"' C> ~ N :ı E E ~ "' .. .. .. >, c?l -ra ., 'iii ~ te akımlı ısı değiştiricileri göstermektedir. Ancak bu durum, karşılaşılan her ısı geri kazanım uygulamasının plakalı ısı değiştirici ile yapılması gerekir anlamını taşımaz. Yüksek verimlilik ve kurutma proseslerinde rotor uygulaması; iki havanın (egzoz ve taze) karşılaştırılmasının mümkün olmadığı durumlarda ise run-around coil uygulaması, yüksek sıcaklık uygulamalarında ise plakalı ısı değiştiriciler tartışılmaz üstünlüğe sahiptirler. Orta özelliklere sahip heat-pipe uygulaması ise, henüz Avrupa'da dahi çok sınırlı ve proses uygulamalarında kullanılıyor olmasına rağmen, hızlı gelişmesi ve yaygınlaşması mümkün olacaktır. 4. Havalandırma Uygulamalarında Öncelikle Hatırlanması Gereken Hususlar t İç hava kalitesinden özveride bulunulmamalı , her insan için tanımlanmış taze hava miktarları mutlaka kullanılmalıdır. insan beyni ve vücudunun vazgeçilmez gıdası oksijendir. Oksijeni azalmış hava soluyan insan, başı ağrıyan, dudakları kuruyan, sık nefes alan, tansiyonu yükselmiş, mutsuz ve verimsizdir. t Dışarı atılan şartlandırılmış her miktardaki havanın içinde atık enerji vardır ve atılan bu enerjinin büyük bölümünün geri kazanılması mümkündür. Bu sayede hem enerji tasarrufu sağlanacak hem de düşük enerji giderleri ile çalışılçıcaktır. t Dünyada yaygın kullanılan enerji kaynakları hızla tükenmekte, yeterli miktarlarda alternatif kaynaklar yaratılamamaktadır. 5. lsı Geri Kazanımı, Uygulamacısı ve Kullanıcısına Ne Kazandırır? İç hava kalitesi, insan sağlığı, konforu ve verimi, taze hava, egzoz havası, ısı geri kazanımı ve tükenen enerji kaynakları derken konu bu başlıkların birleştirilmesine geldi. Bu noktada şu sorular yanıtlanmalıdır: t Dışarıya, ne kadar egzoz (dönüş) havası ile ne kadar enerji atılır? t Atılan bu enerjinin parasal karşılığı nedir? t Atılan bu enerji ve paranın ne kadarı geri kazanılabilir? t Bu geri kazanımı sağlayacak uygulamanın yatırımcıya maliyeti nedir? t Harcanacak bu yatırım bedelinin yatı rımcıya geri dönüş süresi nedir? 102 Bu soruların yanıtları biraz özele inerek ve örnekler üzerinde aranmalıdır. Sayısız örnek ve proje üzerinde çalışmaktansa, tek bir örnek üzerinden hareket edilmesi konunun anlaşılmasını kolaylaştıracaktır. Karşılaşılacak projelerdeki rakamlar örnekten farklı da olsa, oranlama yaparak sonuca ulaşılabilecek, örnekteki sonuçlar proje değerlerine indirgenebilecektir. 6. Ne Kadar Egzoz (Dönüş) Havası İle Ne Kadar Enerji Atılmaktadır? Atılan egzoz havası ile birlikte ne kadar enerji atıldığını hesaplamak için Tablo 2'de belirtilen yaz ve kış mevsimlerine göre yapılmış hesaplamalar bir örnek oluşturmaktadır. 7. Atılan Bu Enerjinin, Doğal Enerji Kaynakları ile Karşılığı Nedir? 