Tesisat Dergisi 112. Sayı (Nisan 2005)

u~gulamaf ........J görüyoruz. Elektrik santrallerinde soğutma ve işlemlerde kullanılacak olan suyun içilebilir su yerine alternatif su kaynaklarından karşılanması tercih edilebilir. Fakat bunu gerçekleştirebilmemiz için bütün bir şehre uyacak büyük ölçekli bir hidrolojik döngü planlayarak bu döngünün akışını sağlayabilmemiz gerekir. İçilebilir su elde edebilmek için kaliteli suların toplanması ve kirlenen suların bu tür kirli maddeleri almasının engellenerek kirliliğin azaltılması gibi çeşitli faydalara odaklanarak enerji üretimi ve su arıtma işlemlerin in tek bir yönetim mekanizması altında toplanması da düşünülebilir. Alternatif kaynaklardan elde edilen suların yeniden kullanılabilmesi, hidrolojik döngüyü bir bütün olarak algılayabilmemize yardımcı olacak bir katalizör olarak görülebilir. Melezleme Tüm şehre yayılan bir su yönetim planında, gece veya yaz aylarındaki verimsiz düşük enerji talebi periyotlarının azaltılması ile enerji üretim sistemlerinin etkinliği artırılabilir. Bu sayede elde edilecek kullanılmayan enerji üretim kapasitesi de, yeterli talep ve depolama imkanı bulunması halinde içilebilir su üretiminde kullanılabilir (2). Şekil 2'de melezleme yöntemi ile kullanılmayan kapasitenin, kapsamlı bir su arıtma yönetim planının bir parçası olarak nasıl kullanıldığı görülmektedir. Melezleme, farklı süreç çözümleri arasındaki sinerjiden faydalanarak belirli bir yöntemin etkinliğinin artırılmasına yönelik bir yaklaşımdır. Bu uygulamada, rekabet halindeki termal ve membran lı tuzdan arındırma teknikleri, enerji talebinin düşük olduğu yaz mevsimleri ve talebin yüksek olduğu kış mevsimlerinde farklı şekillerde uygulamaya alınm ı ştır. Talep dönemleri sözü edilen mevsimlik kavramlardan ziyade günlük devirler bazında çeşitlilik gösterebilir. Ancak talebin düşük olduğu dönemlerde bu su, hafif tuzlu veya tuzlu bölgelerde temiz su akiferleri üretmek amacıyla saklanabilir, ya da aşırı yeraltı suyu çıkışına veya ileride deniz suyu seviyesinin yükselmesine bağlı deniz suyu girişini kontrol altına almak için yüksek miktarda yeraltı suyu biriktirilebilir. Durham'ın savına göre, düşük talep ve düşük kullanım dönemlerinde satılamayan elektriğin, gelecekteki yük- . sek talep dönemleri için değerli temiz yeraltı sularına dönüştürülmesi, enerjinin depolanmasına eşittir. Elde bulunan veriler ise, alternatif kaynaklardan yararlanabilmek için su döngüsünü bir bütün olarak ele alan etraflı bir su sistem yönetiminin gerekli olduğunu kanıtlamaktadır. Ayrıca, su yönetimi etkinliğini artırmak için atık, gereksiz talepler, sızı ntılar ve buharlaşmadan kaynaklanan kayıpların engellenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Aşağıda sözü edilen örnek olay incelemelerinde açıklanan Yeraltı Suları İkmal Sistemi (YSİS) ve Su Arıtma Tesisleri (NEWater), büyük çapl ı su döngülerindeki içilebilir su kaynaklarının alternatif su kaynakları kullanarak nasıl genişletilebileceği ve genel ham su kaynaklarına olan gereksinimin nasıl azaltılabileceğine ilişkin mükemmel örnekler teşkil etmekte. Gelecekte benzer sistemlerin elektrik santrallerine entegre edildiğini düşünürsek, bu sayede gerektiğinde toplanıp depolanarak soğutma suyu, proses suyu ve tatlı su tedariki sağlanabilecek, proses teknolojileri arasında seçim yapılırken melezleme yönteminden yararlanılabilecek, düşük talep dönemlerinde elektrik santrallerinden tam kapasite ile faydalan ıl arak toplam enerji gereksinimi ve çevresel etkiler azaltılabilecek. Aşağıda yer alan Çin ve İngiltere'deki iki küçük çaplı örnek vaka incelemesinden elde edilen sonuçlara göre, küçük çaplı su döngülerinde elektrik santrallerinin alternatif su kaynakları na etkin bir şekilde entegre edilebildiği anlaşılıyor. Bu noktada karşımıza çıkan soru, büyük ölçekli su döngü düzeylerinde bir yandan hem sudaki verimi hem de enerji verimini maksimuma çıkartmaya çalışırken, diğer yandan da içilebilir su kaynaklarının nasıl korunacağıdır. Günümüzde Alternatif Su Kaynaklarından Nasıl Faydalanılıyor? ın o o N C "' .,, z >, "' U) Aşağıda anlatılan projeler dünyada alternatif su kaynaklarının nasıl değerlendirildiklerini kabaca açıklamaktadı r. Burada iki büyük çaplı belediye projesini ele alarak, su yığma sisteminin ABD'de nasıl kullanıldığını ve benzer teknolojilerin Singapur'da içilebilir su kaynakl arı üzerindeki baskıyı azaltmak için ne şekilde kullanıldığını inceleyeceğiz. Ardından da iki küçük ölçekli durumu ele alarak, ekonomik anlamda itici güçlerin nasıl özellikle enerji üretim sanayiinden geldiğine bakacağız. Benzer özelliklerdeki su işleme sistemlerinde mikrofiltreleme (MF), ultrafıltreme (UF), ters ozmos (RO) ve 162 mor ötesi (UV) dezenfektasyon yöntemleri uygulanarak hem toplam asılı katı maddeler (TAKMS) ve toplam çözünmüş katı maddelerin (TÇKM) nasıl azaltıldığını örneklerle açıklayacağız. Singapur- Su Arıtma (NEWater) Tesisleri NEWater üzerine yapılan çalışma, 1998 yılında Singapur Kamu Hizmetleri Kurulu (PUB) tarafından, yüksek kalitedeki kaynaklardan elde edilen yüksek kalitede (YK) suların ülkenin su ihtiyacını karşılayabilecek alternatif su kaynakları için hammadde olarak kullanılıp kullanılamayacağının tespit edilebilmesi için başlatılmıştır. Üretilen YK su, Amerikan Çevre Koruma Dairesi ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından içilebilir sulara ilişkin belirlenen standartlara uygundur. Bu sular ikincil işlenmiş sudan MF, TO ve UV yöntemleri kullanılarak üretilmektedir. Geniş çaplı pilot testlerin yapılmasının ardından, tam kapsamlı Bedok NEWater su arıtma tesisi ve Kranji Su Arıtma Tesisi 2002 yılı sonunda faaliyete geçmiştir. Günlük 40 milyon litre üretim kapasitesi olan ve gelecekte üretim kapasitesinin 72 milyon litreye yükseltilmesi planlanan Kranji'deki en büyük tesisin tasarımı, inşaı ve işletmeye alınması Veolia Su Sistemleri tarafından gerçekleştirilmiştir.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=