ıt> o o N N ::ı E E ~ ıt> ~ ~ ;;. "' rıı lsı merkezi ve soğutma gruplarının küçülmesi; t Uygulamanın kurulu gücünü, elektrik ve yakıt sarfiyatını azaltmakta, işletme giderlerinde önemli oranda tasarruf sağlamaktadır. t Ayrıca mekanik tesisatta kullanılan tüm su ve gaz devresi elemanları (vana, boru, valf, pompa, izolasyon.. vs.) ve yardımcı malzemeler de küçülmekte ve ucuzlamaktadır. t Hepsinde olmasa dahi, uygulamanın kendi kriterlerine bağlı olarak ilk yatırım maliyetinin ucuzlatılması , uygulamanın yatırım anında kendini amorti etmesi bile mümkündür. lsı Geri Kazanım Çeşitleri ve Teknikleri Doğru ve başarılı bir ısı geri kazanımı uygulaması yapılabilmesi için, havalandırma ve psikrometri yanında, ısı geri kazanım çeşit ve tekniklerinin de bilinmesi şarttı r. 1. Rejeneratif lsı Geri Kazanımı Rejeneratif ısı geri kazanımı atık enerjinin, atılma anında bir başka akışkan veya kütle içine depolanıp oradan da kullanılacak akışkana geçirilmesidir. Havalandırma uygulamaları için iki ayrı düzenek ile rejeneratif ısı geri kazanımı tesis edilebilir. 1.1. Rotorlu (Döner) lsı Geri Kazanımı Eşanjörleri Rotorlu (döner) ısı geri kazanımı eşanjörleri taşıyıcı konstrüksiyon üzerinde yataklanm ış ve çerçevelenmiş dönen bir ısı değiştiricidir. Genellikle ince alüminyum şeritten üretilen rotor dolgusu, yatay bölme üzerinde hava kanalları ile ikiye bölünmüştür. Kanallar, alttan egzoz havası, üstten taze hava (veya tersi) geçecek şekilde düzenlenmiştir. Egzoz havasının ısıtarak veya soğutarak enerji yüklediği rotor dolResim l. Taşıyıcı konslriiksiyon iizeriııde yataklanıııış ve çerçevelenmiş dönen bir ısı değiştirici ısı ıekerleği. (Rotor) gusu, dönüş turunu tamamlayıp taze (dış) hava tarafına geldiğinde, yüklendiği enerjiyi taze havaya aktararak, taze havayı ısıtacak veya soğutacaktı r. Anlaşıldığı üzere madde dolgulu ısı değiştiricidir. Genellikle dakikada 1 O defa dönecek şekilde tasarlanan rotorlar (ısı tekerleği) (Resim 1) ile% 90-95 ısıl verimlilik oranına çıkılabilmekle birlikte, uygulanabilir optimum verimlilikleri % 65 ile % 85 arasındadır. Hareketli parçalara sahip olmaları , egzoz ile taze hava arasında tam sızdırmazlık sağlayamamaları, önemli olumsuz taraflarından bazılarıdır. Higroskopik rotor dolguları sayesinde toplam ısı geri kazanımı (duyulur+gizli) yapmaları sebebi ile nem kontrolü proseslerinde avantajlıdırlar. Rotor dönüş hızının kontrol edilmesi sayesinde, değişen egzoz ve taze hava sıcaklıklarında dahi yüksek ve sabit verimlilik ile çalıştırılmaları mümkündür. 500 ile 5000 mm çaplar arasında üretilebilirler. Higroskopik veya değil, rotorlu eşenjör ile ıs ı geri kazanımı nın psikrometrisi Grafik 3'teki gibidir. "6" ile tanımlanan havanın ısı geri kazanımı eşanjöründen çıkış, ısıtma veya soğutma eşanjörüne giriş havası olduğuna dikGrafik 3. Rotorlu eşeııjör ile ısı geri kazanıınıııın psikro111etrisi. 96 kat edilmelidir. Burada yapılacak bir hata, eksik kalan yük için seçilecek ısıtma veya soğutma eşanjörü kapasitesinin yanlış tespit edilmesine ve ısı transfer yüzeyinin yanl ış hesaplanmasına yol açar. Psikrometrideki toplam ısı hareketleri higroskopik, duyulur hareketler ise (SHF=1) nem çekme özelliğine sahip olmayan rotor dolguları üzerindeki ısı geri kazanımını tanımlar. 1.2. Klasik Eşanjörler ile ısı Geri Kazanımı lsı, rotorlu ısı değiştiricide kütleye, yani rotor dolgusuna aktarılırken, bu uygulamada kapalı devre dolaşan bir akışkana aktarılmaktadır. Bu akışkan, büyük çoğunlukla donma noktası düşürülmüş sudur. Uluslararası literatürde "run around" (oyalama) diye anı lan sistemin şematik gösterimi Şema 1'- dedir. Sistemde 1 adet egzoz, 1 adet de taze hava ısı değiştiricisi mevcuttur. Kurulan kapalı devre boru donanımı, ısı değiştiriciler, sirkülasyon pompası ve devre elemanları ile birlikte bağımsız çalışır. Egzoz havası ile dışarı atılmakta olan enerji, egzoz ısı değiştiricisi yardımı ile suya, su tarafından taşınan enerji ise, taze hava ısı değiştiricisi yardımı ile havaya akta rı lır. Görüldüğü gibi dolaylı bir uygulamadır. Bu nedenle de verimliliği düşüktür. Optimal çözüme genellikle 6- 8 sıralı ısı değiştiriciler ile ulaşılır. 6-8 sıralı ısı değiştiriciler ile elde edilebilecek verimlilikler % 30 ile % 50 arasındadır. Özellikle % 50'nin üzeri gibi yüksek verimlilik istenilen uygulamalarda ka1 ın (10 ile 16 sıralı) ısı değiştiriciler kullanılması gerekir. Bu zorunluluk ise, yüksek hava basınç kayıpları ve sirkülasyon pompası sarfiyatı da dikkate alındığında, hesaplanan ısıl kazançların bir kısmının buralara harcanŞema l. Rıın aroıınd (Oyalama) sisıemiııin şematik gösterimi.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=