10.000 m3/h egzoz havası ile mevsimlerin pik nokta değerleri için atmosfere atılan bu enerjilerin yakıt ve para karşılıkları şöyledir: İsraf edilen bu enerji kaynaklarını biraz daha genel ifade edersek, ısı geri kazanımı uygulanmadan atmosfere bırakılan her 1.000 m3/h şartlandırılmı ş hava ile; 0,75 m3/h doğal gaz sanayi (BOTAŞ) (209.625 TL/h), 0,75 m3/h doğal gaz sanayi (İGDAŞ) (232.275 TL/h) O, 76 m3/h fuel oil (489.516 TL/h), 1,59 kg/h Soma linyit kömürü (296.376 TL/h), 1,32 kg/h ithal linyit kömürü (279.708 TL/h), 0,58 m3/h LPG dökmegaz (875.800 TL/h), 0,58 m3/h LPG propan (899.000 TL/h) 0,66 kg/h motorin (1.257.630 TL/h), 6,7 kW/h elektrik (802.660 TL/h ) israf edilmektedir. Bu havalandırma uygulamasının yılda 3 bin saat çalıştığı, dış havanın yılda en az 300 saat tanımlanmış pik noktalarda olduğu düşünülür ise, atılan enerjinin elektrik enerjisi cinsinden karşılığı, her 1.000 m3 hava için 2.01 O kW para karşılığı ise 240.798.000 TL/yıl'dır. 8. Atılan Bu Enerji ve Paranın Ne Kadarı Geri Kazanılabilir? -57.000 Kcal/h'in atmosfere atılması; 7,51 m3/h doğal gaz, 7,56 kg/h fuel oil, 15,94 kg/h yerli kömür, 13,19 kg/h ithal kömür, 5,76 m3/h LPG, 6,65 kg/h motorin, 66,95 kW h elektrik enerjisinin atılması, yani israf edilmesi ile eş anlamlıd ır. Şema 5'te gösterilen ısı geri kazanım düzeneği sembolik kullanılmıştır. VeTablo 2. Ne Kadar Egzoz (Dönüş) Havası ile Ne Kadar Enerji Atılmaktadır? Tanım 1 Yaz Mevsimi Kış Mevsimi Atılan (egzoz, dönüş) hava 1 10,000m3/h 10,000 m3/h Atılan havanın şartları 1 25 °C KT - % 55 RH 22 °C KT - % 45 RH Atılan havanın entalpi değeri 12.55 KCal/kg 1 9.81 KCal/kg Alınan (taze, dış) hava 10,000 m3/h 1 10,000 m3/h Alınan havanın şartları 36 °C KT - 24 °C YT 1 O °C KT - ( -1 °C) YT Alınan havanın antalpisi 1 17.30 KCal/kg 1 1.80 KCal/kg Atılan enerjin 1 57.000 KCal/h 1 63.500 KCal/h '*'Havanın özgiil ağırlığı 1.2 kgJmJ, ısınma ısısı ise 0.24 Kca/llı "C alıım11şıu: Sıcaklığa göre öz ağırlık değişimi ihmal edilmiştiı: Tablo 3. Yakıtların Isıl Değerleri ve Birim Fiyatları. 1 Ortalama Birim Fiyat Yakıt Cinsi ısıl Değeri Verim (KDV hariç) Doğal Gaz Sanayi (BOTAŞ) 8.250 kcal/m3 93% 279.500 TL/m3 Doğal Gaz Sanayi (IGDAŞ) 8.250 kcal/m3 93% 309.700 TL/m3 6 No'lu Fuel Oil (lstanbul) 9.200 kcal/kg 83% 644.100 TL/kg Soma Linyit Kömürü (lstanbul) 5.500 kcal/kg 65% 186.400 TL/kg İthal Linyit Kömürü (lstanbul) 6.000 kcal/kg 69% 211.900 TL/kg 1 LPG Dökmegaz (lstanbul) 11.000 kcal/kg 92% 1.510.000 TL/kg 1 LPG Propan (lstanbul) 11.100 kcal/kg 92% 1.550.000 TL/kg 1 Motorin (lstanbul) 10.200 kcal/kg 84% 1.905.500 TL/kg 1 Elektrik (lstanbul) 860 kcal/kwh 99% 119.800 TL/kwh Not: OOSIOER tarafından 26 Nisan 2005 tarihinde belirlenmiş olan fiyatlarla hazırlanan ve Doı:,aı Gaz Dergisi'nin 1 www.doğalgaz.com.tr adresindeki "Sanayide Kullanım için Yakıt Fiyatlarının Karşılaştırma Tablosu"ından alınmıştır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=