"' C: .. . z!!! o o 'iii ·e G) o .; 'iii 0,50 0,45 / J. ..------- I / Mekan 3 için h,deflener değer teorik VE 6 (açık) 0,40 0,35 ,e 0,30 k 0,25 :: 0,20 ::o:: 0,15 o, 10 0,05 Hedeıı, n� V/ --- _p bölgesı / V.,,,,.....-,_ / �V ff --- ... 1/ //,, _.....-- Mekan 2 için hıdeflener değer yv Mekan 1 için he<eflenen :leğer VE 5 VE 4 VE 3 VE 2 VE 1 0,00 0,0 0,5 1 ,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 P-Bölgesi, K cinsinden [K] Şekil 3. Alışagelmiş bir vanaııııı farklı ayarlamalarla ve hareket diyagramı. Mümkün olduğunca iyi bir ayarlanabilirliği elde edebilmek için, ısı aktarma tanımlama değeri "a" termik açıdan uygun olmayan radyatör için mümkün olduğunca büyük olmalı, 0,2'den de küçük olmamalıdır. Termik açıdan uygun olmayan radyatör, mekan ısı yükünü karşılamak için, gidiş sıcaklığı sabitken en büyük sıcaklık farkına ihtiyaç duyar (en düşük aşırı ebatlandırma), ancak dönüş sıcaklığı da yüksektir. Gidişdönüş sıcaklık farkı düşüktür ve böylece ısı aktarma tanımlama sayısı küçüktür. Diğer tüm radyatörler, daha yüksek bir gidiş-dönüş sıcaklık farkına sahip olacaktır ve daha büyük (uygun) ısı aktarma tanımlama değerine sahip olmaya meyillidirler. Büyük çaptaki aşırı ebatlandırma nedeniyle daha düşük dönüş sıcaklıkları görülecektir. Mekan Sıcaklığının Ayarlanabilirliği Vananın (vana otoritesi) ayarlanabilirliği ile ısıtma yüzeyinin (ısı aktarma tanımlama sayısı) arasındaki uyumluluğu Şekil 2 göstermektedir. iV. kare, vana miliyle, ayarlanabilen mekan sıcaklığı arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Reel çalıştırmada ne vana otoritesinde ne de ısı aktarma tanımlama değerinde ideal (doğrusal) tanımlama çizgisine ulaşılmadığından, ortaya kuwetlice eğrilmiş (tanım dışı) bir çizgi çıkar: Termostatlı vananın kapatılması ilk etapta verilen ısıtma gücünde nerdeyse hiçbir azalma göstermez. Ancak vana mili hareket bölgesinin son çeyreğine ulaşıldığında, esas ayarlama kendisini gösterecektir. Düşük vana otoritesinin ve düşük ısı aktarma tanımlama değerinin etkileri karşılıklı olarak öyle kuwetlenebilir ki, pratikte sadece iki noktalı ayarlama yapılabilmesi söz konusu olabilir. Termostatlı Vanalar Hidrolik dengeleme, tesisata ek dirençlerin konulmasını gerektirir. Bu işlem için genelde radyatör termostatlı vanalar ön ayarlama üniteleriyle (ek statik direnç) birlikte kullanılır. Bunların dışında ayarlanabilir dönüş hattı vidalama sistemleri de kullanılabilir. Ancak önemli olan takılan bu ünitelerin yenilenebilir, belgelenebilirve hatta en iyisi görsel olarak kontrol edilebilir olmasıdır. Bu makalede günümüz koşullarında en sıkça kullanılan çözümler ayarlanabilir termostatlı vanalar (THKV) termostat başlıklı ayarlayıcılar, ek enerji ihtiyacı olmadan çalışan ve günümüz şartlarında bulunabilen parçalardan ve bunların kullanım sınırlarından anlatılacaktır. THKV'ler geçirgenlik değeri kv ile karakterize edilirler: k -v· �bar V- THKV --- ,",.pTHKV [Denklem 3] Proje koşulu için !\.-değeri, radyatörün proje debisi ve proje koşulunda vana basınç düşüşü ile hesaplanır. Proje hacimsel debisi VTHKV ısıtma yükünden ve gidiş-dönüş sıcaklık farkından elde edilir. VT HKv = QııK.A [Denklem 4] 1,16 kWh/(rn3K) . ('1\.A-i}RA) Termostatlı vananın VrHs-v proje debisi ısıtma yükü ve gidiş-dönüş sıcaklık farkından elde edilir. Pompanın sağladığı basınç, kısmen gidiş ve dönüş hattında (ve monte edilmiş diğer tüm parçalarda) vanaya kadar tüketilir. Kalan basınç ise vana tarafından giderilmelidir. Hesaplanlan kv-değeri ile vana üretici bilgileri uygun değerde seçilmelidir. Bunun bir olabilir şeklini Şekil 3 göstermiştir. Vananın ve ön ayarlamanın seçimi için başka bir birim büyüklüğüne daha ihtiyaç vardır: P-bölgesi. Bu değer, hangi mekan sıcaklığı artışının, vananın proje konumunda (örneğin 20°C oda sıcaklığında) kapattığını belirler. Örneğin P-bölgesinin 2K değeri, oda sıcaklığı 22°C ulaştığında vananın tamamen kapattığını belirtir. Burada belirtilmesi gereken, proje-orantı bölgesinin aslında teknik bir unsur olmadığıdır, dolaysıyla satın alınabilir bir özellik değildir sadece projeci tarafından tespit edilebilir bir teknik faaliyet olduğu bilinmelidir. Büyük bir P-bölgesi, sabit ayarlamalar için iki noktalı ayar konumuna girmeksizin çalışır, fakat nominal değerden büyük sapmalar yapar ve böylece daha yüksek enerji tüketimlerine eğilim gösterir. Mekan sıcaklığının yükseltilmesi, binada daha fazla ısı kayıpların oluşmasına neden olur. Termostatlı vanaların projelendirilmesinde -kaynağa göre- bu nedenle P-bölgesi için farklı tavsiyeler verilir; enerji tasarrufları nedeninden ve ayarlanılabilir olması açısından arasında seçilmesi pratik uygulama sonuçları doğrultusunda tavsiye olunur. Önceden belirtilen DiN 4701-1 O normuna istinaden EnEV'nin getirdiği termostatlı vanalar hakkındaki düzenleme P-bölgesi konusunda 1 K'ni alışagelmiş 2 K yerine uygun görmektir. it] - Yazıııııı devamım gelecek sayımızda bıılabilirsiııiz. - 160
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=