ın o o N C .. 1/) z .. 1/) ·;;; ~ Tablo 3. TEAŞ ve TEAŞ'ın bağlı ortaklık santrallerindeki TES'lerde 2000 yılında üretilen brüt elektrik enerjisi. TES l::!rüt uretım Kurulu Guç - Sıra no.a İsmi Yeri GWh % 1 (MW) 1 Çayırhanb Ankara 2.867,9 3,08 620-..---- 2 A.Elbistan K.Maraş 4.731,9 1 5,08 1.360 3 Kangal Sivas 2.360,1 2,53 457 4 Orhaneli Bursa 1.395,6 1,49 ııcr5 Seyitömer Kütahya 3.503,3 3,76 t>UU 6 Tunçbilek A+B Kütahya 1.927,7 2,08 -ı---,ı297 Yatağan Muğla 4.283,4 4,59 O.>U 8 Kemerköy Muğla 2.922,2 3,13 O.>U 9 Soma-A Manisa 364,7 0,39 4410 ISoma-B Manisa 6.352,4 6,81 99011 Yeniköy Muğla 2.171,6 2,33 420--- linyit yakan TES toplam 32.880,9 35,27 6.390 12 Çatalağzı-B Zonguldak 2.212,3 2,37 300 Taş kömür yakan TES toplam 2.212,3 2,37 1 300 13 Ambarlı C.C. İstanbul 4.019, 1 4,31 630 14 Hopa Artvin 197,4 0,21 50 Fuel-oil yakan TES toplam 4.216,5 4,52 680 1 15 Aliağa C.C. İzmir 877,7 0,94 180 1 16 Engil G.T. Van 7,5 1 0,01 15 Diesel-oil yakan TES toplam 885,2 0,95 195 17 Ambarlı C.C. İstanbul 8.561,3 9,18 1.350,9 18 IBursa C.C. 1 Bursa 9.149,4 9,82 1.432,0 19 Hamitabat C.C. Kırklareli 7.481,2 8,02 1.200,0 Doğal gaz yakan TES toplam 25.191,9 27,02 3.982,9 Termik toplam 65.386,8 70,13 11.247,9 Hidrolik toplam 27.771,7 29,79 9.977,3 Jeotermal toplam 75,5 0,08 17,5 TEAŞ ve Bağlı Ortaklık Sant. toplam 93.234,0 100,00 21.242,7 0 Numaralanarak belirtilen şehirler Şekil 1 'de harita üzerinde gösterilmiştir. . "ünite 1-2 <ünite 1-2-3-4 t2 adet diesel-oil yakan TES:% 00,95, t 3 adet doğal gaz yakan TES: % 27,02, şeklindedir. Bu 19 TES'in kullandığı birincil enerji kaynaklarına göre yerleri Şekil 1 'deki harita üzerinde gösterilmiştir. Ülkemizde yıllardan beri elektrik enerjisi üretiminde önemli yer tutan linyit santrallerinin payında, doğal gaz yakan santrallerin devreye alınmaları ile bir azalmanın olduğu bilinmektedir. Önümüzdeki yıllarda da yeni linyit santrallerinin devreye alınmaları planlanmakla birlikte, 2000 yılında% 28 olan payının, 2020 yılında% 20'ye düşmesi, buna karşılık ithal kömür santrallerinin da devreye alınması ile taşkömürü santrallerinin 2000 yılında % 2 olan payının, 2020 yılında% 13'e ulaşması, doğal gaz santrallerinin ise 2000'de % 31 olan payının 2020 yılında % 38 ile en fazla payı alması beklenmektedir (22). Bu da çevre yönünden olumlu bir gelişmedir. TES'imizin ortalama termik verimi Tablo 4 ve Şekil 2A'da verilmiştir. Belli yüklerin üzerinde yanma odasında oluşan aşırı Bulgaristan 1 fi o Karadeniz ) Gürcistan Yunanistan o • o • • • Ege Denizi •• • ■ Kömür yakan TES • • ° Fuel ve diesel-oıl yakan TES Do~al gaz yakan TES • • Ankara Akdeniz • • Suriye Şekil /. 2000 yılı sonu itibariyle ıerıııik eneıji sanıralleriıııiz . 130 o / Ermenistan İran o Irak Tablo 4. Termik Enerji Santralleri'nin (TES) ortalama termik verimleri. Birincil Enerji !Kaynağı Teorik[%] Ölçülen[%] !Linyit ve taş kömür ' 1 yakan TES 38.186,3 30,57 Fuel-oil yakan TES 9.310,8 7,45 Diesel-oil yakan TES 46.216,9 37,00 Doğal gaz yakan TES 220,2 0,17 sıcaklık ve bunun sonucu oluşan cüruflanma nedeni ile santrallerimizin çoğu tam yüke çıkamamakta ve bu durum birim elektrik maliyetini arttı rmaktadır. Şekil 2B-C'de her bir santralin yükleme faktörü ve net birim üretim maliyet değerleri gösterilmiştir. Türkiye ortalaması yükleme faktörü için% 61, net birim üretim maliyeti ise 4,19 cent/kWh'dir (16, 17). Ülkemizin kendi enerji kaynağı olan linyitin büyük bir kısmı yüksek oranda kükürt, kül ve nem içermektedir. Sanayi ve ısınmada kullanılamayan bu linyitler, konvansiyonel pulvarize yakma teknolojisine dayal ı TES'de tüketilmektedirler. Linyitlerimizin kül ergime noktaları düşüktür. Pulvarize kömür TES'i, pulvarize kömürün yanması sonucunda, yüksek sıcaklıklara ulaşılmakta ve bu durumda sistemde problemler yaşanmaktadır. Halbuki akışkan yatakta 850°C civarında bir sıcaklık oluştuğu için kül ergimesi söz konusu değildir (15). Bazı TES'imizde linyit içindeki su buharını alma sistemleri vardır. Bu uygulama da TES'de iç tüketimin artmasına neden olur. Şekil 1'deki harita incelendiğinde fosil yakıtlı santrallerin tarım alanlarını ve özellikle turizmi olumsuz yönde etkileyebilecek bazı bölgelerde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu santrallerin çevre kirletici emisyon değerlerinin azaltılması için yeterli önlemler ise alınmamaktadır. Yakıt cinslerine Türkiye'de Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliği 1986'da, Su Kirliliği Yönetmeliği 1988'de, Katı Atıkların Yönetmeliği ise 1991'de yürürlüğe girmiştir. Bu tarihlerden önce kurulmuş olan TES'in çevreye olan olumsuz etkilerini minimize etmek amacı ile baca gazı desülfürizasyon (FGO), elektro-filtre ve atıksu arıtma rehabilitasyon yatırımları yeni ihaleler olarak ele alınmıştır. Pahalı oldukları için belli bir öncelik çerçevesinde yapılmaktadırlar (22). FGD olan Çayırhan, Orhaneli ve Kangal (111. Ünitede var) hariç tüm kömür ve fuel-oil yakan TES'de 'Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliği'nde belirtilen 1000 mg/Nm3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=