşacı/ Mühendisliği Bölümü Öğrelim Üyesi OZET--- ~ Deprem, başta Türkiye olmak iizere dünyanın diğer deprem bölgelerinde yer alan ülkeleri endişelendiren evrensel dii=eyde bir sorunduı: Deprem mühendisliğinin yeni bir mühendislik dalı oluşu nedeniyle, bu alanda elde edilen bilgi birikiıııinin son 30 yılda ortaya çık-tığı bir gerçektiı: Bu nedenle alı yapıını=ı oluşturan binlerce yapının büyiik depremler karşısında yetersiz kalabileceği sonucuna varmak güç değildiı: Depremlere karşı tüııı yapıların yeniden yapılması mümkün olamayacağından, yapısal güçlendirme ve iyileştirme yöntemleri önem kazanmaktadıı: _ _____ __J 122 Yapıların Depreme Karşı Korunmasında Etkin Bir Çözüm Sismik İzolasyon 1. Deprem Olgusu Deprem, başta Türkiye olmak üzere dünyanın diğer deprem bölgelerinde yer alan ülkeleri endişelend iren evrensel düzeyde bir sorundur. Deprem mühendisliğ inin yeni bir mühendislik dalı oluşu nedeniyle, bu alanda elde edilen bilgi birikiminin son 30 yılda ortaya çıktığı bir gerçektir. Bu nedenle alt yapımızı oluşturan binlerce yapının büyük depremler karşı sında yetersiz kalabileceği sonucuna varmak güç değ i ldir. Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerinde, depremselliği yüksek olan bir bölgede yer alan ülkemiz, deprem riski bakımından beş bölgeye ayrılmaktadır. Topraklarımızın% 42'si birinci derece,% 24'ü ikinci derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Toplam nüfusun% 45'i birinci derece deprem bölgelerinde yaşamakta, sanayi kuruluşl arının% 98'i, barajların% 95'i deprem riski altı ndaki bölgelerde bulunmaktadır. Depremlere karşı tüm yapı ların yeniden yapılması mümkün olamayacağından, yapısal güçlendirme ve iyi l eştirme yöntemleri önem kazanmaktadır. Güçlendirme stratejilerine iki tür yaklaşım vardır: Birincisi, geleneksel güçlendirme yöntemi olarak tan ı ml ayabileceğimiz, yapının deprem yükü taşıma kapasitesini artırarak, depremden gelen titreşim enerjisini tüketebilecek güçte taşıyıcı sistemi güçlendirmek, ikincisi ise depremde yapıya gelebilecek yükleri önemli ölçüde azaltan Sismik İzolatörler (Deprem izolatörleri ya da Dep1 1 1 ■ ■ I 1 Sismik izolatörsüz yapının deprem davran ışı rem Yalıtımı ) kullanarak deprem enerjisinin üst yapıya geçmesini büyük ölçüde engellemektir. Akla en yatkın çözüm, depremin yarattığı enerjinin yapıya geçmemesini sağlamaktır. Sismik izolatörler bu enerjiyi temel kotu seviyesinden önleyerek adından da anlaşılacağı gibi yapıları depremden izole eder. Sismik izolasyon, deprem hasarlarından korunmak için uygulanabilecek uygun çözümlerden biridir. Mevcut yapılara uygulanabi leceğ i gibi, yeni yapılacak yapı larda da kullanılabilir. Başta ABD, Japonya, Yeni Zelanda, Rusya, İtalya ve Çin Halk Cumhuriyeti gibi depremle birlikte yaşamak zorunda kalan ülkelerde yaygın olarak kullanı lmakta ve başarılı sonuçlar al ı nmaktad ı r. Kullanımı her geçen yı l giderek yaygınlaşmaktadır (Şekil 1). izolatörlü bina ile tabandan zemine bağlı binanın davranışı Şekil 2'de gösterildiği gibi idealleştirilebilir. İzolatörlü bina, bir rijit kütle gibi katlar arasında farkl ı bir öteleme olmadan yaln ızca tabanda ötelenmektedir. İzolatörsüz bi- ------ı•■ Japonya ■ Rusya ----.......ı,oÇıo HalkCum ■ABD ------'■ italya ____ __,ıa Ermenısıan aYenı Zelanda Şekil 1. Sismik izolasyonun ülkelere göre kıılla,11111 oranı. r- -rı Sismik izolatörlü yapının deprem davranışı Şekil 2. İzolatörlii bina ile ıabaııdan zemine bağlı binanın davrnnışı.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=