,0q- oN C: .. z .! !? oo .. (/) "'i'iı'$ı ",ğ)) � an:ic e Tablo 12. Farklı yollarla havalandırılan ortamların solunan bölgedeki havalandırma verimlıliğıııe brnekler: t Tutulan toz ağırlığına göre verim (weight arrestence) ise yapay toz ile yapılan deney sonucu bulunan bir verimdir. Deneyi yapılan filtreden geçen ve filtrede tutulan toz taneciklerinin tartılması ile hesaplanır. K:ınşıın l-lavalandınna Kanşım Havalandımıa Yer Değiştinne!i Ha,alandımıa ıs Ce ti Ci Solunan bölgedeki Havalandırma hava ile besleme Verimliliği havası arasındaki sıcaklık farkı ıs-ti 'C <O 0,9 - 1,0 0-2 0.9 2- 5 0,8 >5 0,4 -0,7 ıs ti Solunan bölgedeki hava ile besleme havası arasındaki sıcaklık farkı ts -ti •c <-5 -5 -O >O Normal, doğal havada bulunan polen, bakteri ve virüsler, çeşitli ölü ve canlı mikro organizmalar, rüzgarın taşıdığı erozyon veya tozlar ve denizlerden buharlaşma sonucu havaya intikal eden tanecikler yanında, insanların kurduğu endüstriyel tesislerden yanma, kimyasal reaksiyon, imalat sonucu ela bir çok tanecik, gaz ve tozlar atmosfere intikal etmektedir. Şekil 2'de havada bulunan bazı taneciklerin boyutları, bunların ölçülebilmesi için gerekli cihazların cinsi ve havadan arındırabilmeleri için gerekli filtrelerin cinsi verilmiştir. Kapalı mahallerde de durum bundan farklı değildir. Çevrede mevcut tanecikler kısmen enfiltrasyon veya havalandırma sistemleri ile içeriye girebildiği gibi, içerideki eşyalardan, dekorasyon elemanlarından ve canlılardan tanecikler iç havaya yayılmaktadır. Bu kapsamda gerek iç hava gerekse dış havanın temizlenmesi geniş bir filtre çeşidine bağlanmıştır. Ancak bu temizleme, ortamın önemine göre derecelenmiştir. Kullanılan HVAC sistemlerinde, istenen filtre özellikleri başında, havanın odada sağlanması, arzu edilen nitelikte olmasıdır. Örneğin bir ofis hacmi ile bir hastahane hacminde hava kaliteleri farklıdır. Bu nedenle kullanılan filtre karekterleri de farklı olmaktadır. Genelde HVAC sistemlerinde kullanılan filtreleri aşağıdaki gibi üç gurupta toplamak mümkündür: a. Ön filtreler (kaba filtre), b. Hassas filtreler, c. Mutlak veya hepa filtreler. 5.2. Filtre verimleri ve filtre seçimi: Bir filtrenin verimini ölçmek için değişik ülkeler tarafından çeşitli metodlar geliştirilmiş ve standartlar çıkartılmıştır. Ancak bu çok 104 Ci Ce Haval:ındınna Verimliliği 0,9 0.9- 1.0 1,0 IS - ti Ci Cc Solunan bölgedeki Havalandım1a hava i le besleme Verimliliği havası arasındaki sıcaklık farkı ıs-'C t i <O 1,2 - 1,4 0-2 0,7- 0.9 > 2 0,2 - 0,7 büyük kargaşa yarattığından, 1968 yılında ABD'de çıkartılan ASHRAE standart 52-76 ve Avrupa'da bunu esas alan EUROVENT 4/5 standardı birçok filtre imalatçısı tarafından kabul edilerek bu karışıklık giderilmiştir. Avrupa'da 1993 yılında çıkartılmış olan CEN (Comite Europeen du Normalisation) ve DiN 241 85 filtre verim ölçme standardı da yine ASHRAE'yi esas almıştır. Bu standarda göre iki test önerilmiştir: t Atmosferik toz verimi (Atmospheric Dust Spot Efficiency) denilen atmosfer havası ile yapılan verim deneyinde test edilecek filtreden önce ve sonra konulan kağıt filtrelerin optik olarak karşılaştırılması esas alınmıştır. t Atmosferik toz verimi %98'in üzerindeki filtreler için DOP testi istenir. Bu testte plastik ve boyalarda kullanılan dioctyl phthalate (DOP) adlı madde kullanılır. Buharlaşma basıncı düşük olduğu için normal sıcaklıklarda yoğuşturularak 0,3 m çapında homojen tanecikler elde etmek mümkündür. Bu taneciklerin filtrelerdeki geçirgenliği optik olarak saptanarak filtre verimi tayin edilir. DOP verimi %99, 97'den büyük olan filtrelere ise mutfak filtre adı verilir. Buna göre örneğin DOP verimi %99,9999 olan bir filtrede 0,3 m çapındaki 1 .000.000 tanecikten sadece bir tanesi filtreden geçebilmiş demektir. Mutfak filtreler kullanıldıkları ülkelere, verime ve test metoduna göre çeşitli isimler ile adlandırılır. En çok kullanılanlar ile ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir: DOP verimi %99,97 den büyük, temiz iken normal debisinde maximum 250 Pa basınç kaybında çalışan, kullanılıp atılır cinsten filtrelere uluslararası verilen isim HEPA (High Efficiency Particulate Air fiiter) filtredir. BS 3928 İngiliz standardına göre sodyum alevi testine göre verimi %99,95'den büyük olan mutlak filtrelere ise HESPA (High Efficiency Sub micrometer particulate Air Filtre) filtre denilmektedir. E l ektron mikroskobu Optik mikroskobu Gözle görünebilen � 6§ İon Makro Mikro boyutu Molekül boyutu molekül tanecik Makro tanecik boyutu 0.001 O.Ol boyutu 0.1 ' " Duman Metalurjik toz Karbon siy<1.hı boyutu '" Kül Çimento tozu ıoo ıooo Gaz moleküilerı Akcigere zararlı toz Polen Atmosferde uçan tanecikler Virüsler Karbon filtre Mutlak filtre Çökcbilen tanecikler IAğı r endüstriyel tozlar 1 Bakteriler Saç kıl ı Ön filtre Hassas filtre Elektro filtre
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=