"' o o N ı: " -~ z N ~ ~ >, " en Santralleri'nde Nü, kontrolü için premix yanma sistemleri vardır (19). Linyitlerimizin kül oranları çok yüksek olduğundan toz emisyon kontrolünün de önemi fazladır. Hemen tüm TES'de, verimlilik değerleri yetersiz ve değişik olan elektrofiltreler mevcuttur. Bu duruma Soma, Kangal, Tunçbilek, Seyitömer TES'i örnek olarak verilebilir (12). Tablo 7 ve Şekil 3C'de tüm TES'in toz emisyon değerleri verilmiştir.Toz emisyonlarının Türkiye ortalaması 2,06 kg/MWh'dır (3). Ülkemizde tüm TES'den atılan emisyonların % 79,40'1 SO2, % 12,24'0 NO, ve% 8,36'sı ise tozdur. Linyit yakan TES'ımızdan çıkan CO2 emisyon değerinin Türkiye ortalaması 1,0 kg/kWh'dir. (22). Atmosferdeki CO2 emisyonunun% 75'ini fosil yakıtlar oluşturur. TES'dan çıkan CO2 emisyon değerleri Tablo 8'de verilmiştir. Tü rkiııe'de CO2 emisyonu 1997-1999 yılları arasında % 32,2 artmıştır (1,20). 1990-1998 yılları arasında Türkiye'nin CO2 emisyon gelişimi Şekil 5'te gösterilmiştir. 1998 yı lı CO2 emisyonumuz 187,5 Mton'dur. Bunun elektrik üretiminden kaynaklanan kısmı ise 69,4 Mton'dur. Kişi başına 2,9 ton/yıl CO2 emisyonu ile ülkemiz OECD ülkeleri içinde en düşük emisyon değerine sahiptir (22). Türkiye'nin 1990 yılı CO2 emisyonu; Almanya'nın % 13'ü, İ ngi ltere'nin % 22'si, Tablo 7. Termik Enerji Santrallcri'niıı (TES) toz emisyon değerleri. Linyit ve taş kömür yakan TES 1 Fuel-oil yakan TES Diesel-oil yakan TES ,Doğal gaz yakan TES 3,84 kg/MWh 1,34 kg/MWh 0,00 kg/MWh O,O0kg/MWh Tablo 8. Termik Enerji Sa nt ra lleri ' ııiıı (TES) CO, emisyon değerleri Linyit ve taş kömür yakan TES 1 Fuel-oil yakan TES Diesel-oil yakan TES 1 Doğal gaz yakan TES 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 2 3,84 kg/MWh 1,34 kg/MWh 0,00 kg/MWh 0,00 kg/MWh / 4 120 tkg/MWh( 100 80 60 40 20 A. SOı Emisyonu 0.ı.=ı..,..ı.-L.,.L.l.-.,..=o....,J-..J...,..L-.L_,-L-1~c'-r'...,,_,,,..,..._-.-,,_-'-r'..,,_..,-L+~':-r-""'1sCT"""!1°""6 ,-.,., 1 7:-r-c8a-"T",,., 19,.., TESNo. B (kg/MWh( 7 6 5 4 3 2 (kg/MWhl 40 35 30 25 20 15 10 5 B. Nü, Emisyonu C. Toz Emisyonu O +'-'-r'-'2....,..ı.. 3-L...,-~,-'-'--,-J-"-r'--'-,,-""--.-'-'-r'=,.~r-'--r-~-~15 ~1~6~17~1~8~19 ~ TESNo. Şekil 3. 2000 yılında TES 'i11 SO1 , NOx ,·e toz emisyonları. İtalya'nın % 32'si ve Fransa'nın % 36'sı kadardır. Emisyon oranımızın düşük olmasının nedeni enerji üretiminin az olmasından kaynaklanmaktadır (11 ). 'Türkiye'de Enerji-Çevre' konulu proje çerçevesinde, Dünya Bankası desteği ile ve ABD Argonne Ulusal Laboratuarı Danışmanlığı altında, sera gazlarının azaltılmasına yönelik senaryoların oluşturulması için çalışmalara eylül 2000'de başlanmış ve CO 2 emisyon ları hesaplanm ıştır. Baz senaryo sonuçları Kasım 2000'de Lahey'de yapılan İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 6. Taraflar Konferansı'nda (COP-6) sunulmuştur (17). Atıksu arıtma tesislerinin yapılması ve su kirliliğini önlemek üzere alınan tedbirlerde, birkaç TES'in dı- / 6 7 8 14 12 10 8 6 2 o r----..... ~ 3 şında, Su Kirl iliği Kontrolü Yönetmeliği değerlerine uyulmamaktadır (12). Birkaç TES dışında, tüm TES'de soğutma suyu sistemi kapalı çevrim ile çalış ı r ve ısıl kirliliğe neden olmaz. Açık çevrim soğutma suyu kullananlar ise soğutma suyunu a ldığı ortama difüzörler vasıtası ile vermekte veya derin deniz deşarjı yapmaktadır (18). Kömür yakan TES'imizin hemen hepsinde, linyitlerimizin kalitesinin düşük olmasından kaynaklanan, çok miktarda kül ve cüruf oluşmaktadır. Genellikle kül ve cüruf ıslatıldıktan sonra taşıyıcı bantlarla depolama amacı için ayrılan yerlere taşınırlar. Depolama sırasında kuruyan kül rüzgarın etkisiyle çevreye yayıl ır (12). Son yıllarda kül - ----._ \ \ ~ ---------. 4 5 6 7 8 9 10 Şekil 4. Tiirk~re 'de, tiiııı elektrik iireticileri ıarafı11daıı üretilen SO, emisyonu. Şekil 5. Tiirkiye 'de, tiiııı elektrik üreticileri tarafından iiretileıı CO, eıııi~yo1111. 132
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=