"' o o N makaıeJ Bunu tanımlamak içi n geliştirilmiş olan birime desipol adı verilir. Tanım olarak: 1 desi pol = İ çi nde 1 olf koku üretilen bi r iondsaaynab u1 rOn ultn/us nt aazl geı l ahdaı vğaı kvoek ur idl duirğ. i n d e Yani ; 1 desipol = 1 olf / 1 O lt/s = O, 1 olf / lt/s Kısacası desipol, algılanan iç l itesinin bi r ölçüsüdür. Bazı mekahnalvaardkaaki Desipol değerleri şöyledi r: t 0,01 desipol : Dağ veya açık denizlerdeki hava, t O,1 desipol : Şehir havası, t 1,0 desipol : Sağlıklı bina havası, t 1,4 desipol : Kabul edil ir bina havası (% 80 tarafından), t 1 O desi pol : Hasta bina havası. Öte yandan, bazı bi na malzemeleri nin de hava kirlil iği ürettiği tespit edilmişti r. MM e D s F ela yaygın olarak kullanılan sunta ve 'nin yaymış olduğu kirlilikler oldukça fÇaezşl ai tdl ı r . i bi na malzemeleri ni n yarattığı hava kirl il ik oranları şöyledir: t Sunta, MDF : 2.4 desipol, t Sentetik halılar : 3.4 desipol, t Boyanmış duvar : 2.1 desipol, t Mastik, vb. malzeme : 3.0 desi pol, t Cila : 3.7 desipol, t Tütün dumanı : 14.4 desipol. 2. Havalandırma Standartları 1 9. yüzyıldan itibaren yapılan ç larda kişi başına gerekli taze haavalışmmia ktarının tespit edilmesi ne çalışılmıştır. Tredgold'un, 1836'da insanın metabolik taze hava i htiyacını belirlemesi güne kadar bu konuda çeşitli y a nk ldaeşnı mbl au r ostlamnudşatrutrla. rBAinmaelar rda uygulanacak ilk i landırma Mühendis k l a e n ri Dı seı tr mn eağ i v( eA SHHaVv aE ) tarafından 19 rulmuştur. . yüzyılın sonunda oluştu1970'Iere gelene kadar enerji nin bol ve ucuz olması, binalarda enerji tasarr nun, dolayısıyla da dış hava kontrolü u n f ü u n ikinci planda gelmesi ne neden oldu. Bi fni lat rl aa sr ay ogneyr eo kl u yhl aa vgai rl ae nn ddı rı şmhaa vg ae rüezkes re in d in e sıkı bi r kontrol yoluna gidilmedi . Ancak 1 973 p layan e e n t e ro rj li af imy abtal ar rgı obsöuynldea bn i rs ok no rnat r foı lrü gündeme getirdi. O tarihte ASHRAE ilk ddaefr at 6h2a' yvi ay laa yn ı dmı rl amdaı . sDt aa hn ad as rodnı r oa kl ai n y ı l S la t r a d n a bu standart birkaç kez değişikliğe uğradı. 78 1981 yılı ndaki değişiklikte taze hava miktarı sigara içen ve içmeyenler için ayrı ayrı verildi . Ancak bu standartın Amerikan Standartlar Enstitüsü (ANSI ) tarafından kabul edilmesi ve bina yönetmeliklerine girmesi, çok yoğun bir karşı propaganda atağı başlatan sigara tekelleri tarafından engellendi. __ _ 1 981 yılındaki değişi kl i kte, taze hava miktarı sigara içen ve içmeyenler için ayrı ayrı verildi . Buna göre sigara içmeyenler için 2,5 it/sn, içenler içinse bunun 4 katı yani 1 O it/sn taze hava öngörüldü. Ancak t bituü ss tüa n( Ad aNrSt ı nI ) At amr ae fr ıi nk da an nS tkaanbdual r et l da ri lmEnessi ve bina yönetmeli klerine girmesi , ç ğun bir karşı propaganda atağı başolkatyaon sigara tekelleri tarafından engellendi. Çünkü bu standart uygulanırsa, sigara i çenlerin çalışacağı bi dırma maliyeti , diğerler ni ha fazla olacaktı. Bu da n a d al ae rnd daö rhtakvaat l da an çıkçası sigara tekellerinin hiç işine gelmiyordu. 