Ümit Çiftçi Atlas Copco Ümit Çiftçi, İTÜ İşletme Mühendisliği bölümünü 1988 yılında bitirdikten sonra özel sektörde çalıştı. 1995 yılı başlarında Atlas Copco .firmasında satış mühendisi olarak işe başlayan Çiftçi, /997-2000 yılları arasında Yağsız Kompresörler Ürün U=mam olarak görev aldı. Çfftçi, 2000 yılından buyana aym şirkette Endüstriyel Kompresörlerin Böliim Müdürü olarak görevine devam etmektediı'. ÖZET- -----. Günümiizde, basınçlı havamn otomasyonda kullanılması hayli yaygındıı'. Hemen her işletmede bir kompresör bulwıması müınkündiiı: Üretimi artırmak ve işgiicü kullanımını azaltmak için kullanılan önemli donammlardan biri olan kompresöriin seçimi dikkatli bir analiz yapmayı gerekt iı··iı: Kompresör seçimi, fabrika genişlemesi veya yeni bir fabrika kurulması çalışmalarında verilen en önemli kararlardan biridiı: Çünkü kompresöı; çoğunlukla bir fabrikada enerji harcaması kaleııılerinin en büyüğüdür ve bu nedenle, kompresörün verimliliği toplam faaliyet maliyeti üzerinde önemli bir etkiye sahipti,:_____ 192 Basınçlı Hava Tüketen • Cihazlar için Kompresör Seçimi 1. Giriş İhtiyaç duyulan kompresör niteliklerinin belirlenmesi aşamasında bilinmesi gereken temel veriler; kapasite, çalışma basıncı ve ihtiyaç duyulan hava kalitesi olarak sıralanabilir. Bunların yanı sıra, kullanım noktalarının sayısı ve yayıldığı alanın büyüklüğü, basınçlı hava kullanımındaki değişimler, gelecekte olası kullanım artışı, ortam şartları, soğutma suyu bulunabilirliği , kalitesi ve maliyeti gibi konular da seçim üzerinde etkili olabilecek faktörlerdir. Yukarıda belirtilen üç temel verinin doğru olarak belirlenmesi yoluyla tanımlanacak kompresör ihtiyacına cevap verebilecek ürünler arasındaki seçimi yapmak için ise yatırım , enerji ve bakım maliyetlerinin toplamı olan işletme maliyetlerinin karşı laşt ırılması gerekir. istenilen değerleri sağlayabilecek en düşük işletme maliyetli kompresörün seçilmesi en doğru yaklaşım olacaktır. 2. Kapasite Belirleme İhtiyaç duyulan kapasitenin belirlenmesi tabii ki öncelikli önem taşır. Basınçlı hava ile çalışan aletlerin incelenmesi halinde, baz ı larının hemen hemen sürekli çalıştığı görülürken, bir kısm ının düzensiz aralıklarla çalıştığı fakat kullanım sırasında göreceli olarak fazla hava tüketiminin olduğu görülecektir. Bu nedenle, toplam basınçlı hava ihtiyacı her bir aletin maksimum tüketimlerinin toplamı olmamalı; ortalama tüketimlerinin bileş kesi olmalıdır. Ortalama tüketimin belirlenmesi için ise yük faktörü kullanılmalıdır. Pnömatik cihazlar genellikle belli aralıklarla kullanılır ve çoğunlukla tam yükte kullanılmazlar. Gerçek hava tüketimleri de bu nedenle kata loglarında verilen maksimum tüketimlerinden azdır. Gerçek hava tüketiminin maksimum, sürekli tam yükte çalışma anındaki tüketime bölünmesi ile bulunacak oran yük faktörü olarak adlandırılır. Örnek olarak, tam yükte 25 I/s hava tüketimi olan bir cihazın boşta çalışma sırasında 1O 1/s hava tükettiğini varsayalım. Bu cihazın% 40 oranında yükte kullanılacağını düşünürsek, yük faktörü aşağıdaki gibi hesaplanır: (25 X 0,4) + (10 X 0,6) = 0, 64 (o/o 64 ) 25 Belirli bir çalışma süresi içinde cihazın kullanılma oranını gösteren kullanım faktörü de toplam tüketim hesabında dikkate alınmalıdır. Örneğin 8 saatlik çal ışma süresince bu cihazın toplam 4 saat kullanıldığı varsayılırsa, kullanım faktörü 4/8 = 0,5 (% 50) olacaktır. Basınçlı hava tüketen her bir cihaz için yük ve kullanım faktörleri hesaplandıktan sonra, aşağıdaki formül ile toplam hava ihtiyacının saptanmasına geçilmelidir (Tablo 1 ). Toplam ihtiyaç =Alet sayısı x Tam yükte birim tüketim x Kullanım faktörü x Yük faktörü Tablo 1. Basınçlı Hava Tüketen Cihazlar İçin Toplam Hava İhtiyacı. Tam yükte Kullanım Yük Toplam Alet tipi Adet hava tüketimi faktörü faktörü ihtiyaç ( 1/s ) ( % ) ( % ) ( 1/s ) Taşlama 10 16 40 60 38,4 Matkap 8 24 30 65 37,4 Somun sıkma 5 9 20 100 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=