Türk Sanayiinde Enerii Tüketiminin Yeri 1 Prof. Dr. Ahmet Arısoy/ İ.T Ü Makina Fakültesi T ürkiye'de sanayideki enerji tüketiminin genel çerçeve içerisindeki yeri nedir, diye baktığ ı mız zaman, üç büyük ana kalem görülebilir. Bunlar sanayi, konut ve ulaştırmadı r. Son yıl l ara kadar konutlardaki enerji tüketimi sanayiinin önündeydi. Ancak sanayide özellikle son dönemde ortaya çıkan hızlı gelişmelerle, artık sanayideki enerji tüketiminin kullanım payı diğer bütün kullanım alanlarından daha fazla olmaktadır. Dolayısıyla sanayideki enerji tasarrufu, Türkiye'nin enerji politikalarında önemli bir kalemdir. Burada önemli olan sanayiinin yapısıdır. Enerjinin yoğun olduğu sektörler dediğim iz çimento, alüminyum, demir-çelik, kağıt, cam, seramik, tekstil, g ıda gibi sektörlerin Türkiye'nin sanayi yapısında çok önemli bir rol aldığını görüyoruz. Yani enerji yoğun endüstri dalları , Türkiye'nin sanayi yapısındaki en büyük payı tutuyorlar. Örneğin çimento üretiminde, enerji maliyeti % 50'1ere varan bir payı oluşturmaktadır. Bu oran alüminyum üretiminde % 40 mertebelerindedir. Bu nedenle burada enerjinin çok iyi kullanılması gerekmektedir. Bunların ötesinde vurgulanması gereken bir başka nokta da, Türkiye'deki sanayiinin durumudur. Türkiye'de sanayi kuruluşlarına yatırım yapılırken öncelikle yatırımın maliyetinin düşük olması esas alınıyor. Yatırım maliyetinin düşürülmesi karşılığında yapılan fedaka rlı k enerji verimliliği oluyor. Yatırımı ne kadar ucuza yapmaya çalışırsanız, işletme maliyetini o kadar yukarıya çekmiş, enerji verimliliğini o kadar azaltmış olursunuz. Türkiye'deki sanayi ku ruluşl arına genel olarak enerji açısından baktığımızda çok ciddi problemlerle karş ı laşıyoruz. Buna paralel olarak da çok ciddi bir enerji tasarrufu potansiyeli olduğunu görüyoruz. Proj: Dr. Ahmet Arısoy Burada genel bir kanı olarak, Türkiye'de enerji tasarruf potansiyelinin % 40 mertebesinde olduğu söylelıklarına dikkat etmek, kondenstopların bakımını yapmak, yalıtımları iyileştirmek bu önlemlerdendir ve bunların birinci dereceden yapılması gerekir. Günümüzde birçok sanayi kuruluşuda çok yoğun bir biçimde buhar kullanılmaktadır. Dolayısıyla buhar kazanları ve tesisatı , bizim sanayide üzerine gidebileceğim iz en önemli etkenlerden bir tanesidir. Örneğin fırınlar da farklı bir etkendir. Metal ve beyaz eşya sektöründeki boyama fı rın ları , çimento sanayideki dönebilir. Bu potansiyelden yararlanmak nen fırınlar, seramik sektöründeki kuiçin uygulanması gereken stratejileri üçe ayırabiliriz. Bunlardan birincisi, yatırım gerektiren önlemlerdir. Burada cihazların veya prosesin yenilenmesi, yeni teknolojilerin kullanılması önemlidir. İkinci tür önlem ise, enerji geri kazanım önlemleridir. Burada mevcut olan sistem elden çıkarılmıyor. Fakat verimsizlik yaratan ve enerji kaybına neden olan şeylere yönelik bir yatırım yapılıyor. Bunlar genelde orta vadeli ya da kısa vadeli olabilecek önlemlerdir. En sonuncu olarak bazen hiç yatırım yapılması gerekmeyen, çok düşük maliyetli olan önlemler vardır. Örneğin, işletmenin iyi ve bilinçli yapılması bu kategoride değerlendirilebilir. Brülör ayarlarının tutturulması, baca sıcakTürkiye'de sanayi kuruluşlarına yatırım yapılırken öncelikle yatırımın maliyetinin düşük olması esas alınıyor. Yatırım maliyetinin düşürülmesi karşılığında yapılan fedakarlık enerji verimliliği oluyor. _ _ rutma fırı nl arı bunlara örnek olarak verilebilir. Sanayideki bu fırınlar enerji ekonomisi yap ı labilecek ana kalemlerdendir. Basınçlı hava sistemleri ise sanayide en çok enerji kullandığımız noktalardan biridir. Özellikle iplik, cam, döküm sektöründe büyük ölçüde basınçlı hava kullanımı vardır. üzerinde durulması gereken diğer önemli elemanlar ise fanlard ı r. Yine çimento, cam, demir-çelik, tekstil sektörü gibi birçok yerde, termik santrallerde çok büyük enerji tüketen fanlar vardır. Çimento sektöründe kullanılan değirmenler de büyük oranda enerji tüketmektedirler. Enerji verimliliği sağlamak için ısı yalıtımı , gereksiz kullan ı mın önlenmesi, iyi işletme ve bakım gibi tedbirler alabiliriz. Pek çok uygulamaya baktığımızda ihtiyacın çok üzerinde enerji tüketimleri ve kapasiteler görüyoruz. Bu gereksiz kapasitelerin aşağıya indirilmesi anlamında ölçüm ve izleme çok önemli. Aydınlatmada otomasyon, yüksek verimlilik kazandıran uygun brülör hava ayarlarının yapılması, sıcak, soğuk, kızgın su, kızgın yağ sistemlerinde otomasyon gibi şeylerin işletmelere getirisi çok yüksektir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=