1 981 'den 1 989'a kadar geçen sürede Standart 62 üzeri ndeki vam etti. 1 989'a gelindi t ğ airnt dı şem nail h a a r y d e e t, bell i bir meti rıldı. Buna görne,ükzaebruinl deedileabnillairştma zaey haa vv aa nın, mekanda bulunan insanların % 80'inin memnuniyetsizl i k bel irtmeyeceği da olması kabul edildi . Yani, memn m un ikiy ta e r t sizlik oranı, mekandaki insanların % 20'sine kadar çıkabilirdi . Kişi başına havalandırma standartlarının kronolojik gel işimi: t t 1 1 8 8 36 Tredgold 95 ASHVE t 1 914 ASHVE : : : 2 1 1 5 5 ,5 I I / / I/ s s s n n n , , , t 1 922 Bina yönetmel i kleri : 15 I/sn, t 1 938 Konfor tablosu : 5 1/sn, t ( 1 Yaglou) 946 -ASA : 5 I/sn, t 1 973 -ASHRAE 62-73 : 5 I/sn, t 1 9(S 81 -ASHRAE 62-81 igara içmeyen) : 2,5 1/sn, (Sigara içen) : 10 I/sn, t 1989 -ASHRAE 62-89 : 7,5 I/sn, (Yalnız sigara od., vb.'de) : 30 I/sn. 2001 yılında son halini alan Standart 62, esas olarak 1 989'daki değerlere sadık ktaSlmigışatrıra. Bi una göre: çilmeyen ofislerde : 1O I/sn, t Lobi , resepsiyon alanlarında: 7,5 I/sn, t Bar, sigara odası vb. yerlerde: 30 I/sn, t Sınıflarda : 7,5 I/sn, t Laboratuvarlarda : 10 I/sn. Standart 62'nin 2001 revizyonu, insan yoğunluğu içi n aşağıdaki değerleri kabul etmi şti r: • Ofislerde : 7 kişi , • Lobilerde : 30 kişi, • Sigara odalarında : 70 kişi, • Sın ıflarda : 50 kişi, • Laboratuvarlarda : 30 kişi. Taze hava miktarı Fanger tarafından, desi pol ve olfe bağlı olarak, aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: Oc = 10 x [(G / (C(C0)] x (1/E v ), O c = Konfor şartları için kişi rekli taze hava miktarı b(Ia/sşnınkai ş gie ), G = Mekanda üreti len hava kirliliği (olf), Ci = İçerde arzu edilen hava kal itesi (desi pol), C 0 = Dışarıdaki hava kalitesi (desipol), Ev = Havalandırma sisteminin veri mlil iği (kaçaklar, vb.) (genelde 1 alınır). 3. İç Hava Kaynaklı Hastalıklar Günümüzde insanlar zamanlarının % 90'ını kapalı mekanlarda geçi rupa Birliği'ni n, italya' nın r l m sperkat ekdeinr .t i n A d v e kurmuş olduğu iç Hava Kal itesi Labor tuvarı lndoortron'da yapılan ölçümler sanların iç mekanlarda, dışarıda olduk , l i a a n rından 2 - 5 katı daha fazla hava kirl iliği ne maruz kaldıklarını göstermiştir. Bu nedenle, hava kirliliği konusundaki çalışmalar artık yalnızca dış hava kirlil iği i le sınırlı kalmamakta, i ç hava kirlil iği üzeri nde de yoğunlaşmaktadır. Hava ki rli l i ği ne maruz kalan i nsanlarda bi r takım rahatsızlık semptomları ortaya çıkmaktadır. Bunlar esas olarak i kiye ayrılırlar. 3.1. Hasta bina sendromu (HBS) t HBS semptomlarına tam bi r teşhis t k H o B n S amaz, 'nin nedeni namaz, tam olarak tanımlat HBS, akut (kısa süreli) semptomlar olarak ortaya çıkar ve binayı terkedi ce genell i kle etkisi kaybolur. n
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=