"' ... ... ~ "' ·;;; ·e ., C .; "' ·;;; ~ ması sonucunu doğurur. Geri kazanılan ve geri kazanım için harcanılan enerjilerin gerçek etütleri yapılmadığı taktirde uygulamanın başarılı olması çok zordur. ilk yatırım maliyeti açısından da bakıldığında çok avantajlı değildir. Ayrıca, pompa, cek valf, su deposu, vana vs. gibi birçok eleman kullanılması zorunluluğu sistemin bakım ihtiyacını arttırır. Kurulan sistem sürekli kontrol altında tutulmadığı taktirde, kesintisiz çalışmasından emin olmak mümkün değildir. Tüm bu olumsuz yönlerine karşılık, egzoz havası kanalı ile taze hava kanalını birbirine yaklaştırmanın mümkün olmadığı tüm projelerde uygulanabileçek tek ısı geri kazanımı yöntemidir. Nem ve toplam ısı transferi yapmazlar. Uygulamanın üstün bir başka özelliği d~. egzoz havası il~ taze hava karışım ris~jrıin "sıfır" oluşudur. 2. Reküperatif lsı Geri Kazanımı Reküperatif ısı geri kazanımı atık enerjinin, atılma anında ve başka hiçbir kütle ya dcı akışkanda depolanmaksızın piğer akışkana aktarılması ile gerçı:ıkleştirilen bir ısı geri kazanım sistemipir. (Resim 2) Uygulamalar, direkt ısı trcınsferi sağlanması sebebi ile daha verimlidir. Havalandırma uygulamalarında en yaygın kullanılan ısı geri kazanım teknikleridir. $esi~ 2. Atık en,eıjinin, atılma anında ve başka hiçbir kütle ya da akışkaııda q~polannıak~ızın diğer akışkana aktarılması ile gerçekleştirilen bir ısı geri kazanını sistemi Reküperatöı: Reküperatif uygulamalar da, rejeneratif uygulamalarda olduğu gibi, iki ayrı düzenek aracılığı ile gerçekleştirilir. Birincisi çapraz akımlı plakalı, ikincisi ise ısı borulu ısı değiştiricileridir. Büyük, çoğunlukla duyulµr ışı transfşri için kullanılırlar. Özel üretilmiş bazı plakalı eşanjörler ile nem ve gizli ısı transferi yapılması da mümkündür. 98 Şema 2. Plaka demeıiııi olıışıııraıı her plaka11111 bir yüzü egzoz, diğer yüzü ise taze hava ile ıenıas halindeki reküperaıöı: 2.1 Çapraz Akımlı Plakalı lsı Değiştiriciler ile lsı Geri Kazanımı En yaygın kullanılan ısı geri kazanım sistemi ve düzeneğidir. Plaka demetini oluşturan her plakanın bir yüzü egzoz, diğer yüzü ise taze hava ile temas halindedir. (Şema 2 ve Şema 3) Egzoz havasından plakaya geçen enerji, aynı anda plakanın diğer yüzü ile temas halinde olan taze havaya geçer. Doğru üretilmiş ve uygulanmış bu tip bir ısı değiştirici ile egzoz ve taze hava karışım riski EN 308-Class 1'de (en düşük sızdırmazlık: 0,003) tanımlanan seviyeye indirilir. Uygulanabilir verimlilikleri % 45 ile % 65 arasındadır. Genellikle ısıl iletkenliği yüksek metallerden üretilmekle birlikte, özellikle gizli ısı transferi sağlamak amacı ile kraft türü malzemelerden üretilenleri de vardır. Alüminyum, epoksi kaplı alüminyum, bakır ve paslanmaz çelik malzemelerden üretilebilirler. Kanal üstünde veya klima santrali içinde uygulanabilirler. Uygulamaları çok kolay olmasına karşılık, nispeten yüksek tavanlı yerler gerektirmeleri dezavantajlarıdır. Çlretim teknolojileri ve üretimlerinde ~µllanılan yarı mamuller sayesinde 500 °C sıcaklıktaki hava akımları içinde Şema 3. Çapraz akımlı plakalı ısı değişıiricilerinin akış pozisyon/an dahi çalışabilen tipleri mevcuttur. İki hava akımı arasındaki basınç farkı 4000 Pascal'a ulaşsa dahi, deforme olmayan ve sızdırmayan plaka ve kenet yapıları mevcuttur. Sahip oldukları fiziksel ve ıs ı l özellikleri sayesinde, konfor havalandırması ve endüstriyel uygulamalarda da yaygın olarak kullanılırlar. Psikrometrik gösterimleri Grafik 3'teki gibidir. Plakalar nem çekme özelliğine sahip ise total ısı ve nem transferi, değil ise yalnızca duyulur ısı transferi gerçekleştirirler. Plakalar nem çekme özelliğine , plakalara emdirilen veya üzerlerine kaplanılan kimyasallar ile kavuşturulurlar. Bu aşamada iki noktaya özellikle dikkat edilmelidir. • Nem çekme özelliğine sahip kimyasallar, insan sağlığı için bir risk taşımamalı, tehlike yaratmamalıdır. • Plaka yüzeylerinde sürekli hareketli olan kimyasalın belli bir kısmının , hava ile beraber plaka üzerinden ayrılması kaçınılmazdır. Bu, kimyasalın yani plakanın nem çekme özelliğinin bir ömrü olduğu anlamına gelir. Yapılan ısı değiştirici seçimlerinde ve verimlilik hesaplarında bu durum gözden kaçırılmamalıdır. Yumuşak hatlı plaka yüzeyleri ve aşırı sık yerleştirilmemiş plaka aralıkları ile bu tip ısı değiştiricilerinin temizliği son derece kolaydır. Periyodik bakım talimatlarına veya kirlilik ikazlarına uygun olarak, yerlerinden sökülüp sıcak ve basınçlı su ile yıkanabilirler (higroskopik olmayanlar için geçerlidir). Bu özellikleri onlara aynı zamanda düşük basınç kaybı yaratma avantajını da kazandırır. Basınç kaybı , verimlilik, uygulama kolaylığı ve işletme giderleri ile ilk yatırım maliyetleri dikkate alındığında , konunun en yaygın kullanılan tipi olarak karşımıza çıkarlar. Özellikle metal plaka ile üretilenleri, korozif ortamlarda çalıştırılmadıkları ya da uygun metaller ile üretildikleri taktirde son derece uzun ömürlüdür. 2.2. lsı Borulu lsı Geri Kazanım Uygulamaları Bilinen kanatlı borulu ısı değiştiricilerine çok benzerler. Borular tek tek bağımsız veya aralarında devrelendirilmiş gruplar halindedir. Müstakil boru veya müşterek devreler içine faz değiştiren akışkanlar enjekte edilmiştir. Bu akışkanlar hal değişikliği sırasında ısı emer veya yayarlar, ya da ısı emdikleri veya yaydıklarında hal değiştirirler. Bu
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=